GELENEKSEL TÜRK TİYATROSUNDA ON KÖK DEĞER: ORTAOYUNU ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 105 - 125, 15.12.2021

Muhammet Şar

Öz

Değerler eğitimi günümüzde sosyal bilimlerin öne çıkan bir konusu haline gelmiştir. Değerler eğitiminde kullanılacak metinler de bu bağlamda önem kazanmıştır. Edebi metinlerin değerler eğitimi açısından uygunluğu önemli bir araştırma konusu olmuştur. Pek çok eser değerler eğitimi göz önünde bulundurularak analiz edilmiştir. Bu çalışmada Geleneksel Türk tiyatrosu türlerinden ortaoyununa ait bazı metinler değerler eğitimi açısından incelenmiştir. Yapılan incelemede on kök değer(adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik) ve bu değerlerle ilgili tutum ve davranışlar dikkate alınmıştır. Diğer birçok değer çalışma kapsamının dışında tutulmuştur. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesinin kullanıldığı bu çalışmada toplam yedi metin incelenmiştir. Her metinde belirlenen değerler iki kez okunarak kaydedilmiştir. İncelenen metinlerde belirlenen değerler ilgili başlıklar altında sunulmuştur. Çalışmada uygun başlık altında her bir değerin bir örneği verilmiştir. Araştırmanın sonuç kısmında elde edilen bulgulara dayalı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Araştırma kapsamında incelenen metinlerde on kök değerin her birinin defalarca vurgulandığı tespit edilmiştir. İncelenen metinlerde en çok tekrarlanan değerin saygı değeri olduğu görülmüştür. En az vurgulanan değerin ise adalet değeri olduğu belirlenmiştir. Araştırmada incelenen metinlerin değerler eğitiminde kullanılabilecek pek çok örnek içerdiği sonucuna varılmıştır. Bu metinlerin değerler eğitimi açısından kullanılabilecek ürünler olduğu ortaya konmuştur. Geleneksel Türk tiyatrosuna ait bu ürünlerin dil ve üslup özellikleri gözden geçirilerek yeniden yazılabileceği ve Türkçe derslerinde kullanılabileceği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değer, Değerler eğitimi, Geleneksel Türk tiyatrosu, Ortaoyunu

TEN ROOT VALUES IN TRADITIONAL TURKISH THEATRE: THE CASE OF THE ORTAOYUNU

Öz

Values education has become a prominent subject of social sciences today. The texts to be used in values education have also gained importance in this context. The suitability of literary texts in terms of values education has been an important research subject. Many works have been analyzed considering values education. In this study, some "middlegame" texts, which are among the products of traditional Turkish theater, were examined in terms of values education. Ten fundamental values (justice, friendship, honesty, self-control, patience, respect, love, responsibility, patriotism, benevolence) and attitudes and behaviors related to these values were taken into consideration in the study. Many other values were excluded from the scope of the study. In this study, in which document analysis, one of the qualitative research methods, was used, a total of seven texts were examined. The determined values in each text were recorded by reading twice. The values determined in the analyzed texts are presented under the relevant headings. An example of each value is given under the appropriate title in the study. Various suggestions were made based on the findings obtained in the conclusion part of the study. It has been determined that each of the ten root values is repeatedly emphasized in the texts examined within the scope of the research. It has been seen that the most repeated value in the analyzed texts is the value of respect. It was determined that the least emphasized value was the value of justice. It has been concluded that the texts examined in the research contain many examples that can be used in values education. It has been revealed that these texts are products that can be used in terms of values education. It has been understood that these products of traditional Turkish theater can be rewritten and used in Turkish lessons by reviewing their language and stylistic features.

Anahtar Kelimeler

Value, Values education, Traditional Turkish theater, Ortaoyunu

Kaynakça

• Batur, Zekerya, Şaşmaz, Emel (2018). “Devlet Tiyatrolarında Oynanan Çocuk Tiyatro Oyunlarında Değer Eğitimi ve Bu Oyunların Türkçe Öğretimine Katkısı”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (teke) Dergisi, 7(4), 2518-2550
• Bilginer, Caner (2012). “Dünyada Mekân Yahud Hilekâr”, Beş Ortaoyunu, ed. Ünver Oral, İstanbul: Kitabevi. Bulut, Kenan (2021). “Ayla Kutlu’nun ‘Merhaba Sevgi’ Adlı Çocuk Romanının Değerler Eğitimi ve On Kök Değer Açısından İncelenmesi”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (57), 248-272.
• Çopur, Ersin, Üredi, Lütfi (2020). “İlkokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Öyküleyici Metinlerin Değer Analizi Yaklaşımına Göre Değerlendirilmesi”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (55), 145-167.