AR-GE GİDERLERİ ÜZERİNDE YÖNETİM KURULU YAPISININ ETKİSİ: BIST UYGULAMASI

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 3, 581 - 589, 09.10.2023

Yusuf Kurt

https://doi.org/10.29106/fesa.1281524

Öz

Bu çalışmada 2016-2021 yılları arasında BIST (Borsa İstanbul)’e kote olan işletmelerin Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) giderleri üzerinde yönetim kurulu yapısının etkisi incelenmiştir. İşletmelerin Ar-Ge giderlerine yapılan harcamaların hesaplanmasında kar/zarar tablosunda faaliyet giderleri altında raporlanan Ar-Ge giderlerinin doğal logaritması dikkate alınmıştır. İşletmelerin yönetim kurulu yapısının belirlenmesinde ise bağımsız yönetim kurulu üyeleri ile yabancı yönetim kurulu üyelerinin toplam yönetim kurulu üyeleri içerisindeki ağırlıkları dikkate alınmıştır. Ar-ge giderleri üzerinde yönetim kurulu yapısının etkisinin belirlenmesinde firma yaşı, karlılık ve kaldıraç oranı gibi aracı değişkenlere de başvurulmuştur. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre Ar-Ge giderleri ile yönetim kurulu yabancı üye oranı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki belirlenirken, Ar-Ge giderleri ile kaldıraç oranları arasında negatif ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Fakat işletme yönetim kurulu üye sayısı, yönetim kurulu üyelerinin bağımsızlık oranı, firma yaşı ve işletme büyüklüğü değişkenlerinin Ar-Ge giderleri üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yönetim Kurulu Yapısı, Ar-Ge Giderleri, Kaldıraç, Yabancı Üye

THE EFFECT OF BOARD STRUCTURE ON R&D EXPENSES: BIST IMPLEMENTATION

Öz

This study tested the effect of the structure of board of directors on the Research and Development (R&D) expenses of the companies listed in BIST (Borsa Istanbul) between the years 2016-2021. The natural logarithm of the R&D expenses is taken into account ing calculating the expenditures made on the R&D expenses of the enterprises. In determining the structure of the board of directors of the enterprises, the weight of the independent board members and foreign board members among the total board members was taken into account. In determining the effect of the structure of the board of directors on R&D expenses, intermediary variables such as firm age, profitability and leverage ratio were also used. According to the results, a positive and significant relationship was determined between R&D expenses and the ratio of foreign members of the board of directors, while a negative and significant relationship was found between R&D expenses and leverage ratios. However, it has been observed that the variables of the number of board members of the business, the independence rate of the board members, the age of the company and the size of the business do not have a significant effect on the R&D expenses.

Anahtar Kelimeler

Board of Directors Structure, R&D Expenses, Leverage, Foreign Member

Kaynakça

• Abdallah, A. A.-N., & Ismail, A. K. (2017). Corporate Governance Practices, Ownership Structure, And Corporate Performance In The GCC Countries. Journal Of International Financial Markets, Institutions And Money, 46, 98-115. Https://Doi.Org/10.1016/J.İntfin.2016.08.004
• Alhares, A., Elamer, A. A., Alshbili, I., & Moustafa, M. W. (2020). Board Structure And Corporate R&D Intensity: Evidence From Forbes Global 2000. International Journal Of Accounting & Information Management, 28(3), 445-463. Https://Doi.Org/10.1108/IJAIM-11-2019-0127
• Ashwin, A. S., Krishnan, R. T., & George, R. (2016). Board Characteristics, Financial Slack And R&D Investments: An Empirical Analysis Of The Indian Pharmaceutical Industry. International Studies Of Management & Organization, 46(1), 8-23. Https://Doi.Org/10.1080/00208825.2015.1007007
• Ayaydin, H., Pala, F., & Barut, A. (2019). Kaldıraç Ve Yabancı Sahipliğin Ar-Ge Yatırımları İle Firma Performansı Üzerindeki Moderatör Etkisinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 202-212. Https://Doi.Org/10.25287/Ohuiibf.440041 Baltagi, B. H. (2014). Econometric analysis of panel data. Fifth Edition. Chichester: Jhon Wiley&Sons Ltd. Bıçaksız, A. D. & Gürler H. G. (2022). Dolaylı Vergilerin Enflasyon İle İlişkisi: Türkiye Deneyimleri. Ekonomi İşletme Ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 64-85. DOI: 10.38009/Ekimad.1094990 Chen, H.-L. (2012). Board Characteristics And R&D Investment: Evidence From Taiwan Electronics Industry. Advances In Management And Applied Economics, 2(4), 1-10.
• Chen, H.-L., & Hsu, W.-T. (2009). Family Ownership, Board Independence, And R&D Investment. Family Business Review, 22(4), 347-362. Https://Doi.Org/10.1177/0894486509341062
• Doğan, M., & Ti̇rkaki̇oğlu, M. (2018). Sahiplik Yapısı Ve Ar-Ge Harcamaları: Borsa İstanbul Örneği. Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, 14(1), 67-80. Https://Doi.Org/10.17130/İjmeb.2018137574 George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS For Windows Step By Step: A Simple Guide And Reference, 17.0 Update (10a Ed.) Boston: Pearson Göçer, İ. (2013). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi Ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Maliye Dergisi, 165(2), 215-240.
• Gui̇dara, R., & Boujelbene, Y. (2015). R&D Expenditures And Earnings Targets: Evidence From France. Journal Of Economics Finance And Accounting, 2(2), 164-180. Küçüksille E., (2016). SPSS Uygulamalı Cok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ed. Şeref Kalaycı, Ankara: Asil Yayın Kiracı, M., & Arsoy, M. F. (2013). Araştırma Geliştirme Giderlerinin İşletmelerin Karlılığı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: İMKB Metal Eşya Sektöründe Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, (41), 33-48. Korkmaz, T., & Yaman, S. (2019). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Firma Karlılığına Etkisi: BIST Turizm Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Journal of Tourism Theory and Research, 5(2), 301-316. Osma, B. G., & Young, S. (2009). R&D Expenditure And Earnings Targets. European Accounting Review, 18(1), 7-32.
• Sevimli Örgün, G. (2022). Kurumsal Yönetim Mekanizmalarının Araştırma Ve Geliştirme Harcamaları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal Ve Beşerî Bilimler Dergisi, 6(1), 26-39
• Pindado, J., De Queiroz, V., & De La Torre, C. (2010). How Do Firm Characteristics Influence The Relationship Between R&D And Firm Value? Financial Management, 39(2), 757-782. Https://Doi.Org/10.1111/J.1755-053X.2010.01091.X
• Rossi, F., & Cebula, R. J. (2015). Ownership Structure And R&D: An Empirical Analysis Of Italian Listed Companies. PSL Quarterly Review, 68 (275), 297-326.
• Shefer, D., & Frenkel, A. (2005). R&D, Firm Size And İnnovation: An Empirical Analysis. Technovation, 25(1), 25-32. Https://Doi.Org/10.1016/S0166-4972(03)00152-4
• Sokolov-Mladenović, S., Cvetanović, S., & Mladenović, I. (2016). R&D Expenditure And Economic Growth: EU28 Evidence For The Period 2002–2012. Economic Research-Ekonomska İstraživanja, 29(1), 1005-1020. Şentürk, M & Akbaş, Y. E. (2014). İşsizlik- Enflasyon Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Karşılıklı İlişkinin Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği, Journal Of Yasar University, 9(34), Ss.5820- 5832 Teng, D., & Yi, J. (2017). Impact Of Ownership Types On R&D Intensity And Innovation Performance—Evidence From Transitional China. Frontiers Of Business Research In China, 11. Https://Doi.Org/10.1186/S11782-017-0005-7
• Ting, I. W. K., Lo, H.-C., & Kweh, Q. L. (2020). How Do Ownership Concentration And Family Control Affect R&D Investments? New Evidence From Taiwan. International Review Of Finance, 20(1), 275-291. Https://Doi.Org/10.1111/İrfi.12206 Topaloğlu, E., E., (2018). Bankalarda Finansal Kırılganlığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi İle Belirlenmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 13(1), 15-38 Usman, M., Xiao, S., Ashraf, R. U., & Lian, F. (2017). Role Of Ownership Structure İn Firm R&D İnvestment Decision: Evidence From Chinese High-Tech İndustry. İçinde 2017 4th International Conference On Industrial Economics System And Industrial Security Engineering (IEIS) (Ss. 1-5). Https://Doi.Org/10.1109/IEIS.2017.8078624
• Zeng, T., & Lin, H. (2011). Ownership Structure And R&D Spending: Evidence From China’s Listed Firms. Chinese Management Studies, 5(1), 82-93. Https://Doi.Org/10.1108/17506141111118471