TÜRKİYE’DE KUR- ENFLASYON GEÇİŞKENLİĞİ ÜZERİNE EKONOMETRİK BİR ANALİZ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 131 - 142, 31.03.2022

Hilal Şeker

https://doi.org/10.29106/fesa.1068026

Cited By: 2

Öz

Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, sermaye hareketlerinin serbestliği, dışa bağımlılık, ithalat eğiliminin ve dolarizasyonun yüksek olması gibi nedenlerle döviz kurları, her zaman enflasyon dinamiklerinin temel faktörlerinden biri olmuştur. Dolayısıyla bu çalışmada 2004-2021 döneminde enflasyon oranları ve döviz kuru arasındaki ilişkilerin ortaya konması hedeflenmektedir. Bu bağlamda enflasyon ve kur ilişkisinin incelenmesinde, Tüketici fiyat endeksi (TÜFE), Üretici fiyat endeksi (ÜFE), Reel döviz kuru serilerinden faydalanarak VAR modeli oluşturulmuş, Granger Nedensellik Analizinin yanısıra Tado-Yamomata Nedensellik analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgular beklenildiği gibi, KUR değişkeninden, ÜFE’ye ve TÜFE’ye, ÜFE’den TÜFE’ye tek yönlü nedensellik ilişkilerinin var olduğunu göstermektedir. Kur değişimlerinin hem ÜFE üzerinden dolaylı olarak, hem de doğrudan TÜFE üzerinde iki farklı kanaldan etkili olduğunu işaret etmektedir. Varyans ayrıştırma sonuçlarına baktığımız zaman, kur değişiminin TÜFE’deki değişimin %37’sini, ÜFE’deki değişimin ise %61,6 kadarlık kısmını açıkladığını görmekteyiz. Elde edilen bulgular Türkiye’de kur geçişkenliğinin söz konusu dönem için geçerli olduğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

: Enflasyon, Kur, VAR analizi

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

AN ECONOMETRIC ANALYSIS ON THE CURRENCY-INFLATION TRANSITION IN TURKEY

Öz

Abstract
In developing countries such as Turkey, exchange rates have always been one of the main factors of inflation dynamics due to the freedom of capital movements, foreign dependency, high import tendency and dollarization. Therefore, in this study, it is aimed to reveal the relations between inflation rates and exchange rates in the period of 2004-2021. In this context, in examining the relationship between inflation and exchange rate, the VAR model was created by using the Consumer price index (CPI), the producer price index (PPI), the real exchange rate series, and the Tado-Yamomata causality analysis was carried out as well as the Granger Causality Analysis. The findings show that, as expected, there are unidirectional causality relationships from the CUR variable to PPI and CPI, and from PPI to CPI. It points out that exchange rate changes are effective both indirectly on PPI and directly on CPI through two different channels. When we look at the variance decomposition results, we see that the exchange rate change explains 37% of the change in CPI and 61.6% of the change in PPI. The findings indicate that the exchange rate pass-through in Turkey is valid for the period.

Anahtar Kelimeler

Inflation, Exchange Rate, VAR analysis

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Kaynakça AGENOR, P.R., and MONTIEL, P.J.(1996) Development Macroeconomics. (third edition). Princeton University Press, 215
• AKKOÇ U.,YÜCEL M. (2017), Türkiye’de Döviz Kuru Geçişkenliğinin Asimetrik Davranışı, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel sayısı
• ARSLANER, F., KAL, H., ve ARSLANER N., (2014), The Relationship Between Inflation Targeting and Exchange Rate Pass-Through in Turkey with a Model Averaging Approach, Working Paper 14/16, 1-54.
• BAYAT, T., ÖZCAN, B. ve TAŞ, Ş. (2015). Türkiye’de döviz kuru geçiş etkisinin asimetrik nedensellik testleri ile analizi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 7-30.
• BENK H., KÖSEOĞLU L. (2019). Türkiye’de Döviz Kurundan Enflasyona Geçişkenlik Etkisi:2005-2018 Dönemi Üzerine Bir İnceleme, Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, , Cilt: 1, Sayı: 2, ss.:117-133
• BILMEJER A., BONATO L, (2002), Exchange Rate Pass-Tgrough and Monetary Policy in Croatia İnternational Monetary Fund, IMF Working Paper No. 02/109.
• CAMPA, J. M.ve GOLDBERG, L. S., (2005), Exchange Rate Pass-Through into Import Prices, The Review of Economics and Statistics, 87(4), 679-690.
• ÇELİK, İ., ÖZDEMİR, A., GÜRSOY, S. ve ÜNLÜ, H. (2018). Gelişmekte Olan Hisse Senedi Piyasaları İle Kıymetli Madenler Arasındaki Getiri ve Volatilite Yayılımı. Ege Akademik Bakış, 18(2): 217-230.
• ÇİL Y., N. (2015). Finansal Ekonometri, İstanbul: Der Yayınları:450.
• DAMAR, O. Armağan, (2010), Türkiye’de Döviz Kurundan Fiyatlara Geçiş Etkisinin İncelenmesi, Yayımlanmış Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• DUMAN Y. K. ve SAĞDIÇ, A., (2019), Türkiye’de Döviz Kuru ve Enflasyon İlişkisi: Ekonometrik Bir Analiz (2003:1-2017:3), Sakarya İktisat Dergisi, 8(1), 1-16.
• DURGUN KAYGISIZ, A., (2018), Döviz Kuru Dalgalanmalarının Enflasyon Üzerindeki Geçiş Etkisi: Türkiye Örneği, International Review of Economics and Management, 6 (2), 117-137.
• EMEK Ö.F., DÜŞÜNCELİ F., DORU Ö., Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi, İstanbul İktisat Dergisi - Istanbul Journal of Economics 71, 2021/1, s. 1-28
• ITO T. ve SATO, K., (2007), Exchange Rate Pass-Through and Domestic Inflation: A Comparison Between East Asia and Latin American Countries, RIETI Discussion Paper Series 07-E-040, 1-45.
• ISNOWATI, S. ve SETIAWAN M. B., (2017), Exchange Rate Pass-Through to Import Prices in Indonesia: Evidence Post Free Floating Exchange Rate, International Journal of Economics and Financial Issues, 7(1), 323- 328
• KARA H., ÖĞÜNÇ F. (2012), Döviz kuru ve İthalat Fiyatlarının Yurtiçi Fiyatlara Etkisi, İktisat, İşletme Ve Finans, Cilt: 27, Sayı: 317,S: 9-28
• KİBRİTÇİOĞLU A. (2004). A Short Review of the Long History of Turkish High Inflation. Macroeconomics, Sayı 0404003, EconWPA.
• LANDRY, A. E. (2005). Expectations and Exchange Rate Dynamics:A StateDependent Pricing Approach, Job Market Paper, Boston University.
• LEIGH D., & ROSSI M. (2002). Exchange rate pass-through in Turkey. IMF Working Paper WP/02/204.
• MCCALLUM B. T. and NELSON, E, (1998), Nominal Income Targeting in an Open-Economy Optimizing Model, NBER Working Paper, No. 6675.
• MCCARTHY, J., (2007), Pass-Through of Exchange Rates and Import Prices to Domestic Inflation in Some Industrialized Economies, Eastern Economic Journal, 33(4), 511-537. MENON, J., (1996), The Degree and Determinants of Exchange Rate Pass-Through: Market Structure, Non-Tariff Barriers and Multinational Corporations, The Economic Journal, 106(435), 434-444.
• SHEEFENI J. ve OCRAN, M., (2014). Exchange Rate Pass-Through to Domestic Prices in Namibya: SVAR Evidence, Journal of Economic and Financial Sciences, 7(1), 89-102.
• TÜMTÜRK O. (2017). Türkiye’de Döviz Kurlarının Yurtiçi Fiyatlara Geçiş Etkisi ve Enflasyon Hedeflemesi. Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 837-855.
• TÜRK E.(2016). Döviz Kuru Enflasyon İlişkisi Türkiye Örneği, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:5 Sayı:9
• YAMAK, R. KORKMAZ A. (2005). Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi ilişkisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sayı 2, s. 11-29.
• YANG J. (1997). Exchange Rate Pass-Through in U.S. Manufacturing Industries, The Review of Economics and Statistics, 97(1), 95‐104.
• KARA A.H. SARIKAYA Ç. ÖĞÜNÇ F. ÖZMEN M.U. (2017). Kurdan Enflasyona Geçiş; Sihirli Bir Rakam Var mı?, Merkezin Güncesi - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (tcmbblog.org). Erişim Tarihi:10.01.2022