ENFLASYON İLE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ YAPISI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARDL SINIR TESTİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE KANITLAR

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 3, 669 - 681, 09.10.2023

Mehmet Mert Türk

https://doi.org/10.29106/fesa.1279893

Öz

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) altında yatan temel mantık bireylerin refah düzeyini olası risk ve tehlikelere karşı garanti altına almaktır. Makroekonomi açısından değerlendirildiğinde ise BES, iktisadi büyüme sürecinde ihtiyaç duyulan fon kaynağını temin eden önemli bir tasarruf aracı olarak karşımıza çıkmaktadır. Uygulanış pratiği itibariyle uzun döneme yayılan yapısı, BES fonlarını enflasyonist tehditlere açık hale getirmektedir. Bu amaçla çalışmada 2018:01-2020:12 dönemi aylık verilerinden faydalanılarak enflasyon ve yatırıma ayrılan BES fonları arasındaki ilişki ARDL Sınır Testi ve Granger Nedensellik testi ile analiz edilmiştir. Bulgular; enflasyondan yatırıma ayrılan BES fonlarına doğru olacak şekilde tek yönlü nedensellik ilişkisi varlığını ortaya koyarken, enflasyonda gerçekleşecek %1’lik artışın yatırıma ayrılan BES fonlarını %0.3 oranında arttıracağını göstermektedir. Dolayısıyla ulaşılan bu sonuç bireylerin enflasyon karşısında tasarruf kararlarını verirken BES’i güçlü bir seçenek olarak gördüğünü ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bireysel Emeklilik Sistemi, Enflasyon, ARDL Sınır Testi

ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN INFLATION AND PRIVATE PENSION SYSTEM STRUCTURE WITH ARDL BOUND TEST: EVIDENCE ON TURKEY

Öz

The underlying principle of the Private Pension System (PPS) is to guarantee individuals' welfare against possible risks and hazards. From a macroeconomic perspective, PPS appears as an important savings tool that provides the necessary fund source in the economic growth process. However, its structure that extends over a long period of time makes IPS funds vulnerable to inflationary threats in practice. To achieve this goal, the relationship between inflation and IPS funds allocated to investment was analyzed using ARDL Bound Test and Granger Causality tests by utilizing monthly data from the period of 2018:01-2020:12. The findings indicate the presence of a one-way causality relationship from inflation to IPS funds allocated to investment, and a 1% increase in inflation will increase the PPS funds allocated to investment by 0.3%. Therefore, this result reveals that individuals see PPS as a strong option when making savings decisions in the face of inflation.

Anahtar Kelimeler

Private Pension System, Inflation, ARDL Bound Testing

Kaynakça

• Apak, S., & Taşciyan, K. H. (2010). Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sisteminin Gelişimi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(2), 121-129.
• Attanasio, O. P., & DeLeire, T. (2002). The Effect of Individual Retirement Accounts on Household Consumption and National Saving. The Economic Journal, 112(481), 504-538. doi: 10.1111/1468-0297.00728
• Bayar, Y., & Kılıç, M. (2014). Küresel Finansal Krizin Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemine Etkileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 246-264.
• Bayraktutan, Y., & Şahin, M. (t.y.). Bireysel Emeklilik Sektörünün Gelişimi ve Bilgi-Bilişim Teknolojilerinin Kullanımı. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 2(2), 96-109.
• Bocutoğlu, E. (2012). Krizin Makro Iktisadından Makro Iktisadın Krizine: Eleştirel Bir Değerlendirme (Working Paper Sy 2012/106). Discussion Paper. Geliş tarihi gönderen Discussion Paper website: https://www.econstor.eu/handle/10419/81689
• Bosworth, B. (1992). Tax policy and private saving in the 1980s: The United States experience. Içinde D. E. Fair & C. De Boissieu (Ed.), Fiscal Policy, Taxation and the Financial System in an Increasingly Integrated Europe (ss. 47-67). Dordrecht: Springer Netherlands. doi: 10.1007/978-94-011-2628-1_5
• Budak, S. (2021). Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi İle BİST Tüm Endeksi Arasındaki İlişki: Bootstrap Rolling Window Yaklaşımı. EKEV Akademi Dergisi, (86), 513-526.
• Çömlekçi̇, İ., & Gökmen, O. (2017). Bi̇reysel Emekli̇li̇k Si̇stemi̇ne Katilmada Etki̇li̇ Olan Faktörler: Tr42 Bölgesi̇nde Bi̇r Araştirma. Journal of International Social Research, 10(49), 579-588.
• Emeklilik Gözetim Merkezi. (2023). Emeklilik Gözetim Merkezi İstatistik ve Raporlar. Geliş tarihi 26 Mart 2023, gönderen https://www.egm.org.tr/bilgi-merkezi/istatistikler/
• Enders, W., & Granger, C. W. J. (1998). Unit-Root Tests and Asymmetric Adjustment With an Example Using the Term Structure of Interest Rates. Journal of Business & Economic Statistics, 16(3), 304-311. doi: 10.1080/07350015.1998.10524769
• Engen, E. M., Gale, W. G., Scholz, J. K., Bernheim, B. D., & Slemrod, J. (1994). Do Saving Incentives Work? Brookings Papers on Economic Activity, 1994(1), 85-180. doi: 10.2307/2534631
• Eren, O., & Genç İleri, Ş. (2015). Government Subsidized Individual Retirement System [Working Paper]. Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey. Geliş tarihi gönderen Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey website: https://econpapers.repec.org/paper/tcbwpaper/1520.htm
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods. Econometrica, 37(3), 424-438. JSTOR. doi: 10.2307/1912791
• Gujarati, D. N. (1999). Temel Ekonometri (Çev. Ümit Şenesen, Gülay G. Şenesen). Literatür Yayıncılık.
• Gunay, G., & Güneş, H. (2015). Bireysel Emeklilik Sistemi ve Türkiye Değerlendirmesi. TSA, 19(3), 245-266. Hu, Y.-W., & Stewart, F. (2009). Pension Coverage and Informal Sector Workers: International Experiences (ss. 1-23). Paris: OECD Working Papers on Insurance and Private Pensions. doi: 10.1787/227432837078
• İmrohoroğlu, A., İmrohoroğlu, S., & Joines, D. H. (1998). The Effect of Tax-Favored Retirement Accounts on Capital Accumulation. The American Economic Review, 88(4), 749-768.
• İslamoğlu, M., Azi̇z, H., & Konak, A. (2020). Türkiye ve G7 Ülkelerinde Bireysel Emeklilik Sistemi Uygulamaları. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 557-570. doi: 10.29106/fesa.758168
• İşseveroğlu, G., & Hatunoğlu, Z. (2012). Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sisteminin Makro Ekonomik Dinamiklere Etkisi Kapsamında Swot Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (56), 155-174.
• Karataş, M., & Dalkiliç, N. (2022). Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Fon Yapılarının Enflasyon İle Nedensellik İlişkisi. Hitit Ekonomi ve Politika Dergisi, 2(1), 168-180.
• Küçükkirali, Z., & Aydin, Ü. (2022). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Etkinliği. Verimlilik Dergisi, (2), 289-304. doi: 10.51551/verimlilik.940655
• Lebe, F. (2016). Çevresel Kuznets eğrisi hipotezi: Türkiye için eşbütünleşme ve nedensellik analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 177-194.
• McAuley, I. (2013). Behavioural economics and public policy: Some insights. International Journal of Behavioural Accounting and Finance, 4(1), 18-31.
• McCarthy, J., & Pham, H. N. (2007, Temmuz 19). The Impact of Individual Retirement Accounts on Savings [SSRN Scholarly Paper]. Rochester, NY. Geliş tarihi gönderen https://papers.ssrn.com/abstract=1001447
• Meral, H., & Arican, E. (2020). Bireysel Emeklilik Sisteminde Otomatik Katılım: Türkiye İçin Bir Uygulama. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 190-212. doi: 10.14784/marufacd.688280
• Modigliani, F., Ceprini, M., & Muralidhar, A. S. (1999). A Solution for the Social Security Crisis from an MIT Team. Sloan Working paper, (November).
• Narayan, P. K., & Narayan, S. (2006). Savings behaviour in Fiji: An empirical assessment using the ARDL approach to cointegration. International Journal of Social Economics, 33(7), 468-480. doi: 10.1108/03068290610673243
• Özer, A. C., & Gürel, H. (2014). Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi Bilgi Düzeyi Ve BES’e Katılımda Devlet Katkısının Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(27), 159-166.
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289-326.
• Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Polat, A., & Kekeç, H. M. (2017). Bireysel Emeklilik Sisteminin Türk Vergi Sistemi Açısından Analizi. Gazi Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, (Special), 175-191.
• Sermaye Piyasası Kurulu. (2023). Bireysel Emeklilik Sistemini Tanıtıcı Bilgiler. Geliş tarihi 25 Mart 2023, gönderen Https://spk.gov.tr website: https://spk.gov.tr/kurumlar/fonlar/emeklilik-yatirim-fonlari/bireysel-emeklilik-sistemini-tanitici-bilgiler
• Seyfullahoğullari, A., & Demi̇rhan, B. (2016). Bireysel Emeklilik Sistemine Katkıları Açısından Vergi Avantajı ile Devlet Katkısının Karşılaştırılması. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (9), 0-0.
• Turgut, M. (2021). Devlet Destekli Bireysel Emeklilik Sistemi Ve Makro Düzeyde Ekonomik Yansımaları. Uluslararası Bankacılık Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 76-97. doi: 10.52736/ubeyad.935840
• Venti, S. F., & Wise, D. A. (1992). Government Policy and Personal Retirement Saving. Tax Policy and the Economy, 6, 1-41. doi: 10.1086/tpe.6.20061808
• Yalçin, C., & Özel, Ö. (2013). Yurtiçi tasarruflar ve bireysel emeklilik sistemi: Türkiye’deki uygulamaya ilişkin bir değerlendirme. İktisat İşletme ve Finans, 28(327), 31-66. doi: 10.3848/iif.2013.327.3687