Otizm Spekterum Bozukluğu Olan Çocuklarda Spor Okullarının Fiziksel Aktivite Düzeyine, Uyku ve Yaşam Kalitesine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 12 - 26, 30.06.2024

Murat Balcı Nur Melike Şimşek Özge Işık

https://doi.org/10.61960/fikriyat.1449734

Öz

Bu araştırma otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda spor okullarının fiziksel aktivite düzeyine, uyku ve yaşam kalitesi ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada Spor Dersi Alan Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Ebeveynlerinin Yaşam Kalitesi Düzeyi Ölçeği kullanılmıştır. Gelişimleri için spor okullarına giden çocukların gelişimini gözlemleyebilmek adına spor okullarına gidemeyen çocuklar da incelenmesi gerekmektedir. Bu amaçla bu ölçek seçilmiştir. Bu araştırma için seçilen il İstanbul olmuştur. 4 merkezde araştırma gerçekleşmiştir. Araştırmaya otizmli spor eğitimi alan 40 kişi ve spor eğitimi almayan 40 kişinin ebeveynleri kısaca toplam 80 gönüllü birey katılmıştır. Bu ölçekten elde edilen puanın dağılımın normal olup olmadığını belirlemek için verilerin çarpıklığı (skewness) değeri göz önünde bulundurulmuştur. Bu araştırmanın verileri normal bir dağılım göstermiştir. Sonuç olarak spor okullarının OSB olan çocukların fiziksel aktivite düzeyi, uyku ve yaşam kalitesine olumlu etkisi olduğuna ulaşılmıştır. Spor okulları için belli bir maliyet ve düzen gerektiğinden dolayı ebeveyn yaşam kalitesi de çocukların bu noktadaki gelişimini etkilemiştir.

Anahtar Kelimeler

Otizm Spektrum Bozukluğu, Fiziksel Aktivite, Uyku Kalitesi, Yaşam Kalitesi, Ebeveyn Yaşam Kalitesi

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı beyan ederim.

Destekleyen Kurum

Yok

Contribution of Sports Schools to Physical Activity Level, Sleep and Quality of Life in Children with Autism Spectrum Disorder

Öz

This research was conducted to examine the relationship between sports schools' physical activity level, sleep and quality of life in children with autism spectrum disorder. The Quality of Life Scale of Parents of Children with Autism Spectrum Disorder Taking Sports Lessons was used in the study. In order to observe the development of children who attend sports schools for their development, children who cannot attend sports schools should also be examined. For this purpose, this scale was chosen. The city chosen for this research was Istanbul. The research was conducted in 4 centers. A total of 80 volunteers, 40 people with autism who received sports training and the parents of 40 people who did not receive sports training, participated in the research. The skewness value of the data was taken into account to determine whether the distribution of the score obtained from this scale was normal. The data of this study showed a normal distribution. As a result, it has been found that sports schools have a positive effect on the physical activity level, sleep and quality of life of children with ASD. Since a certain cost and order are required for sports schools, the quality of life of parents also affected the development of children at this point.

Anahtar Kelimeler

Autism Spectrum Disorder, Physical Activity, Sleep Quality, Quality of Life, Parental Quality of Life

Kaynakça

• Akdem, F. & Akel, B. S. (2014). “Otizmli Bireylerin Bakım Verenlerinin Yaşam Kalitesi ve Zaman Yönetimini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi”, Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 2(3), 121-129.
• Aksoy, Y. (2020). “Rekreasyonel Faaliyet Olarak Fiziksel Aktivitelerin Otizmli Çocuklarda Sosyal İletişime Yönelik Etkileri”, Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-9.
• Altıntaş, M. (2014). Çocuklar İçin Zihin Kuramı Test Bataryasının 4-5 Yaş Türk Çocuklarına Uyarlanması, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Atbaşoğlu, E. C. (2020). “Otizm Spektrum Bozukluğunun Yetişkinlikteki Teşhisi”, Noro-Psikyatri Arsivi, 57(1), 1-2.
• Balkanlı, N. (2008). Otistik Çocuğu Olan ve Olmayan Annelerde Yaşam Kalitesi Yaşam Doyumu ve Umutsuzluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Başar, E. (2019). “11-14 Yaş Arası Okul Çağındaki Çocuklarda Obezite Sıklığı”, Sağlık Akademisi, 4(1), 53-66.
• Beyazoğlu, G. (2014). Oyun ve Su Terapilerinin Otizm Tanısı Almış Bir Çocukta Gözlenen Davranış Bozukluklarının Azaltılması Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Çalışkan, E., Şirinkan, A., Erciş, S., Saraçoğlu, N., & Akoğuz, N. (2008). Engelli çocuğu olan ailelerin beden eğitimi ve spor etkinlikleri hakkındaki görüşleri, 10. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Poster Bildiri Uzun Özetleri Kitabı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Çam, O. & Özkan, Ö. (2009). “Otistik Çocuk Sahibi Ailelerin Yaşam Kalitelerinin İncelenmesi”, Öz-Veri Dergisi, 6(2), 1425-1438
• Çandır, G. (2015). 4-24 Yaş Arası Otizm Spektrum Bozukluğu ve Down Sendromu Tanısı Alan Çocukların Annelerinde Depresyon, Anksiyete, Stres ve Baş Etme Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Elaltunkara, C. (2017). 16 Haftalık Spor Eğitiminin Otizmli Çocuklarda Temel Motor Becerileri Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Er, Ö. (2018). Otizmli Çocuklarda Hareket Eğitimi ve Eğitsel Oyun ile Yaşam Kalitesi İlişkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çorum.
• Güleç-Aslan, Y., Cihan, H. & Altın, D. (2014). “Otizm Spektrum Bozukluğu Tanılı Çocuk Sahibi Annelerin Deneyimleri”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 96–111.
• Gültekin, O. & Başyiğit, F. E. (2018). “Türkiye de 2013-2017 Yılları Arasında Otizm ve Fiziksel Aktive Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 116-129.
• Gündüz Çitir, B. (2019). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Kardeşlerinde Uyku Bozukluğu Bağlanma Stili ve Ebeveyn Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki. Tıp Fakültesi Uzmanlık Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Tıp Fakültesi, Aydın.
• Hıdıroğlu, S., Peker, Ş., Karavuş, M., Tepe, P., Akçabey, S., Kaya, A. Ö., Öztürkçü, H., Lüleci, E. N. & Save, D. (2022). “Otizmde Spor Etkinliklerinin Davranış ve Sosyalleşme Üzerindeki Olası Etkilerini Değerlendiren Niteliksel Bir Çalışma”, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Dergisi, 9(3), 277-284.
• İnce, G. (2017). “Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Spor İle İlgili Görüşleri”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(01), 109-124.
• Karakoç, Ö. (2010). İşitme Engelli Milli Sporcular ile Spor Yapmayan İşitme Engellilerin Benlik Saygısı Düzeylerinin Araştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Kaya, L., Gültekin, G. I., Şahin, M. & Kırandı, Ö. (2020). “Spor Dersi Alan Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Ebeveynlerinin Yaşam Kalitesi Düzey”, Spor Eğitim Dergisi, 4(2), 190-202.
• Koçyiğit, G. (2022). Otizm Spektrum Bozukluğu Bulunan Çocukların Uyku Bozukluğu ile Ebeveyn Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Konya.
• Kudaibergenova, A. (2019). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Ailelerinin Karşılaştıkları Sorunlar: Edirne Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Kula, E. (2018). Dikkat Becerisi Geliştirmeye Dayalı Programın Dikkat Eksikliği Olan İlkokul Öğrencileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kurtuluş, Y. (2020). Öğretmen Adaylarının Özel Eğitim ve Kaynaştırmaya Yönelik Bilgi ve Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Leyla, K., Gültekin, G.I., Şahin, M., & Kırandı, Ö. (2020). “Spor Dersi Alan Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Ebeveynlerinin Yaşam Kalitesi Düzeyi”, Spor Eğitim Dergisi, 4(2), 190-202.
• Meral, B, Cavkaytar, A (2014). “Otizmli Çocuk Ailelerinin Aile Yaşam Kalitesi Algıları”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (3), 1363–1380.
• Milgram, N. A., & Atzil, M. (1988). “Parenting Stress İn Raising Autistic Children”, Journal of Autism and Developmental Disorders, 18(3), 415-424.
• Neece, C. L., Kraemer, B. R., & Blacher, J. (2009). Transition Satisfaction and Family Well Being Among Parents Of Young Adults With Severe İntellectual Disability. Intellectual And Developmental Disabilities, 47(1), 31-43.
• Nursoy, G. (2019). Otizmli Bireylerin Annelerinin Adil Dünya İnancı ve Algıladıkları Aile Yükü Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Önen, D., & Karabudak, E. (2021). “Obezite Kontrolüne Alternatif Yaklaşım: Yoga”, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi, 4(2), 256-262.
• Özbek, F. (2017). Okul Öncesi Dönem Otizm Spektrum Bozukluğunda Yaşam Kalitesini Belirleyici Olarak Hastalık Şiddeti, Komorbid Ruhsal Sorunlar ve Annenin Ruhsal Sorunlarının Rolü. Tıpta Uzmanlık Tezi, İstanbul.
• Özdöner, B. K., & Er, R. K. (2023). “Okul Öncesi Dönemde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuklara Yönelik Yapılan Çalışmaların İncelenmesi”, Eğitim Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 4(1), 79-90.
• Özgür, B. G., Aksu, H., & Eser, E. (2017). “Otizmde Yaşam Kalitesi Anketi Anne-Baba Sürümünün Türkçe Geçerliliği ve Güvenilirliği”, Anatolian J Psychiatry, 18, 344-352.
• Pek, J. W., Anand, A., & Kai, T. (2012). Tudor Domain Proteins in Development. Development, 139(13), 2255-2266.
• Richdale, A. L., & Schreck, K. A. (2009). Sleep Problems in Autism Spectrum Disorders: Prevalence, Nature, & Possible Biopsychosocial Aetiologies. Sleep Medicine Reviews, 13(6), 403-411.
• Rogers, S., McIntosh, R. L., Cheung, N., Lim, L., Wang, J. J., Mitchell, P., ... & Wong, T. Y. (2010). International Eye Disease Consortium: The prevalence Of Retinal Vein Occlusion: Pooled Data From Population Studies From The United States, Europe, Asia, And Australia. Ophthalmology, 117(2), 313-319.
• Sağdıç, Z. A., & Sunagül, S. B. (2020). “Otizm Spektrum Bozukluğu ve Yapay Zeka Uygulamaları”, Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 92-111.
• Schreck, K. A., Williams, K., & Smith, A. F. (2004). “A Comparison Of Eating Behaviors Between Children With And Without Autism”, Journal Of Autism And Developmental Disorders, 34, 433-438.
• Sökmen, A. (2020). “Etik Liderliğin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Algılanan Örgütsel Desteğin Aracı Rolü: Kamu Sektöründe Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 3467-3481.
• Sönmezer, Z., & Balcıoğlu, B. A. (2023). “Dijital Medya ve Ekrana Emanet Edilen Çocuklar”, Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 9(33), 54-70.
• Susuz, Ç., & Doğan, B. G. (2020). “Halk Sağlığı Bakışıyla Otizm Spektrum Bozukluğu/Autism Spectrum Disorder With Public Health Perspective”, ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5(2), 297-310.
• Taşyürek, E. (2017). Otizm Spektrum Bozukluğu Tanısı Konulan Çocuklarda Uyku ve Beslenme Sorunları. Tıpta Uzmanlık Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Temel, G., Yıldız, T., Turan, M.B. & Karaoğlu, B. (2017). “Sporun Otistik Çocuklarda Saldırganlık ve Sosyal Uyum Düzeyleri Üzerine Etkisinin İncelenmesi”, İÜ Spor Bilimleri Dergisi, 7(3), 1303-1414.
• Termeli, S. (2019). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Sosyal Becerilerinin Fiziksel Aktiviteye Katılım ve Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gedik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tüfekçioğlu, U. (2003). İşitme, Konuşma ve Görme Sorunları Olan Çocukların Eğitimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Türkoğlu, S., Uçar, H. N., Çetin, F. H., Güler, H. A., & Tezcan, M. E. (2020). The Relationship Between Chronotype, Sleep and Autism Symptom Severity in Children With ASD in COVID-19 Home Confinement Period. Chronobiology International, 37(8), 1207-1213.
• Uzun Dönmez, M. (2019). Otizmli Çocukların Yaşam Kalitesinde Hippoterapinin Etkisinin İncelenmesi: Terapötik Rekreasyon Uygulaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çorum.
• Vergili, Ö., Oktaş, B., & Koçulu, E. (2015). Engelli Çocuğun Bağımsızlık Düzeyinin Kendisine Bakım Verenler Üzerindeki Sağlıkla İlgili Yaşam Kalitesi Açısından Etkisinin İncelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal. 1(1), 1-7.
• World Health Organization, (2002). Reducing Risks, Promoting Healty Life, https://www.who.int/publications/i/item/9241562072
• Yarımkaya, E, İlhan, E. L. & Karasu, N. (2017). “Akran Aracılı Uyarlanmış Fiziksel Aktivitelere Katılan Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bir Bireyin İletişim Becerilerindeki Değişimlerin İncelenmesi”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(02), 225-252.
• Yurteri, N. & Akdemir, M. (2019). “Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarda Müzik Terapinin Otizm Belirtileri Ve Yaşam Kalitesine Etkisi”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(4), 436-441.