EŞ SEÇİM STRATEJİLERİ, MÜKEMMELİYETÇİLİK VE DEĞER TERCİHLERİNİN EVLENMEMİŞ BİREYLERİN DUYGUSAL İLİŞKİ TERCİHLERİNE ETKİSİNİN LOJİSTİK REGRESYON ANALİZİ İLE İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 92 - 104, 01.07.2017

Gülşen Özgen Halil Ekşi Selami Kardaş

Öz

Bu araştırmanın
amacı, evlenmemiş bireylerin duygusal ilişki tercihleri üzerinde eş seçim
stratejilerinin, mükemmeliyetçi tutumlarının ve değer tercihlerinin etkisinin
incelenmesidir. Araştırmanın örneklemi 174’ü kadın (%81,7), 39’u erkek (%18,3)
toplam 213 kişiden oluşmaktadır. Katılımcılara duygusal bir ilişkilerinin olup
olmadığı sorulduğunda 67 (%31,4)’si evet, 146’ı (%68,6) ise hayır cevabı
vermiştir. Katılımcılara Eş Seçim Stratejileri Envanteri (Altuntaş ve Atlı,
2015), Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği (Özbay ve Mısırlı-Taşdemir, 2003)
ve Schwartz Değer Tercihi Listesi (Kağıtçıbaşı ve Kuşdil, 2000) uygulanmıştır.
Araştırmada ölçeklerden elde edilen verilerin analizi için lojistik regresyon
analizi kullanılmıştır. Lojistik regresyon sürekli, kesintili, ikili veya
bunların karışımı bir grup değişkenden grup üyeliği gibi kesintili bir sonucu
yordama imkanı vermektedir. Lojistik regresyon fen bilimleri ve  sosyal bilimler alanlarında sınıfandırma ve
bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkileri araştırmak için
kullanılmaktadır. Araştırma sonucunda katılımcıların duygusal ilişki içerisinde
olup olmamaları üzerinde eş seçim stratejilerinden aile kurumu ve güven ile
fiziksel özellik değişkeni, değer tercihlerinden ise yeniliğe açıklık ve
özaşkınlık değerlerinin etkisi olduğu bulunmuştur. Sonuçlar literatür ışığında
tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eş Seçimi, Mükemmeliyetçilik, Değerler

Kaynakça

• Aktu, Y. (2016). Levinson’un kuramında ilk yetişkinlik döneminin yaşam yapısı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 8(2), 162-177.
• Altuntaş, S. ve Atlı, A. (2015). Eş seçme stratejileri envanteri geliştirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 123-135.
• Asan, T., Ekşi, F., Doğan, A., ve Ekşi, H. (2008). Bireysel değerler envanterinin dilsel eşdeğerlik geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27, 15-38.
• Atak, H. ve Çok, F. (2010). İnsan yaşamında yeni bir dönem: Beliren yetişkinlik, Çocuk ve Ruh Sağlığı Dergisi, 17 (1), 38-50.
• Aytaç, S. ve Bayram, N. (2001). Üniversite gençliğinin iş ve eş seçimindeki etkin kriterlerinin Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) ile analizi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 3(1). http://www.isguc.org/?p=articleveid=97vecilt=3vesayi=1veyil=2001 adresinden 12 Şubat 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Bacanlı, H. (2001). Eş tercihleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(15), 7-16.
• Belot, M., ve Francesconi, M. (2006). Can anyone be'the'one? Evidence on mate selection from speed dating, IZA Discussion Paper No. 2377, 1-36.
• Beşpınar, F. U. (2013). Türkiye’de evlilik. M. Turğut ve S. Feyzioğlu (Ed.), Türkiye Aile Yapısı Araştırması: Tespitler, öneriler kitabı içinde (s. 112-167). İstanbul: IPSOS Sosyal Araştırmalar Ensitütüsü.
• Bozgeyikli, H. ve Toprak, E. (2013). Üniversiteli gençlerin eş seçim kriterlerinin sıralama yargılarıyla ölçeklenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-87.
• Buss, D. M. (1985). Human mate selection: Opposites are sometimes said to attract, but in fact we are likely to marry someone who is similar to us in almost every variable. American Scientist, 73(1), 47-51.
• Buss, D. M. (1989). Sex differences in human mate preferences. Evolutionary hypotheses tested in 37 cultures. Behavioral and Brain Sciences, 12, 1-49.
• Buunk, B. P., Dijkstra, P., Fetchenhauer, D., ve Kenrick, D. T. (2002). Age and gender differences in mate selection criteria for various involvement levels. Personal Relationships, 9(3), 271-278.
• DePaulo, B. M., ve Morris, W. L. (2006). The unrecognized stereotyping and discrimination against singles. Current Directions in Psychological Science, 15(5), 251-254.
• Eastwick, P. W., Luchies, L. B., Finkel, E. J., ve Hunt, L. L. (2013). The Predictive Validity of Ideal Partner Preferences: A Review and Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 140(3), 623-665.
• Efe, E. (2013). Ünı̇versı̇te öğrencı̇lerı̇nı̇n eş seçme eğı̇lı̇mlerı̇. (Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Frost, R. O., Marten, P., Lahart, C., ve Rosenblate, R. (1990). The dimensions of perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 14(5), 449-468.
• Gol, H. C., Rostami, A. M., ve Goudarzi, M. (2013). Prediction of marital satisfaction based on perfectionism. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 89, 567-571.
• Güngör, H. C., Yılmaz, M., ve Çelik, S. B. (2016). Romantizm ve eş seçimi tutum ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 180-190.
• Habke, A. M., Hewitt, P. L., ve Flett, G. L. (1999). Perfectionism and sexual satisfaction in intimate relationships. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 21(4), 307-322.
• Hamarta, E., Deniz, M., Dilmaç, B., ve Arslan, C. (2015). Evlilik içi ilişki ile evlilikteki yaşam doyumunun evli çiftlerin değerleri açısından incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(1), 55-69.
• Kalkan, M. ve Hamamcı, Z. (2015). Evlilik öncesi psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kim, L. M., Johnson, J. L., Ripley, J. (2011). A “Perfect” Storm: Perfectionism, Forgiveness, and Marital Satisfaction. Individual Differences Research, 9 (4), 199-209 .
• Koydemir, S., Selışık, Z. ve Tezer, E. (2005). Evlilik uyumu ve mükemmeliyetçilik boyutları arasındaki iliskiler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(23), 65-75.
• Kuşdil, M.E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000), Türk öğretmenlerinin değer yönelimleri ve Scwartz değer kuramı, Türk Psikoloji Dergisi, 15 (45), 59-76.
• Larson, J. H. (1992). “You’re my one and only”: Premarital counseling for unrealistic beliefs about mate selection. American Journal of Family Therapy, 20, 242-253.
• Lichter, D. (1990). Delayed marriage, marital homogamy, and the mate selection process among white women. Social Science Quarterly, 71(4), 802-811.
• Liston, A. ve Salts, C. J. (1988). Mate selection values: a comparison of Malaysian and United States Student. Journal of Comparative Family Studies, 361-370.
• Macvarish, J. (2006). What is' the Problem'of Singleness?. Sociological Research Online, 11(3), http://www.socresonline.org.uk/11/3/macvarish.html adresinden 7 Ekim 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Mehmedoğlu, A. U. (2006). İlâhiyat fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri ve dindarlık-değer ı̇lişkisi (M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Örneği). Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 133-167.
• Oğuzlar, A. (2005). Lojı̇stı̇k regresyon analı̇zı̇ yadımıyla suçlu profı̇lı̇nı̇n belı̇rlenmesı̇. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19 (1), 21-35.
• Onur, B. (1995). Gelişim psikolojisi. İstanbul: İmge Yayınevi.
• Oppenheimer, V. K. (1988). A theory of marriage timing. American Journal of Sociology, 94(3), 563-591.
• Özbay Y, Mısırlı-Taşdemir Ö. (2013). Çok boyutlu mükemmelliyetçilik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 9-11 Temmuz, Malatya.
• Özen, A. (2006). Value similarities of wives and husbands and conflict resolution styles of spouses as predictors of marital adjustment (Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitütüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Özteke, H. i., (2015). Bağlanma, eş seçiminde sınırlandırıcı inançlar ve beden imgesi baş etme stratejilerinin romantik ilişkilerde mükemmelliyetçiliği yordaması (Doktora Tezi Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Schwartz, S. H. (2012). An overview of the Schwartz theory of basic values. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1).
• Sprecher, S., Sullivan, Q., ve Hatfield, E. (1994). Mate selection preferences: gender differences examined in a national sample. Journal of personality and social psychology, 66(6), 1074-1081.
• Stoeber, J. (2012). Dyadic perfectionism in romantic relationships: Predicting relationship satisfaction and longterm commitment. Personality and Individual Differences, 53, 300–305.
• Şerbetçi, A. ve Özçomak, M. S. (2014). Sıralı lojistik regresyon analizi ile istatistik ve ekonometri, derslerinde başarıyı etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencileri üzerine bir uygulama. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (1), 89-110.
• Tabachnik, B. G. ve Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. (Mustafa Baloğlu Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Türkiye İstatistik Kurumu, “İstatistiki bölge birimleri sınıflamasına göre ortalama ilk evlenme yaşı”, 2001-2015”, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1060) adresinden 15 Mart 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Usluoğlu, F., Atıcı, M., ve Avcıbay-Vurgeç, B. (2015). Kadınların eş seçimleri hakkındaki görüşleri: Nitel bir çalışma. International Journal of Human Sciences, 12(2), 1484-1502.
• Yıldırım, İ. (2007). Üniversite öğrencilerinin eş seçme kriterleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (27), 15-30.