BİST’te işlem gören Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklar Şirketlerinin Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Finansal Performansının Değerlendirmesi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 75 - 96, 31.03.2023

Zeynep Çolak

https://doi.org/10.29106/fesa.1199029

Öz

Şirketlerin finansal performansı, şirketin mali ve sermaye yapısı ile ilgili sorulara geniş bir boyut içinde cevap veren, analiz, ölçüm, değerlendirme ve yorum yoluyla amacına ulaşan nicel bir araştırma konusudur. Çalışmada Gri İlişkisel Analiz metodu kullanılarak Borsa İstanbul’da (BİST) işlem görmekte olan 27 adet GYO’nun Covid-19 dönemindeki 2019-2021 yıllarına ait finansal performansları; likidite göstergesi, finansal yapı göstergesi, kârlılık göstergesi ve devir hızı göstergesi kapsamında 12 adet finansal oran doğrultusunda değerlendirilmiştir. Ulaşılan bulgular, Covid-19 döneminde GYO’ların finansal performanslarının genel olarak kötü olduğunu; finansal performansı oluşturan göstergeler bakımından teker teker incelendiğinde ise finansal yapı olarak iyi durumda oldukları; karlılık, devir hızı ve likidite olarak kötü durumda oldukları tespit edilmiştir. Buna ilave olarak çalışmada GYO’lar performansları doğrultusunda sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı, Gri İlişkisel analiz, Finansal performans

Evaluation of Financial Performance Of Real Estate Investment Companies Traded On BIST By Gray Relational Analysis Method

Öz

The financial performance of companies is a quantitative research topic that answers the questions about the financial and capital structure of the company in a wide range and achieves its purpose through analysis, measurement, evaluation and interpretation. In the analysis part of the study, using the Gray Relational Analysis method, the financial performances of 27 real estate investment trusts (REITs) traded in Borsa Istanbul (BIST) for the years 2019-2021 in the Covid-19 period were evaluated within the scope of liquidity indicator, financial structure indicator, profitability indicator and turnover rate indicator and 12 financial ratios. The findings show that the financial performance of REITs is generally bad during the Covid-19 period; when examined one by one in terms of indicators that make up financial performance, they are in good condition in terms of financial structure; but in a bad situation in terms of profitability, turnover rate and liquidity. In addition, in the study, REITs are ranked according to their performance.

Anahtar Kelimeler

REİTs, Grey rational analysis method, financial performance

Kaynakça

• Aktaş R., Doğanay M., Gökmen Y., Gazibey Y., Türen U. (2015). Sayısal Karar Verme Yöntemleri. Beta Yayıncılık: İstanbul.
• Almutairi, D. O., Moradi, E., Idrus, D., Emami, R., & Alanazi, T. R. (2013). ‘’Job satisfaction and job performance: A case study of five-star hotels in Riyadh, Saudi Arabia.’’ World, 3(1), 27-37.
• Aydeniz, A. S. (2009). ‘’Makroekonomik Göstergelerin Firmaların Finansal Performans Ölçütleri Üzerindeki Etkisinin Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma: IMKB’ye Kote Gıda ve İçecek Şirketleri Üzerine Bir Uygulama’’. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 263-277.
• Ayrıçay, Y., Özçalıcı, M., & Ahmet, K. (2013). ‘’Gri ilişkisel analizin finansal kıyaslama aracı olarak kullanılması: İMKB-30 endeksindeki finansal olmayan firmalar üzerine bir uygulama’2. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1).
• Baş, M., & Çakmak, Z. (2012). ‘’Gri İlişkisel Analiz ve Lojistik Regresyon Analizi ile İşletmelerde Finansal Başarısızlığın Belirlenmesi ve Bir Uygulama’’. Anadolu Ü niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 63-82.
• Bektaş, H., & Tuna, K. (2013). ‘’Borsa İstanbul Gelişen İşletmeler Piyasası’nda İşlem Gören Firmaların Gri İlişkisel Analiz ile Performans Ölçümü’’. Çankırı Karatekin Üniversitesi Fakültesi Dergisi, 3(2), 185-198.
• Coşkun, A. (2007). Stratejik Performans Yönetimi ve Performans Karnesi. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Chuang, C. L. (2013). ‘’Application of Hybrid Case-Based Reasoning for Enhanced Performance in Bankruptcy Prediction.’’ Information Sciences, 236, 174-185. http://dx.doi.org/10.1016/j.ins.2013.02.015
• Deng, J. (1982). Control Problems of Grey Systems, Systems and Control Letters, 5: 288-294.
• Deran, A., Sarıay, İ., & Savaş, İ., (2013), “İMKB’de İşlem Gören Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Finansal Performanslarının Karşılaştırılması” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı:2, ss.194-203.
• Ecer, F., & Boyukaslan, A. (2014). ‘’Measuring Performances of Football Clubs Using Financial Ratios: The Gray Relational Analysis Approach’’. American Journal of Economics, 4(1), 62-71.
• Ecer, F., & Günay, F. (2014). ‘’Borsa İstanbul'da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi’’. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 35-48. http://dx.doi.org/10.17123/atad.vol25iss195016.
• Ellibeş, E., & Candan, G. (2021).’’ Financial Performance Evaluation of Airline Companies with Fuzzy AHP and Grey Relational Analysis Methods’’. Ekoist: Journal of Econometrics and Statistics, (34), 37-56.
• Feng, C. M. ve Wang, R. T. (2000). ‘2Performance Evaluation for Airlines Including the Consideration of Financial Ratios’’, Journal of Air Transport Management, 6: 133-142. Güleç, Ö. F., & Özkan, A. (2018). ‘’Gri İlişkisel Analiz Yöntemi İle Finansal Performansın Değerlendirilmesi: BİST Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma’’. Muhasebe ve Denetime Bakis Accounting & Auditing Review, 18(54), 77-95.
• Gündoğdu, A. (2018). ‘2Türkiye’de Katilim Bankalarının Finansal Performansının Gri İlişki Analizi İle Ölçülmesi’’. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 201-214.
• Golmohammadi, D., & Mellat-Parast, M. (2012). Developing a Grey-Based Decisionmaking Model for Supplier Selection. International Journal of Production Economics, 137(2), 191-200. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijpe.2012.01.025.
• Girginer, N., & Uçkun, N. (2012). ‘2The financial performance of the commercial banks in crisis period: evidence from Turkey as an emerging market’’. European Journal of Business and Management, 4(19), 19-36.
• Ho, C. T. ve Wu, Y. S. (2006). ‘’Benchmarking Performance Indicators for Banks’’., Benchmarking: An International Journal, 13 (1/2): 147-159.
• Karimi, A., & Barati, M. (2018). ‘2Financial performance evaluation of companies listed on Tehran Stock Exchange: A negative data envelopment analysis approach’’. International Journal of Law and Management, Vol. 60 No. 3, 885-900.
• Kula, V., Kandemir, T., & Baykut, E. (2015). ‘’Borsa İstanbul Bünyesinde İşlem Gören Sigorta ve BES Şirketlerinin Finansal Performansının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile İncelenmesi’’. Proceedings of 19. National Finance Symposium (pp. 217-233). Çorum, Turkey, October 21-24, 2015.
• Kuo, Y., Yang, T. & Huang, G. W. (2008). “The Use of Grey Relational Analysis in Solving Multiple Attribute Decision-Making Problems.” Computers & Industrial Engineering, 55(1), 80-93.
• Kuo, M. S., & Liang, G. S. (2011). ‘’Combining VIKOR with GRA Techniques to Evaluate Service Quality of Airports Under Fuzzy Environment’’. Expert Systems with Applications, 38(3), 1304-1312. http://dx.doi.org/10.1016/j.eswa.2010.07.003.
• Lee, R, Lin. C.. & Shin, S.. A comparative study on financial positions of shipping companies in Taiwan and Korea using entropy and grey relation analysis. Expert Systems With Applications, 2012,39(5): 5649-5657
• Lin, S. L., & Wu, S. J. (2011). ‘’Is Grey Relational Analysis Superior to the Conventional Techniques in Predicting Financial Crisis?’’ Expert Systems with Applications, 38(5), 5119-5124. http://dx.doi.org/10.1016/j.eswa.2010.09.139.
• Meydan, C., Yıldırım, B. F., & Senger, Ö. (2016). ‘’BİST’te İşlem Gören Gıda İşletmelerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi’’. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (69), 147-171.
• Mirghafoori, S. H., Shafiee Roodposhti, M., & Naddafi, G. (2013). ‘’Financial performance evaluating with grey theory and data envelopment analysis technique two step approach (Case study: Province telecommunication companies)’’. Management Research in Iran, 16(4), 189-205.
• Ömürbek, V. ve Kınay, Ö. G. B. (2013), “Financial Performance Evaluation Using the TOPSIS Method in the Airline Transportation Sector”, Süleyman Demirel University Faculty of Economics and Administrative Sciences Journal, 18 (3).
• Pekkanen, P., & Niemi, P. (2013). ‘’Process performance improvement in justice organizations—Pitfalls of performance measurement’’. International journal of production economics, 143(2), 605-611.
• Peker, İ. ve Baki, B. (2011). ‘’Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Sigortacılık Sektöründe Performans Ölçümü’’. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 4/7: 1-18.
• Pohekar, S. D., & Ramachandran, M. (2004). ‘2Application of multi-criteria decision making to sustainable energy planning—A review’’. Renewable and sustainable energy reviews, 8(4), 365-381.
• Sakinc, İ. (2014). ‘2Using grey relational analysis to determine the financial performance of Turkish football clubs’2. Journal of Economics Library, 1(1), 22-33.
• Shaverdi, M., Heshmati, M. R., & Ramezani, I. (2014). ‘2Application of fuzzy AHP approach for financial performance evaluation of Iranian petrochemical sector’’. Procedia Computer Science, 31, 995-1004.
• Siew, L. W., Fai, L. K., & Hoe, L. W. (2018, April). ‘’Investigation on the efficiency of financial companies in Malaysia with data envelopment analysis model’’. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 995, No. 1, p. 012021). IOP Publishing.Sofyalıoğlu, Ç. (2011). Süreç Hata Modu Etkileri Analizi Gri Değerlendirme Modeli, Ege Akademik Bakış, 11 (1): 155-164.
• Tayyar, N., Akcanlı, F., Genç, E., & Erem, I. (2014). ‘2BİST’e kayıtlı bilişim ve teknoloji alanında faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının analitik hiyerarşi prosesi (AHP) ve gri ilişkisel analiz (GİA) yöntemiyle değerlendirilmesi’2. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (61), 19-40.
• Uygurtürk, H. and Korkmaz, T. (2012) “Determining Financial Performance by TOPSIS MultiCriteria Decision-Making Method: An Application on Basic Metal Industry Enterprises”, Eskisehir Osmangazi University Journal of Economics and Administrative Sciences, 7 (2).
• Wang, Y. J. (2009). ‘’Combining Grey Relation Analysis with FMCGDM to Evaluate Financial Performance of Taiwan Container Lines’2. Expert Systems with Applications, 36(2), 2424-2432. http://dx.doi.org/10.1016/j.eswa.2007.12.027.
• Yan, T., & Kung, C.. (2011). ’’Business perfonnance assessment of insurance company via grey relational analysis’’. Journal of Grey System, 23( 1 ): 83-90.
• Yaslıdağ, B. H., & Düzen, M. (2021). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkların 2010-2020 Arası Borsa Performans Analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1592-1609.
• Yetgin, F., &İçten, O., (2018), “TOPSIS Yöntemi ile Borsa İstanbul’da İşlem Gören Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının 2007-2016 Yılları Arası Finansal Performans Analizi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), Nisan, 19-44.
• Yılmaz, M. K., &İçten, O., (2017), “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Nakit Akımı Odaklı Finansal Performans Analizi (2007-2016)”, Uluslararası Katılımlı 21. Sempozyumu 18-21 Ekim., 165-180.
• Zhai, LianYin., Khoo, LiPheng., Zhong, ZhaoWei. (2009). “Design Concept Evaluation in Product Development Using Rough Setsand Grey Relational Analysis”, Expert Systems with Applications, (36), pp.7072–7079.
• Zhao, D., Kuo. S., & Wang, T.. (2014). ‘’The Evaluation of the Business Operation Performance by Applying Grey Relational Analysis’2. Intelligent Data Analysis and Its Applications, 297( 1 ): 441 -450.
• Zobeiri, H., & Motameni, M. (2020). ‘2Inflation Hedging in Defined Contribution Pension plan by Investing in Tehran Stock-Exchange’2. Journal of Economic Modeling Research, 10(40), 67-98.
• https://www.spk.gov.tr, 2021.