Malatya İlindeki Coğrafi İşaretli Ürünlerin Değerlendirmesi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 41 - 64, 14.07.2023

İrfan Tapan

Öz

Coğrafi İşaretli Ürün (CİÜ) bir bölge veya yöreye özgü olan, bünyesinde bulunduğu yörenin özelliklerini barındıran, yörenin kültürel mirasını gelecek kuşaklara sürdürülebilir bir biçimde bırakabilen bölgesel veya yöresel işaretlerdir. Coğrafi işaretli ürünler tescillenerek koruma altına alınıp bölgenin tanınırlığı ve markalaşmasında önemli rol oynamaktadırlar. Malatya ilinde de coğrafi işaretli ürünler arasında markalaşmış Malatya Kaysısı bulunmaktadır. Ayrıca Malatya ilinde kayısı ile birlikte toplam 21 tane coğrafi işaretli ürün bulunmakta olup, bu ürünlerden 7 tanesi menşe geriye kalan 14 tanesi ise mahreç üründür. Bu çalışmada Malatya ilinin coğrafi işaretli ürünleri, bu ürünlerin özellikleri, yararları, ekonomiye faydaları, turizm için önemi, yerel ve kırsal kalkınma faaliyetlerindeki rolü araştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda doküman tarama yöntemi kullanılarak ikincil verilerden yararlanılmıştır. Toplanılan veriler genel olarak Türk Patent Enstitüsü resmi sitesinden elde edilmiştir. Ayrıca birçok makale ve bildiri kitabı taraması da yapılarak bilimsel veriler kullanılmıştır. Toplanılan verilerin analiz edilmesinde ise betimleyici bir analiz yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak ise Malatya ilinde coğrafi işareti tescil edilmiş ürünlerin genel özellikleri ayrı ayrı olarak derlenip bulgular kısmına dâhil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Malatya, Coğrafi İşaretli Ürün, Kırsal Kalkınma, Gastronomi

Evalutaon of Geographical Indication Products in Malatya Province

Öz

Geographical Indications Product (CIU) are regional or regional signs that are unique to a region or region, contain the characteristics of the region in which it is located, and can leave the cultural heritage of the region to future generations in a sustainable way. Geographically marked products are registered and protected, and they play an important role in the recognition and branding of the region. In the province of Malatya, there is the branded Malatya Kaysısı among the geographically indicated products. In addition, there are 21 geographically marked products in total, including apricots, in Malatya, 7 of which are origin products and the remaining 14 are origin products. In this study, the geographically indicated products of Malatya province, the features of these products, their benefits, their benefits to the economy, their importance for tourism, and their role in local and rural development activities were investigated. For this purpose, secondary data was used by using document scanning method. The collected data were generally obtained from the official website of the Turkish Patent Institute. In addition, many articles and proceedings book were scanned and scientific data were used. A descriptive analysis method was used to analyze the collected data. As a result, the general characteristics of the products with registered geographical indications in Malatya were compiled separately and included in the findings section.

Anahtar Kelimeler

Malatya, geographically indicated product, rural development, gastronomy

Kaynakça

• Arıkan, E., Çilesiz, E., & Arman, A. (2017). The Impact of Service Fairness Perception on Intention to Revisit: A Research ın Çanakkale. Journal of Recreation and Tourism Research, 4(4), 1-6.
• Berard, L., & Marchenay, P. (2006). Local Products and Geographical Indications: Taking Account of Local Knowledge and Biodiversity. International Social Science Journal, 58(187), 109-116.
• Bramley, C., & Kirsten, J. F. (2007). Exploring the Economik Rationale for Protecting Geographical Indicators in Agriculture. Agrekon, 46(1), 47-71.
• Cacic, J., Tratnik, M., Gajdos Kljusuaric, J., Cacic, D., & Kovacevic, D. (2011). Wine with Geographical Indication Awareness of Croatian Consumers. British Food Journal, 5(4), 66-77.
• Darby, K., Batte, M., Ernst, S., & Roe, B. (2008). Decomposing Local: A Conjoint Analysis of Localy Produced Foods. American Journal of Agricultural Economics, 90(2), 476-486.
• Demirci, B., Sarıkaya, G. S., Turan, K., & Özyörük, Z. (2019). Eskişehir'de Coğrafi İşaretli Ürünlerin Değerlendirilmesi. Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 3(6), 265-275.
• Deveci, B., Türkmen, S., & Avcıkurt, C. (2013). Kırsal Turizm İle Gastronomi Turizmi İlişkisi: Bigadiç Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(2), 29-34.
• Dmara, E., Petrou, A., & Skuras, D. (2004). ''Agricultural Policy for Quality and Producers'' Evaluations of Quality Marketing Indicators: A Greek Case Study. Food Policy, 29(5), 485-506.
• Doğanlı, B. (2020). Coğrafi İşaret, Markalaşma ve Kırsal Turizm İlişkileri. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, 525- 541.
• Durlu Özkaya, F., Sünnetçioğlu, S., & Can, A. (2013). Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Hareketliliğinde Coğrafi İşaretlemenin Rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 1(1), 13-20.
• Folkeson, C. (2005). Geographical Indications and Rural Development in the EU. London: School of Economics and Management, Lung Unıversity.
• Gheorghe, G., Tudorache, P., & Nistoreanu, P. (2014). Gastronomic Tourism a New Trend for Contemporary Tourism?? Cactus Tourism Journal, 9(1), 12-21.
• Gökovalı, U. (2007). Coğrafi İşaretler ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi(2).
• Işın, A., & Yalçın, E. (2020). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Gastronomi Turizmi Kapsamında Değerlendirilmesi. Turizm ve Gastronomi Çalışmaları Dergisi, 8(4), 2507-2522.
• Jong, A. D., Palladino, M., Puıg, R. G., Romeo, G., Fava, N., Cafiero, C., et al. (2018). Gastronomy Tourism: An Interdisciplinary Literature of Research Areas, Disciplines andDynamics. Journal of Gastronmy and Tourism, 3, 131-146.
• Kan, M. (2011). Yerel Düzeyde Ekonomik Kalkınmada Coğrafi İşaretlerin Kullanımı ve Etkisi: Akşehir Kirazı Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı.
• Kan, M., Gülçubuk, B., & Küçükçongar, M. (2012). Coğrafi İşaretlerin Kırsal Turizmde Kullanılma Olanakları. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(22), 93-101.
• Keskin, H. (2019). Coğrafi İşaretli Yöresel Gıdaların Turistik Destinasyon Pazarlamasına Etkileri: Balıkesir İli Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı.
• Kivela, J., & Crotts, J. C. (2006). Tourism and Gastronomy: Gastronomy's Influence on How Tourists Experience a Destination. Journal of Hospitality & Tourism Research, 30(3), 354-377.
• Kızıltepe, H. (2005). Coğrafi İşaretler. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Ankara: Türk Patent Enstitüsü.
• Koorey, G. (2001). National Cycle Touring Routes: Some Thoughts on Where go to from Here. 3rd NZ Cycling Conference (s. 1-6). Christchurch, : NZ: Cyling Planning & Policy. https//www.academia.edu/28446950/National_cycle_touring_routes_some_thoughts_0n_wher_go_to_f rom_here.
• Lopez-Guzman, T., & Sanches-Canizares, S. (2011). Gastronomy, Tourism and Destination Differentiation: A Case Study in Spain. Review of Economics & Finance(2), 63-72.
• Malatya Valiliği. (2021). Ekonomi. 3.26.2022 tarihinde Malatya Valiliği: http://www.malatya.gov.tr/ekonomi adresinden alındı
• Mertol, H., & Yaylacı, S. (2021). Coğrafi İşaretli Ürünler ve Gastronomik Lezzetler: Tokat Örneği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 313-334.
• Nacak, P. (2018). Küreselleşen Dünyada Coğrafi İşaretler. http://yucita.org/uploads/uluslararasietkinlik/afyon2018/Kuresellesen_Dunyada_Cografi_Isaretler.pdf (Dü.), Coğrafi İşaretlerde Afyonkarahisar Buluşması, 4-5 Ekim 2018 içinde (s. 1-42). Afyonkarahisar: YÜCİTA.
• Oraman, Y. (2015). Tüürkiye'de Coğrafi İşaretli Ürünler. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 76-85.
• Özztürk, D., & Karakaş, G. (2017). Kayısı Üretimi ve Pazarlama Sorunları: Malatya İli Örneği. Uluslararası AFRO- AVRASYA Araştırmaları Dergisi(4), 113-125.
• Polat Üzümcü, T., Alyakut, Ö., & Akpulat, N. A. (2017). Coğrafi İşaretleme Kapsamında Kocaeli Gastronomik Ürünlerin Değerlendirilmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19(28), 132-140.
• Polat, E. (2017). Turizm ve Coğrafi İşaretleme: Balıkesir Örneği. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 1(1), 17-31.
• Saatçı, G. (2019). Coğrafi İşaretli Yiyeceklerin Tanıtım Unsuru Olarak Yöresel Yemekler Kapsamında Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(1), 358-374.
• Sert, A. N. (2019). The Effect of Local Food on Tourism: Gaziantep Case. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 1611-1625.
• Sezen Doğancılı, O. (2020). GAP Turlarında Coğrafi İşaretli Ürünlerin Kullanıma İlişkin İçerik Analizi. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 246-258.
• Sorcaru, I. A. (2019). Gastronomy Tourism: A Sustainable Alternative for Local Economik. Annals of Dunarea de Jos University of Galati Fascicle I Economics and Applied Informatics, 25(1), 103-110.
• Şahin, A., & Meral, Y. (2012). Türkiye'de Coğrafi İşaretleme ve Yöresel Ürünler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 2, 88-92.
• Şahin, G. (2013). Coğrafi İşaretlerin Önemi ve Vize (Kırklareli)'nin Coğrafi İşaretleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(15), 23-37.
• Şimşek, A. (2020). Coğrafi İşaretli Yöresel Ürünlerin İncelenmesi: Sivas Mutfağı Örneği. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3), 317-327.
• Tepe Balaban, S. (2016). Ekonomik Açıdan Coğrafi İşaretler. 04.02.2022 tarihinde ankarabarosu.org.tr: http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/frmmakale/2016-1/03.pdf adresinden alındı
• Teuber, R. (2011). Consumers and Producers Expectations Towards Geographical Indications Empirical Evidence for a German Case Study. British Food Journal, 113(7), 900-918.
• Türk Patent Enstitüsü ve Marka Kurumu. (2021a). Coğrafi İşaret Nedir? 03.13.2022 tarihinde https://ci.gov.tr: https://ci.turkpatent.gov.tr/sayfa/co%C4%9Frafi-i%C5%9Faret-nedir adresinden alındı
• Türk Patent Enstitüsü Marka Kurumu. (2021b). Tescil ve Başvuru Sayıları. 03.13.2022 tarihinde https://ci.turkpatent.gov.tr: https://ci.turkpatent.gov.tr/Statistics/RegistrationAndApplication adresinden alındı
• Wang, Y. C. (2015). A Study on the Influence of Electronic Word of Mouth and the Image of Gastronomy Tourism on the Intentions of Tourists Visiting Macau. Tourism, 63(1), 67-80.
• Westering, J. v. (1999). Heritage and Gastronomy: The Pursuits of the ''New Tourist''. International Journal of Heritage Studiess, 5(2), 75-81.
• Wu, X., Guan, H., Han, Y., & Ma, J. (2017). A Tour Route Planning Model for Tourism Experience Utility Maximization. Advances in Mechanical Engineering, 9(10), 1-8.
• www.aa.com. (2020). Malatya'da ticaretin kalbi tarihi 'Şire Pazarı'nda atıyor. 03.27.2022 tarihinde Gündem: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/malatyada-ticaretin-kalbi-tarihi-sire-pazarinda-atiyor/1965342 adresinden alındı
• www.dunya.com. (2016). Avrupa ve Türkiye'nin Coğrafi İşaret Politikası. 03.19.2022 tarihinde https://www.dunya.com/kose-yazisi/avrupa-ve-turkiyenin-cografi-isaret-politikasi/336195: https://www.dunya.com/kose-yazisi/avrupa-ve-turkiyenin-cografi-isaret-politikasi/336195 adresinden alındı
• Yönet Eren, F., & Ceyhun Sezgin, A. (2021). Coğrafi İşaretli Yöresel Ürünlerin Destinasyonlar Açısından Önemi: Kapadokya Bölgesi Örneği. Journal of Tourism Research İnstitute, 2(1), 61-78.
• Yürekli, D. (2015). Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Uygulama Sürecindeki Sonuçların Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.