A Semiological Evaluation of the Barbie Movie in the Context of Feminist Theories

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 45 - 71

Hilal Taşkın Ayda Sabuncuoğlu İnanç

https://doi.org/10.59280/film.1476422

Öz

The roles of men and women in society are shaped within the framework of cultural characteristics. The behavioral norms expected from men and women exist as gender codes under the umbrella of the culture and maintain their continuity consciously or unconsciously over generations. The physical norms that women must comply with are men in the patriarchal social structure where they are built in a position in need of protection and management; He is depicted as protecting, protecting, managing, guiding and deciding. It is observed that women, who are identified with housework, are coded with roles such as cleaning, ensuring the continuity of reproduction and taking care of children. Apart from these roles, the man is transferred with the dominant role associated with the world outside the home. Media is seen as one of the elements that ensure the transfer of male and female roles across generations. Many fictions in which women and men are positioned, especially advertisements, films and cartoons, continue to shape the social structure through the characters and events that the viewing individuals identify with their own lives. Gender roles, especially those learned by children, have an impact on different areas of life. In this study, the Barbie movie, released in 2023, was examined from a feminist perspective. In order to determine gender codes, the film was analyzed and interpreted using content analysis and semiotics methods. In the film, the aspects of the patriarchal social structure dominating women, setting physical standards, preventing them from making free decisions and identifying them with home life are criticized, and a balanced society in which matriarchal and patriarchal social structure orders are in motion in the process and women can actively participate in becoming free individuals is aimed. It has been determined that the message that the structure must be ensured is given.

Anahtar Kelimeler

Barbie, doll, movie, gender, gender code

Barbie Filmine Feminist Kuramlar Bağlamında Göstergebilimsel Bir Değerlendirme

Öz

Makalenin Kadın ve erkeklerin toplumda sahip oldukları roller kültürel özellikler çerçevesinde şekillenmektedir. Kadın ve erkeklerden beklenen davranış normları sahip olunan kültür şemsiyesi altında toplumsal cinsiyet kodları olarak varlık göstermekte ve nesiller boyu bilinçli yada bilinçsiz şekillerde sürekliliğini korumaktadır. Kadınların uyması gereken fiziksel normlar, korunmaya ve yönetilmeye muhtaç bir konumda inşa edildiği ataerkil toplum yapısında erkek; koruyan, kollayan, yöneten, yönlendiren ve karar veren olarak resmedilmektedir. Ev işleriyle özdeşleştirilen kadının, temizlik yapmak, üremenin devamlılığını sağlamak ve çocukların bakımını üstlenmek gibi rollerle kodlandığı gözlemlenmektedir. Kadın ve erkek rollerinin nesiller boyunca aktarımı sağlayan unsurlardan biri de medya olarak görülmektedir. Reklamlar, filmler, çizgi filmler başta olmak üzere kadın ve erkeğin konumlandırıldığı pek çok kurgu, izleyen bireylerin kendi hayatlarıyla özdeşleştirdiği karakter ve olaylar yoluyla toplumsal yapıyı da şekillendirmeye devam etmektedir. Özellikle çocuklar tarafından öğrenilen cinsiyet rolleri etkisini yaşamın farklı alanlarında etkisini göstermektedir. Yapılmış olan bu çalışmada feminist bir perspektiften 2023 yılında vizyona girmiş olan Barbie sinema filmi incelenmiştir. Toplumsal cinsiyet kodlarının tespit edilebilmesi için film, içerik analizi ve göstergebilim yöntemleriyle analiz edilerek anlamlandırılmıştır. Filmde ataerkil toplum yapısının kadın üzerindeki hakimiyet kurma, fiziksel standartlar koyma, özgürce karar vermesine engel olma ve ev yaşamıyla özdeşleştirme yönleri eleştirilmiş olup anaerkil ve ataerkil toplumsal yapı düzenlerinin süreç içerisinde devinim halinde olduğu, özgür birer birey olma yolunda, kadınların aktif olarak katılabildiği dengeli bir toplum yapısının sağlanması gerektiği mesajının verildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Barbie, oyuncak bebek, film, cinsiyet, toplumsal cinsiyet kodları

Kaynakça

• Alikılıç, Ö. & Baş, Ş. (2019). Dijital Feminizm: Hashtag’in Cinsiyeti. Fe Dergi, 11(1), 89-111.
• Adalı, G. (2023). Femvertising Bir Devrim mi Yoksa Pazarlama Stratejisi Mi. Sistematik Bir Analiz. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 5(2), 62-74.
• Adalı Aydın, G. & Aydın, Ş. (2021). 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü Temalı Reklamlarda Femvertising Stratejisinin Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, (61), 1-32.
• Adalı Aydın, G., Ügümü Aktaş, P. & Aydın, Ş. (2022). Kriz İletişimde Femvertising Stratejisinin Kullanımı: Dardanel Ton Elinize Sağlık Reklamı Örneği. Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi, 5(2), 259-282.
• Alptekin, D. (2008). Üçüncü Dünya Ülkelerinde Kadın Hakları Bağlamında Feminizm. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (20), 21-33.
• Altınbaş, D. (2010). Feminist Tartışmalarda Liberal Feminizm. Kadın Araştırmaları Dergisi, (9), 21- 52.
• Araslı, O. (2021). Reklam ve Tüketim Kültürü Yoluyla Feminizmin Metalaştırılması: 8 Mart Dünya Kadınlar Günü Temalı Reklam Filmlerinin Analizi. Fe Dergisi, 13(1), 107-26.
• Atakav, E. (2019). Filmde ve Medyada Feminizmin Durumu. Sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi, 1(1), 123-130.
• Bacchilega, C. (1997). Postmodern Fairy Tales: Gender And Narrative Strategies. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Basmacı, P. (2021). Feminizm Bağlamında Lilith Efsanesi ve 9 Kere Leyla Filmi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(3), 965-980.
• Baydar, G. (2015). Feminist aksiyon Filmin Imkanı: Mad Max Fury Road Üzerine. Moment Dergi, 2(2), 104-134.
• Becker, S. A., Thomas, D. & Cope, M. (2016). Post-feminism for Children: Feminism Repackaged In The Bratz Films. Media, Culture & Society, 38(8), 1218-1235.
• beyazperde.com. (2023)."Barbie filmi". Erişim Tarihi: 2 Kasım 2023. https://www.beyazperde.com/filmler/film-173087/.
• Biryıldız, E. (2014). Feminist Film Eleştirileri. Marmara İletişim Dergisi, 8(8), 63-66.
• Bouclin, S. (2009). Women in Prison Movies As Feminist Jurisprudence. Canadian Journal Of Women And The Law, 21(1), s.19-34.
• Budak, M. & Yaşartürk, G. (2023). Feminist Karşı Sinema Bağlamında Agnès Varda Filmleri: Cléo Beşten Yediye, Mutluluk, Biri Şarkı Söylüyor, Diğeri Söylemiyor. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 5(1), 23-42.
• Buss, D. M. (1995). Psychological Sex Differences: Origins Through Sexual Selection. American Psychologist, 50(30), 164-171.
• Cemiloğlu, M. (2021). Tarihsel Perspektiften Türk Sinemasında Kadın Yönetmenler. Türkiye Film Araştırmaları Dergisi, 1(2), 152-164.
• Ceran Aktaş, Y. (2019). Çağdaş Feminist Kuramlar Açısından Feminist Öznenin İmkanı. Felsefe Arşivi, (47), 1-24.
• Coward, R. (1993) Günümüzde Kadın Cinselliği. İstanbul:Ayrıntı Yayınları.
• Craig, R. S. (1992). The Effect of Television Day Part on Gender Portrayals in Television Commercials: A Content Analysis. Sex Roles, 26(5-6), 197-211.
• Çabuk, D. (2012). Cosmopolitan Reklamlarında Anlam Yapıları ve İdeoloji. Global Media Journal, 3(5), 40-60.
• Çalış Kurtçu, A. (2023). Kişilik Arketipleri Bağlamında Elidor Ve Pantene Reklamlarının Marka Stratejileri Açısından Göstergebilimsel Analizi. RumeliDe Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (34), 793-818.
• Çakır, S. (2008). Kapitalizm ve Patriarkaya Karşı: Sosyalist Feminizm. Toplum ve Demokrasi 2(4), 85-196.
• Çelik, R. (2016). Bakım/Özen Etiği ve Eğitim Felsefesinde Feminizm Temelli Bir Yaklaşım. Fe Dergi 8(2), 72-85.
• Çiftçi, D. & Serçelik, H. (2021). Toplumsal cinsiyet Kalıpları Açısından Göstergebilimsel Analiz: Beko ve Dove. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 6(11), 23-46.
• Çimen, M. (2023). Following in the Footsteps of Cléo. Türkiye Film Araştırmaları Dergisi, 3(1), 48- 56.
• Çobanlı Erdönmez, I. (2023). Madam Curie Değil Maria Kürü Üzerine Bir Film. Türkiye Film Araştırmaları Dergisi, 3(1), 97-100.
• Deaux, K. & Major, B. (1987). Putting Gender into Context: An Interactive Model of Gender Related Behavior. Psychological Review, 94(3), 369-389.
• Demirbilek, S. (2007). Cinsiyet ayrımcılığının Sosyolojik Açıdan Incelenmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44(11), 12-27.
• Diken Yücel D. (2022). Yeşilçam’ın Masal Uyarlamalarına Feminist Perspektiften Bakmak: Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Ayşecik ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde, Külkedisi Sinderella. e-gifder, 10(1), 326-58.
• Dikici, e. (2016). Feminizmin Üç Ana Akımı: Liberal, Marxist Ve Radikal Feminizm Teorileri. The Journal of Academic Social Science Studies, (43), 523-532.
• Dinç K., Elzem S. & Tan Çakır, N. (2021). Postfeminist Bir Pazarlama Stratejisi Olarak Femvertising: Nike, Molped ve Elidor Reklamları Örneği. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (38), 364-385.
• Eco, U. (1976). A Theory of Semiotics. Bloomington/London: Indiana University Press. Engels, F. (2003). Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni. Eriş Yayınları.
• Ersoy Çak, Ş. (2010). Toplumsal Cinsiyet ve Feminizm Teorileri Bağlamında Türkiye’deki Reklam Filmleri ve Popüler Müzik Videoları. Yedi, (4), 101-110.
• German, Lindsey. (2006). Cinsiyet, Sınıf ve Sosyalizm. İstanbul: Babil.
• Güç, A. (2008). İslamcı feminizm: Müslüman Kadınların Birey Olma Çabaları. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 649-673.
• Güçlü, S. (2012). Feminist Metodoloji Tartışmaları. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 2(1), 107-120.
• Güldü, Ö. & Kart, M. (2009). Toplumsal cinsiyet Rolleri ve Siyasal Tutumlar: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 64(3), 98-116.
• Heper, A. (2014). Feminizm ve Hukuk. Hukuk Kuramı, 1(5), 11-27.
• Heywood, A. (2007). Siyasi ideolojiler Bir Giriş. Ankara: Adres Yayınları. Hooks, B. (2020). Duygu Yoldaşlığı-Kadınların Sevgi Arayışı. İstanbul: BGST.
• İnceoğlu, İ. (2015). Beyaz Perdede Kadın Anlatısı: Mavi Dalga Filminin Feminist Incelemesi. Fe Dergi 7(2), 86-94.
• Kalelioğlu, M. (2021). Göstergebilim Kuramının Genel Bir Değerlendirmesi, Türkiye’deki Yeri ve Önemi. Söylem Filoloji. Dergisi, 6(1), 189-200.
• Karabağ, M. (2019). Zeki Demirkubuz filmlerindeki Kadın Temsillerinin Feminist Film Eleştirisi Çerçevesinde İncelenmesi: C Blok, Masumiyet, Üçüncü Sayfa. Erciyes İletişim Dergisi, 6(2), 1427- 1444.
• Koç Başaran, Y. (2017). Sosyal bilimlerde Örnekleme Kuramı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 5(47), 480-495.
• Kula Demir, N. & Yiğit, Z. (2013). Reklam fotoğraflarında Kadın Bedeninin Değişimi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(6), 459-472.
• Lauret, M. (2008). Feminism and Culture the Movie: A Critical Overview of Writing on Women and Cinema. Women A Cultural Review, 2(1), 52-69.
• Marshall, M. N. (1996). Sampling for Qualitative Research. Family Practice, 13(6), 522-526.
• Mashable Türkiye. (2024). Barbie İncelemesi: Komik, Cesur ve Feminist. Erişim Tarihi 26.03.2024. https://tr.mashable.com/movies/10585/barbie-incelemesi-komik-cesur-ve-feminist.
• Monaghan, W. (2023). Feminism at the Movies: Sex, Gender, and İdentity in Contemporary American Teen Cinema. Feminist Media Studies, 23(7), 3258-3273.
• Natasya, N. (2022). Analysis of Feminism in the Moxie Movie. ULIL ALBAB : Jurnal Ilmiah Multidisiplin, 1(10), 3549-3558.
• Özdemir, Ö. (2017). İki sistemli Kuram Olarak Sosyalist Feminizm. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 9(2), 395-414.
• Özkent, Y. (2021). Hollywood sinemasında Toplumsal Cinsiyetin Izini Sürmek: Kramer Vs Kramer’den Kırk Yıl Sonra Marriage Story. Kültür ve İletişim, 24(1), 227-259.
• Özüdoğru, B. (2018). Beyaz Feminizm ve Öteki Kadınlar. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 304-319.
• Öztürk, S. R. (2000). Feminist Film Politikası: Mürebbiye Örneği. Kültür ve İletişim, 3(1), 51-70.
• Patterson, M., O’Malley, L. and Story, V. (2009). Women in Advertising: Representations, Repercussions, Responses. Irısh Marketing Review, (20), 9-14.
• Pratto, F., Sidanius, J. and Levin, S. (2006). Social Dominance Theory and the Dynamics of the Intergroup Relations: Taking Stock and Looking Forward. Europion Review of Social Psychology (17), 271-320.
• Rothman, S, Powers, S. and Rothman, D. (1993). Feminism in Films. Society, 30(3), 66-72.
• Sancar, S. (2003). Üniversitede Feminizm, Bağlam, Gündem ve Olanaklar. Toplum ve Bilim Dergisi, (97), 164-82.
• Sancar, S. (2011). Türkiye’de Kadın Hareketinin Politiği: Tarihsel Bağlam, Politik Gündem Ve Özgünlükler-Birkaç Arpa Boyu. Koç Üniversitesi Yayınları.
• Sarı, Ü. (2013). Reklamlarda Kadın Objesinin Kullanımı: Örnek Olarak Maccoffee Strong-Sert Kadın Reklamı. Atatürk İletişim Dergisi, (5), 85-104.
• Schmitt, D. P. (2003). Are Man Universally More Dismissing Than Women? Gender Differences in Romantic Attachment Across 62 Cultural Regions. Personal Relationships, 10(3), 307-333.
• Stoller, R. (1968). Sex and gender. Australia: Science House.
• Sepetci, T. (2021). Korku Filmlerinde Şeytandan 2000’lere Değişmeyen Kadın İmgesi: Şeytan Çarpması Filminin Feminist Eleştirisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 1086-1103.
• Sutherland, J.-A. and Feltey K. (2017). Feltey Here’s Looking at Her: An Intersectional Analysis of Women, Power and Feminism in Film. Journal of Gender Studies, 26(6), 618-631.
• Şener, G. (2019). Metalaşmış Feminizm Kadınları Güçlendirir Mi? 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü Reklamlarının Feminist Eleştirel Söylem Analizi. Kültür ve İletişim 22(2), 146-172.
• Taş, G. (2016). Feminizm üzerine Genel Bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihsel Süreçleri ve Dönüşümleri. Akademik Hassasiyetler 3(5), 163-175.
• TDK. 2023. Cinsiyet Kelimesinin Anlamı, Erişim Tarihi 02.09.2023. https://sozluk.gov.tr/.
• Tekvar, S. O. (2017). Türkiye’de Feminist Alternatif Medyanın İşlevselliği: Bir Alternatif Medya Örneği Kadınların Postası Projesinin İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 537-552.
• Tor-Kadıoğlu, C. (2021). Pazarlamada femvertising: Selpak Reklam Filminin Analizi. OPUS International Journal of Society Researches, 17(38), 5304-5331.
• Uçar İlbuğa, E. (2018). Yeşim Ustaoğlu Sinemasında Kadın Karakterlerin Özgürlük Arayışları. Selçuk İletişim, 11(2), 292-320.
• Uzun, A. (2022). Pembe ve Mavi İkiliğine Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Postmodern Feminist Bir Yaklaşım. Akdeniz Kadın Çalışmaları, (1), 178-196.
• Ünlükaya, A. (2021). Kadın odaklı Reklamcılıkta (Femvertising) Sunulan Postfeminist Söylemler: L’oreal Parıs-This is an Ad for Men Reklam Afişlerinin Göstergebilimsel Çözümlemesi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 1-19.
• Wendy W. & Eagly, A. H. (2002). A cross Cultural Analysis of the Behavior of Women and Man: Implications Fort He Origins of Sex Differences. Phsicological Bulletin, 128(5), 699-727.
• Yanat Bağcı, Y. (2021). Netflix Filmlerinde Kadın Anlatısı: Marriage Story Filminin Feminist Kuram Bağlamında İncelenmesi. Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi, 4(1), 52-68.
• Yıldız, M. (2021). Arketipsel teori Bağlamında Reklamlarda Sunulan Kadın Temsillerinin Göstergebilimsel Analizi. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 171-195.
• Yörük, A. (2009). Feminizm/ler. Sosyoloji Notları, (7), 63-85.