FAİZSİZ FİNANS VE MUHASEBE STANDARTLARI (FFMS) KAPSAMINDA DÜZENLENEN FİNANSAL TABLOLARIN İNCELENMESİ VE TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI (TFRS) /TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI (TMS) İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 552 - 565, 30.09.2021

Gürbüz Gökçen

https://doi.org/10.29106/fesa.993335

Öz

Finansal sistemin globalleşmesi ile birlikte, ülkeler arasındaki para ve sermaye hareketleri yoğunlaşmıştır. Bunun sonucu olarak çeşitli finansman modelleri kullanılmaya başlanılmıştır. Yaygın olarak uygulanan finansman modellerini inançları gereği kendilerine yakın görmeyen tasarruf sahipleri, yatırımcılar ve ticaret işletmeleri finansal sistemin dışında kalmaya başlamışlardır. Bu tarafların finansal sistemin içine alınabilmesi için İslami inançlara uygun finansman modelleri geliştirilmeye başlanılmış, faizsiz finans kuruluşları ortaya çıkmıştır. İslami banka, katılım bankası veya özel finans kuruluşu olarak adlandırılan faizsiz finans kuruluşları, temelde kar veya zarar ortaklığı modeline göre faaliyet yürütmektedirler. Ülkemizdeki faizsiz finans kuruluşlarının başında Katılım Bankaları gelmektedir. 2021 yılı itibarıyla ülkemizde 6 adet katılım bankası faaliyet göstermektedir. Türk Ticaret Kanunu ve Bankacılık Kanunu’na göre, katılım bankalarının Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) düzenlemeleri ile Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayınlanan TMS ve TFRS’leri uygulamaları zorunludur. Ancak, katılım bankalarının fon toplama ve fon kullandırma gibi faaliyetlerinin faiz yerine kar veya zarar ortaklığı esasına dayandırılmış olması, bu işlemlerinin muhasebeleştirmesinde ve finansal tablolarının düzenlenmesinde diğer bankalardan ayrışmasına neden olmaktadır. Bu aşamada, katılım bankalarının, faaliyet esaslarına ve faizsiz finans ilkelerine uygun şekilde muhasebeleştirilme ve raporlama yapmalarının önemi ortaya çıkmaktadır. Bu ihtiyacı karşılamak üzere, Türk Ticaret Kanunu’nun verdiği yetki kapsamında, Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, faizsiz finans alanında yayımlanan uluslararası standartların ülkemizde uygulanabilmesi için Faizsiz Finans ve Muhasebe Standartları’nı (FFMS) yayınlamıştır. Bu kapsamda, İslami Finans Kuruluşları Muhasebe ve Denetim Kuruluşu (AAOIFI) tarafından yayımlanan Faizsiz Finans Muhasebe Standartları esas alınarak yayınlanmıştır. KGK tarafından yayınlanan standartlar 1 Ocak 2020 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde uygulanmaya başlanacaktır. İsteyen faizsiz finans kuruluşları erken uygulamaya geçebilecektir. Bu çalışmada, KGK tarafından yayınlanan FFMS 1-Katılım Bankaları ve Faizsiz Finans Kuruluşlarının Finansal Tablolarında Genel Sunum ve Açıklama Standardı incelenmiş ve TMS 1- Finansal Tabloların Sunuluşu Standardı ile karşılaştırılması ve değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

TFRS, TMS, FFMS

Kaynakça

• AĞKAN, F. (2018). “AAOIFI Standartları ve Türkiye Katılım Bankalarında Uygulanabilirliği”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2018 6(2).
• ARZOVA, B. ve ŞAHİN, B. (2021). “TFRS/ TMS, BOBİ FRS, KÜMİ FRS ve Faizsiz Finans Muhasebe Standartları Kapsamında Gerçeğe Uygun Değer Kavramı”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 43, Sayı: 1, Haziran 2021, ISSN: 2587-2672.
• ATAMAN, B., GÖKÇEN, G. (2017). Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) Uygulamaları, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• AVŞAR, Y. (2019). Faizsiz Finans Muhasebe Standartları Açısından Mali Tabloların Uyum Düzeyinin Araştırılması, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bankacılık Ve Finans Anabilim Dalı Doktora Tezi, Isparta.
• BÜYÜKTEMİZ, E. (2019). Faizsiz Finansal Muhasebe Standartlarının Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına Uyumu ve Farkları, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muhasebe ve Denetim Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• CANBAZ, M. F. (2019). İslâmi Finans Aracı Olarak Karz-I Hasen Ve Katılım Bankaları İçin Bir Model Önerisi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Doktora Tezi, Afyonkarahisar.
• ÇETİN, A. (2020-a). “Bankacılık Kanunu ve AAOIFI Kurallarına Göre Finansal Raporların Karşılaştırılması ve Katılım Bankacılığı Mevzuat Önerisi”, Internatıonal Journal Of Accountıng And Fınance Researches-Uluslararası Muhasebe Ve Finans Araştırmaları Dergisi, Cilt:2 Sayı:1, Haziran 2020.
• ÇETİN, A. (2020-b). Faizsiz Finans Kuruluşları Muhasebesi-Tekdüzen Hesap Planı ve AAOIFI Standartları Çerçevesinde, TKBB Yayınları No.14.
• GÖKÇEN, G., ATAMAN, B. (2020). Türkiye Finansal Raporlama Standartları Uygulamaları, 3. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• GÖKÇEN, G., GÖNEN, İ. (2017). “Katılım Bankalarının Finans Sektörü İçindeki Yeri Ve Katılım Bankalarına Yönelik Müşteri Algısı”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2017 Cilt :2 Sayı :1, S.61-77.
• GÖKÇEN, G. (2021). Finansal Muhasebe, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• KARTAL, M.,T., AY, H. (2019). “Türkiye’de Faizsiz Finans Kuruluşları Açısından Bir Dönüm Noktası: Faizsiz Finans Muhasebe Standartları (FFMS) Üzerine Bir İnceleme”, Journal Of Internatıonal Bankıng Economy And Management Studıes, Vol.:2 Issue:1.
• ÖZDEMİR, O., DEMİRDÖĞEN, Y., OUSHAR, Y. (2019). “Faizsiz Finans Muhasebe Standartlarının Mali Tabloların Sunuluşuna Etkileri Üzerine Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (2), 1151-1171.