YÖN DERGİSİ VE EĞİTİME DAİR YAZILARINDA KÖY ENSTİTÜLERİ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 263 - 276, 31.12.2024

Ergül Ceyhan , Emrah Yılmaz

https://doi.org/10.61960/fikriyat.1558007

Öz

1961 Anayasası’nın getirdiği özgürlük ortamından yararlanan Yön dergisi 20 Aralık 1961 tarihinden 30 Haziran 1967 tarihine kadar yayın hayatını sürdürmüş ve dergi toplamda 222 sayı halinde yayımlanmıştır. Yön dergisinde işlenen konular, Türkiye’nin siyasi gündemine ışık tutmuştur. Yön dergisinde üzerinde durulan konulardan biri de eğitim konusuydu ve eğitim başlığı altında özellikle Köy Enstitüleri üzerinde durulmuş ve dergide Köy Enstitülerine özel bir önem verilmiştir. Köy Enstitüleri kendinden önce uygulanan köye yönelik eğitim programının bir devamı niteliğindeydi. 17 Nisan 1940 tarihinde başta Hasan Âli Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç olmak üzere büyük bir emek ve gayretlerle kurulan bu enstitülerin amacı köye yönelik öğretmen yetiştirmekti. Köy Enstitülerinin odak noktası “iş üzerinde eğitim” ilkesi üzerinde şekillenmiştir. Enstitülerin eğitime devam ettiği yıllar içerisinde köye yönelik eğitim programı başarıyla yürütülmüştür. Enstitülerde yetişip öğretmen olanlar ile köylerinin dışına ilk kez çıkan köy çocukları ve bu anlamda modern tarım ve hayvancılığı öğrenen köy halkı enstitülerin önemli kazanımları arasındadır. Yine Mehmet Başaran, Talip Apaydın ve Fakir Baykurt gibi yazarlar Köy Enstitülerinde yetişen önemli yazarlardır, bu yazarlar Türkiye’de köy edebiyatının güçlenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Türkiye’yi bir amaca sevk etmek isteyen Yön dergisi, eğitimde Köy Enstitülerinin tekrardan açılması istemiş, ancak kapatılan Köy Enstitülerinin tekrardan açılması dönemin siyasi atmosferinde mümkün olmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Yön dergisi, eğitim, Köy Enstitüleri, Köy Enstitüleri’nin kapatılması, Demokrat Parti

Etik Beyan

Bu araştırma, etik ve bilimsel ilkelere bağlı kalarak hazırlanmıştır. Gerekli yerlerde referanslar ve kaynaklar gösterilmiştir.

Destekleyen Kurum

Destekleyen herhangi bir kurum yoktur.

The Village Institutes in Articles About Education Of Yön Magazine

Öz

Benefiting from the environment of freedom brought by the 1961 Constitution, Yön magazine continued its publication life from 20 December 1961 until 30 June 1967 and the magazine was published in 222 issues in total. The topics covered in the magazine Yön shed light on Turkey's political agenda. One of the issues emphasised in the magazine Yön was education, and under the heading of education, especially the Village Institutes were emphasised and a special importance was given to the Village Institutes in the magazine. The Village Institutes were a continuation of the education programme for the village that had been implemented before. Founded on 17 April 1940 with great labour and effort by Hasan Âli Yücel and İsmail Hakkı Tonguç, the aim of these institutes was to train teachers for the village. The focus of the Village Institutes was shaped on the principle of "education on the job". During the years that the institutes continued education, the education programme for the village was successfully carried out. Among the important achievements of the institutes were those who were trained in the institutes and became teachers, village children who travelled outside their villages for the first time, and village people who learned modern agriculture and animal husbandry. Again, writers such as Mehmet Başaran, Talip Apaydın and Fakir Baykurt were important writers trained in the Village Institutes, and these writers played an important role in the strengthening of village literature in Turkey. The magazine Yön, which wanted to move Turkey towards a goal, wanted to reopen the Village Institutes in education, but it was not possible to reopen the closed Village Institutes in the political atmosphere of the period.

Anahtar Kelimeler

Yön magazine, education, Village Institutes, closure of Village Institutes, Democrat Party

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2009). Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000 - M.S. 2009. Pegem Akademi,
• Angı, H. (2019). İvriz’den Cumhuriyet’in Başkentine Bir Köy Enstitülünün Anıları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Babahan, A. (2009), Bir Sosyal Politika Projesi Olarak Köy Enstitüleri. Alternatif Politika, 1 (2), 194-226. Erişim 31 Temmuz 2024, https://alternatifpolitika.com/makale/bir-sosyal-politika-projesi-olarak-koy-enstituleri
• Basmacı, G. (2019). Türk Siyasal Tarihi (1923-2018) Tek Parti ve Koalisyon Hükümetleri Döneminde Basın Yasaları ve Basın Özgürlüğü. Urzeni Yayınevi.
• Çorakbaş, F. K. ve Yeşilbaş, A. D. (2016). Köy Enstitüleri, Bauhaus ve Eğitimin Mekânı. Kocabaş K. (Ed.), Eğitim Reformu İçin Arayışlar Balçova Belediyesi Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği 16-17 Nisan 2016, Nasıl Bir Eğitim Reformu? Sempozyumu. (s. 123-138), Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Yayınları.
• Eser, G. (2015). Arifiye Köy Enstitüsü’nün Sapanca Gölü ve İzmit Körfezi’ndeki Balıkçılık Çalışmaları. Selvi, H. ve Çelik, M. B. (Ed.), Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri. (Cilt 3), (s. 1231-1242), Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Yayınları.
• Ezer, F. (2020). Köy Enstitülerinin Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi. Belgi Dergisi, 2 (19), 1786-1804. Erişim 30 Temmuz 2024, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/935683
• Fedai, C. (2018), Ahmet Oktay’ın Gözünden 1960’larda Türk Basınında Siyasi Kamplaşma. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (11), 215-239. Erişim 29 Temmuz 2024, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/495761
• Gencer, T. (2020), Yön Dergisinin Gölgesinde Bir Yayıncılık Faaliyeti: Yön Yayınları. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 13 (45), 918-933. Erişim 25 Temmuz 2024, https://johschool.com/?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=989a1bdc-cf16-4774-8712-c7860a79e851.pdf&key=41980
• Giorgetti, F. M. ve Batır, B. (2008). İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı Dönemi’nde Eğitim Politikaları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 7 (13-14), 27-56. Erişim 25 Temmuz 2024, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/9826
• Kapluhan, E. (2012). Atatürk Dönemi Eğitim Seferberliği ve Köy Enstitüleri. Marmara Coğrafya Dergisi, (26), 172-194. Erişim 27 Temmuz 2024, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3305
• Karakaş, M. (2003). Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına. Eğribel, E. ve Özcan, U. (Yay. Haz.), Bozkırdaki Çekirdek: Köy Enstitüleri Tartışmalarına Farklı Bir bakış. (s. 224-241), Kızıl Elma Yayıncılık.
• Özdemir, H. (1986). Kalkınmada Bir Strateji Arayışı Yön Hareketi. Bilgi Yayınları.
• Özdemir, H. (1993). Türkiye Cumhuriyeti’nde Rejim ve Asker İlişkisi Üzerine Bir İnceleme. İz Yayıncılık. Sakaoğlu, N. (1992). Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi. İletişim Yayınları,
• Şahhüseyinoğlu, H. N. (2015/a). Köylünün Güneşi. Ürün Yayınları.
• Şahhüseyinoğlu, H. N. (2015/b). Onurlu Direniş Çileli Yaşam. Ürün Yayınları.
• Turan, Ş. (2002). Türk Devrim Tarihi V Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye (27 Mayıs 1960-12 Eylül 1980). Bilgi Yayınevi.