Devlet Muhasebe Sistemlerinin Değerlendirilmesi: Türkiye ve Irak Örneği

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 491 - 503, 30.06.2023

Serdar Şahin Safanah Mohammed A. Abdulazeez

https://doi.org/10.29106/fesa.1291484

Öz

Bu çalışmanın amacı; Türkiye ve Irak devlet muhasebe sistemlerini karşılaştırmalı olarak analiz ederek, iki ülke muhasebe sistemlerinin benzer ve farklı yönlerini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye ve Irak devlet muhasebe sistemleri ile ilgili her iki ülkenin; bütçe ilkeleri, bütçe sınıflandırmaları, bütçe sistemleri, bütçe kalemleri ve devlet muhasebe sistemleri ile ilgili kanunlar karşılaştırılarak bütçe hazırlık aşamaları irdelenmiştir. Çalışma sonucunda; Türkiye ve Irak devlet muhasebe sistemlerinin birçok açıdan benzer özellikler taşıdığı ancak iki devletin yönetim yapıları ile gelir ve gider kalemlerinin kendine özgü yanları nedeniyle devlet muhasebe sistemlerinin farklılık gösterdiği görülmüştür. Bu doğrultuda sosyal, siyasi ve ekonomik sorunlar nedeniyle yeni bir devlet yapılanması ile oluşturulan Irak devlet muhasebe sistemindeki bazı sorunların, Türkiye’de uygulamaya geçirilmiş bulunan analitik bütçe sistemi uygulamasının Türkiye tecrübesinden yararlanılarak ve Irak devletinin karakteristik özellikleri dikkate alınarak Irak devlet muhasebe sistemine uyarlanmasının yerinde bir uygulama olacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Devlet Muhasebe Sistemleri, Kamu Bütçesi, Türkiye, Irak.

Teşekkür

İlginize Teşekkür Ederim.

Evaluation Of Government Accounting Systems: The Case Of Türkiye And Iraq

Öz

This study aims to analyze the Türkiye and Iraqi government accounting systems comparatively and to determine their similarities and differences. For this purpose, the budget preparation stages of both countries' budget principles, budget classifications, budget systems, budget items, and laws related to government accounting systems of Türkiye and Iraq are compared and examined. In the results of working; Türkiye’s and Iraq's state accounting systems have similar features in many respects, but the state accounting systems differ due to the different administrative structures and income and expenditure items of the two states. It has been concluded that it would be appropriate to adopt the analytical budget system, which has been implemented in Türkiye, to the Iraqi state accounting system, by taking advantage of the experience of Türkiye and taking into account the characteristics of the Iraqi state.

Anahtar Kelimeler

Government Accounting Systems, Public Budget, Türkiye, Iraq.

Kaynakça

• ACAR, D., SENAL, S. ve HUSSEİN, T. S. (2018), Irak ve Türkiye Devlet Muhasebe Bilgi Sisteminde Kullanılan Hesap Planlarının Karşılaştırılması, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), s.315-328.
• AL-AWAAD, A. M. A. W. (2019). Güncellenmiş GFS Sisteminin Uygulamaları Çerçevesinde Devlet Muhasebesinin Temelleri. Irak Kerbela: Dar Al-Kutub kitabevi.
• AL-ZUBAİDİ, A. A. K. (2017), Irak ve Türkiye’deki Muhasebe Sisteminin Muhasebe Standartları Kapsamında Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• AYYILDIZ, Y. (2015), Türk vergi yargısı: iş yükü ve etkinliği, Seçkin Yayınları, Ankara.
• BENİTO, B. ve BRUSCA, I. (2004), International Classification of Local Government Accounting Systems, Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice, 6(1), s.57-80.
• BRUSCA, I. ve CONDOR, V. (2002), Towards the Harmonisation of Local Accounting Systems in The International Context, Financial Accountability & Management, 18(2), s.129-162.
• BUDAUS, D. ve BUCHHOLTZ, K (1996), “Controlling Local Government Cost and Performance: an International Comparison”, in Chan et al. Research in Governmental and Nonprofit Accounting, Vol. 9: 33-57, Greenwich, CT: JAI Press Inc, s.33- 57.
• DEMİRLİ Y. ve AYYILDIZ Y. (2016), Avrupa Birliği üyesi ülkelerde vergi rekabetinin, 2008 küresel finans krizi eşliğinde, vergi hasılatı ve yapısına etkileri. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Aralık 2016, Cilt 2, Sayı 4.
• DİŞLİ, M. (2004), Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesi (Açıklamalı Çözümlü), Ankara: MUK-DER Yayını. EDİZDOĞAN, N. ve ÇETİNKAYA, Ö. (2019), Kamu Bütçesi, 9. Baskı, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• GAZİOĞLU, P. (2007), Nakit Esaslı ve Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesi Sistemlerinin Karşılaştırması ve Türkiye Uygulaması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• GÜVEMLİ, O. (1995), Muhasebe Tarihi, İstanbul: Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı Yayını, No:1.
• HUSSEİN, T. S. H. (2016), Irak ve Türkiye Devlet Muhasebe Bilgi Sisteminde Kullanılan Hesap Planlarının Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• KERİMOĞLU, B. (2002), Devlet Muhasebesinde Reform Çalışmaları, Mali Kılavuz Dergisi, 15(17), s.87-101.
• LÜDER, K. (1992), A Contingency Model of Governmental Accounting Innovations in the Political Administrative Environment, Research in Governmental and Nonprofit Accounting, 7, s.99-127.
• LÜDER, K. (1993), Governmental Accounting in Germany: State and Need for Reform, Financial Accountability & Management, 4(3), s.226-234.
• LÜDER, K. (1994), The Contingency Model Reconsidered. Experiences from Italy, Japan and Spain, in E. Buschor ve K. Schedler (eds.), Perpsectives on Performance Measurement and Public Sector Accounting (Bern: Haupt), s.1-15.
• ÖZ, A. E. (2007), Devlet Muhasebesi ile İlgili Yeni Yasal Düzenlemeler ve Tekdüzen Muhasebe Sistemi ile Uyumlaştırma Çalışmalarının İncelenmesi ve Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• PINA, V. ve TORRES, L. (2002), Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management; Boca Raton Vol. 14, Iss. 4, (Winter): 619-652.
• PINA, V. ve TORRES, L. (2003), Reshaping public sector accounting: an international comparative view. Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne des Sciences de l'Administration, 20(4), 334-350.
• PREMCHAND, A. (1995), Effective Government Accounting. Washington, D.C.: International Monetary Fund.
• SERÇEMELİ, M. (2010), Devlet Muhasebesi Kavramı, Türkiye’deki İşleyişi ve Erzurum Defterdarlığı, Narman Mal Müdürlüğü’nde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• SEVİLENGÜL, O. (2005), Genel Muhasebe, 12. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• SÜRMEN, Y. (1996), Türkiye’de Devlet Muhasebesi ile Ticari Muhasebenin Karşılaştırılması ve Eleştirisi, Vergi Sorunları Dergisi, 92(5), s.93-105.
• ŞAHİN, S. (2018), Kavram ve Kapsam Açısından Bütçe Hakkı, presented at the AL-FARABI 2nd International Congress on Social Sciences, GAZİANTEP.
• URAL, O. S. (2008), Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesi ve Bir Örnek Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• VELA, J.M. ve FUERTES, I. (2000), Local Government Accounting in Europe: A Comparative Approach, in E. Caperchioni ve R. Mussari (eds.), s.87-102.
• YILDIRIM, Z. ve ÇETİNKAYA, Ö. (2006), Devlet Muhasebesi, 2. Baskı, Bursa: Ekin Kitabevi