Çimento Sektöründeki İşletmelerin Finansal ve Finansal Olmayan Bilgilerine Yönelik Performans Değerlendirmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 4, 756 - 779, 31.12.2021

Tucan Bektaş Ömer Faruk Güleç

https://doi.org/10.29106/fesa.996439

Cited By: 3

Öz

Çimento endüstrisi, son yıllarda Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde hızla büyüme kaydetmiş, nüfus artışı ile doğru orantılı olarak artan konut ve alt yapı ihtiyacı çimento sektörünün bu gelişimine önemli katkı sağlamıştır. Türkiye çimento endüstrisi bu dönemde iç talebi karşılamaya ek olarak ihracat noktasında da başarılı bir performans göstererek gelişmekte olan ülkeler arasında payını artırmıştır. Bu sebeple çimento sektörü ulusal ve uluslararası düzeyde birçok bilimsel çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmanın temel amacı çimento sektörüne yönelik finansal ve finansal olmayan kriterleri inceleyerek performans değerlendirmesi gerçekleştirmektir. Çalışmada, Borsa İstanbul’da işlem gören 15 çimento işletmesinin 2008 ve 2019 yılları arasındaki verileri üzerinden oran analizi, çoklu karar verme teknikleri ve firma yaşam eğrisi analizleri uygulanmış olup elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Buna ek olarak, ilgili şirketlerin 2019 sürdürülebilirlik raporları incelenerek atık yönetimi, karbon salınımı, sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk perspektifinden içerik analizi gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çimento Sektörü, Nakit Akış Temelli Oranlar, Firma Yaşam Eğrisi, Malmquist Analizi

Kaynakça

• Adizes, I. (1979). Organizational Passages—Diagnosing and Treating Lifecycle Problems of Organizations. Organizational Dynamics, 8(1), 3-25.
• Alkan, C. (2016). Çimento Sanayinde Küresel Marka Yaratma Konusunda Sektör Yöneticileri Görüşlerinin Değerlendirmesi’ Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Arıöz, Ö. & Yıldırım, K. (2012). Türkiye’de Çimento Sektöründeki Belirsizlikler ve Türk Çimento Sektörünün Swot Analizi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 32. 173-190
• Anwar, S. & Afrizalmi, L. (2016). An Evaluatıon Of Energy Effıcıency In Cement Plants Usıng Data Envelopment Analysıs Approach, (IENACO) Industrial Engineering National Conference, ISSN: 2337 – 4349, Pp. 204-210
• Baruti, K. (2018). Bı̇st’de İşlem Gören Çimento Şı̇rketlerı̇nı̇n 2006- 2015 Dönemı̇ Finansal Performanslarının Analı̇zı̇, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Banerjee, A. (2018). Measuring The Efficiency Of İndian Cement Companies Utilizing Data Envelopment Analysis During The Pre And Post Recession Period, Serian Journal of Management 13 (2), 201 – 213
• Cenger, H. (2011). İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 3-4, Ss. 31-44
• Çavuş, G., & Başar, A. B. (2020). Finansal Başarısızlık Durumunun Öngörülmesinde Nakit Akış Bilgilerinin Rolü, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22, 292-318.
• Engin, Y., Tarhan, M. & Kumbaracıbaşı, S. (2013). Çimento Endüstrisinde Sürdürülebilir Üretim, http://www.betonvecimento.com/wp-content/uploads/2014/12/%C3%87imento-End%C3%BCstrisinde-S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilir-%C3%9Cretim.pdf
• Demirel, B.L. (2006). Faaliyet Raporlarında Oran Analizinin Kullanımı: İMKB Çimento Sektörü Üzerine Bir Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Dickinson, V. (2011), “Cash Flow Patterns as a Proxy for Firm Life Cycle, The Accounting Review, 86(6).
• Gup, B.E.- Samson, W.D.,- Dugan, M.T.- Kim, M.J. - Jittrapanun, T. (1993). An Analysis of Patterns from the Statement of Cash Flows, Financial Practice and Education,pp.73-79.
• Güleç, Ö. F. (2017). Muhasebe Performansı ile Firma Yaşam Eğrisi Kavramı Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul Uygulaması, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Güleç, Ö.F. & Özkan, A. (2018). Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Finansal Performansın Değerlendirilmesi: BİST Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, sayı:54, Ss.77-96.
• Güleç, Ö. F., Öztürk, E., & Özkan, A. (2018). Kurumsal Yönetim ile Firma Performansı Arasındaki İlişki: Malmquist Toplam Verimlilik Endeksi Uygulaması, JETAS – 6-2.
• Handayati, P., Soetjipto, B.D. & Alhaleh, S.E.A. (2018). Endonezya'daki Çimento Endüstrisi Sektöründe, Madencilik Sektöründe ve Bankacılık Sektöründe KSS Uyumluluğunun Karşılaştırmalı Çalışma Düzeyi, ICOI-2018 The 2018 International Conference of Organizational Innovation (ICON-2018 / 2018 Uluslararası Örgütsel Yenilik Konferansı) s.1-18.
• Husted, V.D. & Allen, D.B. (2009). Strategic Corporate Social Responsibility and Value Creation A Study of Multinational Enterprises in Mexico. Management International Review 49, 781 (https://doi.org/10.1007/s11575-009-0016-5
• Khan, M. & Majid, A. (2013). The Effect of Corporate Social Responsibility on Profitability and Market Share: A Case of Cement Industry of Pakistan, Academic Journal of Management Sciences, s. 44-62
• Kocaman, R. (2017). Türkiye’deki GSM Operatörleri Tarafından Yürütülen Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinin Müşterilerin Algıladıkları Marka İmajına ve Onların Operatör Tercihlerine Etkileri, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kundi, M. & Sharma, S. (2015). Efficiency Analysis and Flexibility: A Case Study of Cement Firms in India, Global Journal of Flexible Systems Management (September 2015) 16(3):221–234 DOI 10.1007/s40171-015- 0094-0
• Kula, V. & L. Özdemir (2007). Çimento Sektöründe Göreceli Etkinsizlik Alanlarının Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Tespiti, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi (C.IX, S.1, Ss.55-70
• Kuter, N. & Ünal, H.E. (2009). Sürdürülebilirlik Kapsamında Ekoturizmin Çevresel, Ekonomik ve Sosyo-Kültürel Etkileri, Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 2, Ss. 146-156
• Mehmood, B. & Waseem, B. (2014). Unravelıng Productıvıty Of Cement Industry Of Pakıstan: A Non-Parametrıc Approach, Asian Journal of Business and Economics Volume 4, No.4.2 Pp. ISSN: 2231-3699
• Mikulcic, H. & Duic, N. (2016). Environmental Assessment of Different Cement Manufacturing Processes Based on Emergy and Ecological Footprint Analysis, Journal of Cleaner Production February, pp. 1-16.
• Miller, D., ve Friesen, P. H. (1983). Successful and Unsuccessful Phases of The Corporate Life Cycle. Organization Studies, 4(4), 339-356.
• Naik, T. R. (2005). Sustainability of cement and concrete industries, Proceedings of the International Conference Global Construction: Ultimate Concrete Opportunities, Dundee, Scotland, pp. 141-150, July
• Orman, F. (2017). Türkiye’de Çimento Sektöründe Finansal Tablo Analizi ve Büyüme Trendleri, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Orhan, E.A. (2018). Çimento Üretiminden Kaynaklanan Sera Gazı Emisyonlarının Hesaplanması, Hacettepe Üniversitesi Fenl Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Özdenkoş, O. (2010). Çimento Fabrikalarında Kalite ve Çevre Yönetimi Sistemleri: Sektörde Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Öztürk, B. (2018). Bist’de Çimento Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performansları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Uygulama, İstanbul Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Pickton, D. W. & Wright S. (1998). What's Swot İn Strategic Analysis, Strategic Change, March±April 1998 Ss.101-109
• Pathak, P., Gupta, S. & Dangayach, G.S. (2015). Sustainable Waste Management: A Case From Indian Cement İndustry. Brazilian Journal of Operations & Production Management 12, pp 270-27
• Rehan, R. & Nehdi, M. (2005). Carbon Dioxide Emissions And Climate Change: Policy Implications For The Cement Industry, Environmental Science & Policy, S. 105–114
• Sarangarajan, V. & Lourthuraj, S.A. (2013). Asset Management Effıcıency Of Selected Cement Companıes In Tamıl Nadu, Intertional Journal Of Management (IJM), Volume 4, Issue 1, January- February (2013), pp. 175-182
• Taştepe, M. (2015). Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Stratejik Yönetim Açısından Önemi ve Çimento Sektöründen Bir Uygulama, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Uyar, S.& Cengiz, E. (2011) ‘Karbon (Sera Gazı) Muhasebesi’’ Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 105, s.47-68.
• Ünlü, H. 2006. “Atıkların Çimento Fabrikalarında Yakıt Olarak Geri Kazanımı”, Su ve Çevre, 10. Sayı, Eylül-Ekim İnternet Kaynakları
• https://www.tcma.org.tr/tr/cimento_uretiminin_tarihcesi Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) Web Sitesi Erişim tarihi 09.09.2020
• http://www.sbb.gov.tr/wpontent/uploads/2018/11/09_Ta%C5%9FveTopa%C4%9FaDayal%C4%B1Sanayiler_c1.pdf “Taş ve Toprağa Dayalı Sanayiler Özel İhtisas Komisyonu Hazır Beton Sanayi Ön Raporu”, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007–2013), Ocak 2006 Erişim Tarihi 08.01.2020
• https://unfccc.int/kyoto_protocol 2020 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Resmî web sitesi Erişim tarihi: 18.02.2020
• https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement Paris Anlaşması Resmî Web Sitesi Erişim tarihi: 18.02.2020
• https://unfccc.int/process-and-meetings/the-kyoto-protocol/mechanisms-under-the-kyoto-protocol/the-clean-development-mechanism Temiz Kalkınma Mekanizması, Erişim tarihi: 18.02.2020
• https://unfccc.int/process/the-kyoto-protocol/mechanisms/emissions tradin Emisyon ticareti, Erişim tarihi: 18.02.2020
• https://cembureau.eu/about-cembureau/who-are-we/ Avrupa Çimento Birliği Resmî Web Sitesi 04.02.2020
• https://www.worldcementassociation.org/ Dünya Çimento Birliği Resmî Web Sitesi 04.02.2020
• https://www.worldcementassociation.org/about-us/professional-committees#new-technology Dünya Çimento Birliği Resmî Web Sitesi 04.02.2020
• https://www.tcma.org.tr/tr/hakkimizda Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği Resmî Web Sitesi 04.02.2020
• http://www.aslancimento.com.tr/tr/hakkimizda Aslan Çimento Resmî Web Sitesi Erişim Tarihi: 12.06.2020
• https://www.cimsa.com.tr/hakkinda Çimsa Çimento Resmî Web Sitesi Erişim Tarihi: 12.06.2020
• http://www.cimentas.com.tr/hakkimizda Çimentaş Çimento Resmî Web Sitesi Erişim Tarihi: 12.06.2020
• http://www.adanacimento.com.tr/tr/hakkimizda/ Adana Çimento Resmî Web Sitesi Erişim Tarihi: 12.06.2020
• https://www.globalcement.com/magazine/articles/822-top-75-globalcementcompany Global Cement Resmî Web Sitesi 04.11.2020
• https://www.globalcement.com/magazine/articles/1054-global-cement-top-100-report-2017-2018 Global Cement Resmî Web Sitesi 04.11.2020
• https://www.tobb.org.tr/ Türkiye Çimento ve Çimento Ürünleri Meclisi Sektör Raporu, 2012:17-19.