SİYASİ ELİTLER VE İŞ ELİTLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN TÜRK İŞ SİSTEMİNE ETKİLERİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 488 - 514, 30.06.2018

Birsen Özalp

https://doi.org/10.29106/fesa.426059

Cited By: 1

Öz

Kurumsal
bağlamın örgütler üzerindeki etkisi ulusal iş sistemi ve kapitalizmin
çeşitliliği yaklaşımları kapsamında incelenmektedir. Bu yaklaşımlarda kurumsal
bağlamın özellikleri arasında devletin rolüne yer verilmektedir. Devlet; baskınlığı,
riski özel sektörle paylaşma istekliliği, piyasadaki resmi düzenlemeleri ve
doğrudan müdahaleleri açısından incelenmektedir. Ancak devleti temsil eden
siyasi elitlerin rolü, siyasi elitler ile iş elitleri arasındaki ilişkinin
içerdiği çıkar çatışmaları ve güç ilişkileri ve bunların ulusal iş sistemi
üzerindeki etkisi göz ardı edilmektedir.

Bu
nedenle araştırmanın amacı; Türkiye bağlamında siyasi elitler ve iş elitleri
arasındaki ilişkilerin niteliklerinin Türk iş sistemine etkisi olup olmadığını
incelemektir. Araştırma 2017 yılında ENR dergisi tarafından “Dünyasının En
Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi” nin yayımlandığı listedeki 17 Türk holding
üzerinde gerçekleştirilmiştir. 17 holdingin pay sahiplerinin ilişki içerisinde
olduğu siyasi elitler ve holdinglerin iş sistemleri incelenmiştir. Analiz
sonuçları; siyasi elitlerle oluşturdukları ilişkide nispeten güçlü bağlara
sahip olan holdinglerin iş sistemlerinin; siyasi elitlerle oluşturdukları
ilişkide nispeten zayıf bağlara sahip olan holdinglerin iş sistemlerinden
farklılaştığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

ulusal iş sistemi, kapitalizmin çeşitliliği, ağ kuramı

Kaynakça

• Akış, B. (2007). Türk İş Sistemindeki Değişimin Holdingler Arası İşbirliğine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Başkent Üniversitesi SBE.
• Amable, B. and S. Palombarani. (2009). A Neo-Realist Approach to Institutional Change and The Diversity of Capitalism. Socio-Economic Review, 7.1, 123-143.
• Aytuğ, N. (2015). Sivil Toplum Kuruluşu İşbirliği Ağlarının Etkinlik Açısından İncelenmesi: Türkiye’deki İş Dünyası Federasyonları Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi SBE.
• Beriş, E. H. (2008). Türkiye’de 1980 Sonrası Devlet Sermaye İlişkileri ve Parçalı Burjuvazinin Oluşumu. Ekonomik Yaklaşım, 19.69, 33-45.
• Borgatti S.P. and D. S. Halgin. (2011). On Network Theory. Organization Science, Articles in Advance, 1–14.
• Buğra, A. (1995). Devlet ve İş Adamları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Buğra, A. ve O. Savaşkan. (2014). Türkiye’de Yeni Kapitalizm Siyaset, Din ve İş Dünyası, Çev. Bülent Doğan. 2. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Burt, R.S. (1992). Structural Holes: The Social Structure of Competition. Harvard University Press.
• Burt, R.S. (2000). The Network Structure of Social Capital. Research of Organizational Behaviour, 22, 345-423.
• Dardot, P. ve C. Laval. (2012). Dünyanın Yeni Aklı: Neoliberal Toplum Üzerine Deneme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Deeg, R. (2005) Path Dependency, Institutional Complementarity and Change in National Business Systems, In G. Morgan, R. Whitley, and E. Moen, (Ed) Changing Capitalisms? Internationalisation, Institutional Change, and Systems of Economic Organization, New York: Oxford University Press, pp. 1-20.
• Dekocker, V., V. Pulignano, E. Leonard and M. Broeck, (2012). The National Business System and Its Applications: Reflections From the Belgian Experience. International Business Research, 5.12, 8-18.
• Dinler, D. (2009). Türkiye’de Güçlü Devlet Geleneği Tezinin Eleştirisi. Praksis, 9, 17-54.
• Doner, R.F., B.K. Ritchie and D. Slater. (2005). Systemic Vulnerability and the Origins of Developmental States: Northeast and Southeast Asia in Comparative Perspective. International Organization 59, Spring, 327-361.
• Ercan, F. ve Ş. Oğuz. (2006). Sınıfsal Bir İlişki ve Süreç Olarak Ölçek: Kamu İhale Yasası. Praksis, 15, 159-182.
• Faccio, M. (2006). Politically Connected Firms. American Economic Review, 96.1, 369- 386.
• Faccio, M. (2010). Differences Between Politically Connected and Nonconnected Firms: A Cross- Country Analysis. Financial Management, Autumn, 905-927.
• Fıkırkoca, A. (2012). Makrokurumsal Kuram, Sözen, C.H., N.H. Basım (Ed.), Örgüt Kuramları. 2. Basım, İstanbul: Beta Basım A.Ş., 271-294.
• Gambetti, Z. (2009). “İktidarın Dönüşen Çehresi: Neoliberalizm, Şiddet ve Kurumsal Siyasetin Tasfiyesi”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No.40, 145-166.
• Gargiulo, M. and M. Benassi. (2000). Trapped in Your Own Net? Network Cohesion, Structural Holes, and Adaptation of Social Capital, Organization Science, 11. 2, 183-196.
• Gevgili, A. (1989). Türkiye’de Kapitalizmin Gelişmesi ve Sosyal Sınıflar. 1. Basım, İstanbul: Bağlam Yayınevi.
• Gökşen, N.S. and B. Üsdiken. (2001). Uniformity and Diversity in Turkish Business Groups: Effects of Scale and Time Founding. British Journal of Management, 12, 325-340.
• Gökşen, N.S. (2010). Makrokurumsal Bakış Açısı: Bir Değerlendirme, A.S. Sargut ve Ş. Özen (Ed.). Örgüt Kuramları. Ankaya: İmge Yayınevi, 332-378.
• Granovetter, M.S. (1973). The Strength of Weak Ties. American Journal of Sociology, 78.6, 1360-1380.
• Gürsakal, N. (2009). Sosyal Ağ Analizi, Bursa: Dora Yayıncılık.
• Hagedoorn, J. (2006). Understanding The Cross-Level Embeddedness of Interfirm Partnership Formation. Academy of Management Review, 31.3, 670-680.
• Hall, P.A., Soskice. D. (2001). An Introduction to Varieties of Capitalism. In P.A. Hall and D. Soskice, (Ed), Varieties of Capitalism: The Institutional Foundations of Comparative Advantage. New York: Oxford University Press: 1–68.
• Hanneman, R. A. ve Riddle, M. (2005). Introduction to Social Network Methods. Digital Form: http://faculty.ucr.edu/~hanneman/.
• Heper, M. (2015). Türkiye’de Devlet Geleneği. 5. Baskı, Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Jablin, F.M. and L.J. Putnam. (2001). The New Handbook of Organizational Communication: Advances in Theory, Research and Methods. New York: Sage Publications.
• Jackson, G. and R. Deeg. (2008). Comparing Capitalisms: Understanding Institutional Diversity and Its Implications for International Business. Journal of International Business Studies, 39, 540-561.
• Katz N., D. Lazer, H. Arrow and N. Contractor. (2004). Network Theory and Small Groups, Small Group Research, 35.3, 307-332.
• Kaya, V., Ö, Yalçınkaya ve İ. Hüseyni. (2013). Ekonomik Büyümede İnşaat Sektörünün Rolü: Türkiye Örneği (1987-2010). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27.4, 148-167.
• Latour, B. (1996) On Actor-Network Theory. A Few Clarifications Plus More Than a Few Complications, Soziale Welt, 47, 369-381.
• Lin, N. (1999). Building a Network Theory of Social Capital. Connections, 22.1, 28-51.
• Lin, H.M. (2006). Interorganizational Collaboration, Social Embeddedness, and Value Creation: A Theoretical Analysis. International Journal of Management, 23.3, 548-558.
• Molina, O. and M. Rhodes. (2007). The Political Economy of Adjustment in Mixed Market Economies: A Study of Spain and Italy. Hancke, B., R. Martin and M. Thatcher (Ed.), Beyond VOC. Oxford: Oxford University Press, 223-253.
• Morgan, G. (2009). Globalization, Multinationals and Institutional Diversity. Economy and Society, 38, 580-605.
• Nölke, A. and A. Vliegenthart. (2009). Enlarging the Varieties of Capitalism: The Emergence of Dependent Market Economies in East Central Europe. World Politics, 61.4, 670-702.
• Ozkan-Canbolat, E. (2014). Organizational Network Effect On Diversification Strategies. Strategic Management Quarterly, 2.2, 27-48.
• Öniş, Z. ve F. Şenses (2007) Küresel Dinamikler, Ülkeiçi Koalisyonlar ve Reaktif Devlet: Türkiye'nin Savaş Sonrası Kalkınmasında Önemli Politika Dönüşümleri. ODTU Gelişme Dergisi, 34.2, Aralık, 251-286.
• Öniş, Z. ve F. Şenses (2007) Küresel Dinamikler, Ülkeiçi Koalisyonlar ve Reaktif Devlet: Türkiye'nin Savaş Sonrası Kalkınmasında Önemli Politika Dönüşümleri. ODTU Gelişme Dergisi, 34.2, Aralık, 251-286.
• Özen, Ş., Z. Aslan. (2006). İçsel ve Dışsal Sosyal Sermaye Yaklaşımları Açısından Türk Toplumunun Sosyal Sermaye Potansiyeli: Ortadoğu Sanayi ve Ticaret Merkezi (OSTİM) Örneği, Akdeniz İİBF Dergisi, 12, 130-161.
• Özen, Ş. (2014). Recontextualizing the New Institutional Conception of the State to the Turkish Case”, R. Westwood, G. Jack, F. Khan, M. Frenkel (Ed.), Core-Periphery Relation in Organization Studies, Hampshire: Palgrave Macmillan, 79-98.
• Rana M. B and G. Morgan (1-3 December 2015). A Systematic Review of Literature Using Business Systems Theory: Lessons for International Business Research. European International Business Academy Conference, Rio, Brazil, 1-60.
• Sargut, S. (2006). Sosyal Sermaye Yapının Sunduğu Bir Olanak Mı? Yoksa Bireyin Amaçlı Eylemi Mi?. Akdeniz İİBF Dergisi, 12, 1-13.
• Schmidt, V. (2009). Putting the Political Back into Political Economy by Bringing the State Back in Yet Again, World Politics, 61.3, 516-546.
• Schneider, B.R. (2009). Hierarchical Market Economies and Varieties of Capitalism in Latin America. Journal of Latin America Studies, 41.3, 553-575.
• Sözen, C.H. (2007). Bağlam Kapsamında Örgütler Arası Ağ Düzenekleri: Dayanıklı Ev Aletleri Sektörü Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi Doktora Tezi. Ankara: Başkent Üniversitesi SBE.
• Sözen, H.C. ve S. Gürbüz (2012). Örgütsel Ağlar, Sözen, C.H., N.H. Basım (Ed.), Örgüt Kuramları. 2. Basım, İstanbul: Beta Basım A.Ş., 301-325.
• Teubner, G. (2001). Legal Irritants: How Unifying Law Ends Up in New Divergences, Peter, A.H., S. Soskice (Ed.) Varieties of Capitalism: The Institutional Foundations of Comparative Advantage. New York: Oxford University Press, 417-441.
• Thelen, K. (2012). Varieties of Capitalism: Trajectories of Liberalization and the New Politics of Social Solidarity. Annual Review of Political Science, 15, 137-159.
• Tsai, W. and S. Ghosal. (1998). Social Capital and Value Creation: The Role of Interfirm Networks. Academy of Management Journal, 41.4, 454-476.
• Tipton, F.B. (2009). Southeast Asian Capitalism: History, Institutions, States, and Firms. Asia Pacific Journal of Management, 26.3, 401-434.
• Todeva, E. And D. Knoke. (2005). Strategic Alliances and Models of Collaboration. Management Descision, 43.1, 123-148.
• Tunçay, S.S. (2016). Asil ve Vekil İlişkilerinin Sosyal Ağ Analiziyle İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi SBE.
• Tunçay, S.S. ve P.S. Özer (2017). Asil-Vekil İlişkilerinin Kültürel Bağlamda Sosyal Ağ Kuramı Çerçevesinde Sosyal Ağ Analizi Kullanılarak İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9.2, 478-510.
• Üsdiken, B. ve Ö.Y. Öktem. (2008). Kurumsal Ortamda Değişim ve Büyük Aile Holdingleri Bünyesindeki Şirketlerin Yönetim Kurullarında İcrada Görevli Olmayan ve Bağımsız Üyeler. Amme İdaresi Dergisi, 41.1, 43-71.
• Wasserman, S. ve K. Faust. (1994). Social Network Analysis: Methods and Applications (Vol. 8). Cambridge: Cambridge University Press.
• Weiss, L. (2010). The State in the Economy: Neoliberal or Neoactivist?, In G. Morgan, J.L. Campbell, C. Crouch, O.K. Pedersen, and R. Whitley (Eds.) The Oxford Handbook of Comparative Institutional Analysis, New York: Oxford University Press, pp.183-210.
• Whitley, R. (1999). Divergent Capitalism: The Social Structuring and Change of Business Systems, New York: Oxford University Press.
• Whitley, R. (8-11 May 2003). How National Are Business Systems? The Role of Different State Types and Complementary Institutions in Constructing Homogenous Systems of Economic Coordination and Control, Workshop on National Business Systems in the New Global Context, Osl, 1-38.
• Whitley, R. (2008). Business Systems and Organizational Capabilities: The Institutional Structuring of Competitive Competences. New York: Oxford University Press.
• Yeşilbağ, M. (2016). Hegemonyanın Harcı: AKP Döneminde İnşaata Dayalı Birikim Rejimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71.2, 599-626.
• Zhou, N., Delios, A. (2012). Diversification and Diffusion: A Social Networks and Institutional Perspective. Asia Pacific Journal of Management, 29.3, 773-798.