Intersection: A Reading of Semiotic Narration in Cinema through the Film İyi ki Varsın Eren

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 235 - 261, 31.12.2024

Ahmet Yıldırım , Kadriye Kobak , Ayşe Çelikbaş Aykut

https://doi.org/10.59280/film.1528188

Öz

Cinema, which is accepted as an important part of art history, constitutes an important basis for how artistic forms of expression are made sense of through symbols when examined with semiotic methods. This study aims to determine how the concept of semiotics can be used effectively in film production by providing an overview on the use of dramatic messages in the film industry. In this framework, one of the important works of Turkish cinema, Intersection: İyi ki Varsın Eren, which is based on a real-life story, determines the scope of the research. On 11 August 2017, Eren Bülbül, who was martyred as a result of a terrorist attack, wrote on his social media account Facebook, "Someone does not come out and say that Eren, I'm glad you exist" has become an agenda in Turkey. The discourse "İyi ki Varsın Eren", which determines the main theme of the film as well as its name, shows that it is important to investigate this work scientifically with the messages it wants to convey. The study was designed with qualitative method and analysed with the framework of sign, signifier, signified through Barthes' semiotics theory. When the indicators used in the film were analysed, it was determined that the messages of grief, trap, death, innocence, hope, courage, resistance, compassion, enemy, compassion, attachment, solidarity, life, loneliness, immortality and heroism wanted to be conveyed through semiotic codes. These themes also aim to convey semiotic messages to the audience in terms of the reactions of the main characters of the film to the difficulties they face. As a result, it is seen that the symbols used in the film have the quality of creating dramatic effects on the audience, and at the same time, these symbols help the audience to explain the basic theme and emotional depth of the film.

Anahtar Kelimeler

İyi ki Varsın Eren, Social Reality, Semiotics, Turkish Cinema

Kesişme: İyi ki Varsın Eren Filmi Üzerinden Sinemada Semiyotik Anlatım Okuması

Öz

Sanat tarihinin önemli bir parçası olarak kabul edilen sinema, gösterebilimsel metotlarla incelendiğinde, sanatsal ifade biçimlerinin semboller aracılığıyla nasıl anlamlandırıldığı konusunda önemli bir zemin oluşturmaktadır. Bu çalışma, dramatik mesajların film endüstrisindeki kullanımı üzerine bir bakış sunarak, göstergebilim kavramının film yapımında nasıl etkili bir şekilde kullanılabileceğini belirlemek amacıyla ele alınmıştır. Bu çerçevede, gerçek hayattan bir hikâyeyi konu edinen Türk sinemasının önemli yapıtlarından Kesişme: İyi ki Varsın Eren filmi araştırmanın kapsamını belirlemektedir. 11 Ağustos 2017’de terör saldırısı sonucu şehit olan Eren Bülbül’ün, sosyal medya hesabı Facebook’tan yazdığı “Biri de çıkıp demiyor ki Eren iyi ki varsın” paylaşımı Türkiye’de gündem haline gelmiştir. Filmin ana temasının yanı sıra adını da belirleyen “İyi ki Varsın Eren” söylemi, iletmek istediği mesajları ile de bu eserin bilimsel yönden araştırılmasının önemli olduğunu göstermektedir. Çalışma nitel yöntemle desenlenmiş ve Barthes’in göstergebilim kuramı üzerinden gösterge, gösteren, gösterilen çerçevesiyle analiz edilmiştir. Filmde kullanılan göstergeler analiz edildiğinde; keder, tuzak, ölüm, masumiyet, umut, cesaret, direnç, merhamet, düşman, şefkat, bağlanma, dayanışma, yaşam, yalnızlık, ölümsüzlük ve kahramanlık mesajlarının göstergebilimsel kodlarla iletilmek istediği saptanmıştır. Bu temalar, filmin ana karakterlerinin karşılaştıkları zorluklara verdiği tepkiler açısından da izleyicilere göstergebilimsel mesajlar iletmeyi hedeflemektedir. Sonuç olarak, filmde kullanılan sembollerin izleyiciler üzerinde dramatik etkiler yaratacak nitelikte olduğu, aynı zamanda bu sembollerin, izleyiciye filmin temel temasını ve duygusal derinliğini anlatmada yardımcı olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İyi ki Varsın Eren, Toplumsal Gerçeklik, Göstergebilim, Türk Sineması

Kaynakça

• Abisel, N. (2007). Sessiz sinema. De Ki Yayınları.
• Adanır, O. (1994). Sinemada anlam ve anlatım. Kitle Yayınları.
• Aydıngüler, M. H. (2023). Göstergebilimsel açıdan film çözümlemesi: Eşkıya filmi örneği. Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, 8(16).
• Aylar, S. (Ed.). (2017). Yol/Senaryo (1. Baskı). İthaki.
• Barthes, R. (1993a). Göstergebilim ilkeleri (B. Vardar & M. Rifat, Çev.). Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Barthes, R. (1993b). Göstergebilimsel serüven (M. Rifat & S. Rifat, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Barthes, R. (2014). Çağdaş söyleyenler (T. Yücel, Çev.; 4. Baskı). Metis Yayınları.
• Biryıldız, E. (2009). Sinemalarda Akımlar (4. bs). Beta Yayıncılık.
• Bozdemi̇r, O. (2018). 12 Eylül askeri darbesinin Türk sinemasına yansıması: Beynelmilel filminin göstergebilimsel analiz. Middle Black Sea Journal of Communication Studies, 3(1), Article 1.
• Büker, S. (1991). Sinemada Anlam Yaratma. İmge Kitabevi.
• Çam, Ş. (2015). Medya çalışmalarında göstergebilim çözümlemeleri. İçinde İletişim araştırmalarında yöntemler uygulama ve örneklerle. Literatürk Academia.
• Çat, A. K., & Noyan, S. (2023). Gülün adı filminin göstergebilimsel çözümlemesi. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 28, 448-469.
• Çiçek, M. (2016). Göstergebilim ve sinema ya da sinema göstergebilimi. 3, 25-41.
• Çilingir, A., & Can, A. (2021). Kim ki-Duk’un bin jip (boş ev) filminin göstergebilimsel çözümlemesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 46, 162-178. https://doi.org/10.52642/susbed.904925
• Daldal, A. (2005). 1960 darbesi ve Türk sinemasında toplumsal gerçeklik. Homer Kitabevi.
• Diken, B., & Laustsen, C. B. (2019). Filmlerle Sosyoloji (S. Ertekin, Çev.). Metis Yayınları.
• Durugönül, S. (2021). Roma devlet kabartmalarında propaganda ve sanat (1. Baskı). Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Elsaesser, T., & Hagener, M. (2010). Film kuramı duyular yoluyla bir giriş (B. Soner & B. Yıldırım, Çev.). Dipnot Yayınları.
• Eryılmaz, M. (Ed.). (2016). Söyleşiler (Norgunk Yayıncılık).
• Geray, H. (2014). İletişim alanından örneklerle toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş (1. Basım). Umuttepe Yayınları.
• Gültekin, G. (2021). “Umudun öteki yüzü” filminin göstergebilimsel çözümlemesi bağlamında mültecilik. Aksaray İletişim Dergisi, 3(1).
• Güngör, E. (2017). 1950’ler Türkiye’sinde Modernleşme ve Gündelik Hayat Değişimlerine Sinema Üzerinden Bakmak: İstanbul Geceleri Filmi. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(3), 94-112.
• Kellner, D. (2013). Sinema Savaşları Bush-Cheney Döneminde Hollywood Sineması ve Siyaset (G. Koca, Çev.; 1. Baskı). Metis Yayınları.
• Keskin, S. (2018). Sinemada göstergebilim çalışmasına uygulamalı bir örnek: Kim ki Duk’un bin jip filminin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo Televizyon Ana Bilim Dalı.
• Ormanlı, O. (2005). Türk sinemasında eleştiri. Bileşim Yayınevi.
• Özuyar, A. (2017). Sessiz dönem Türk sinema tarihi (1895-1922). Yapı Kredi Yayınları.
• Parsa, A. (2008). Mutluluk paradoksu Greimas’ın eyleyensel örnekçesiyle. İçinde S. Parsa (Ed.), Film Çözümlemeleri (s. 74). Multilingual.
• Rifat, M. (2018). Açıklamalı göstergebilim sözlüğü. Alfa Sözlük.
• Ryan, M., & Kellner, D. (2021). Politik kamera çağdaş hollywood sinemasının ideolojisi ve politikası (E. Özsayar, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Satır, M. E., & Çetin, C. (2019). Toplumsal gerçekliğin ideolojik inşasında bir kitle iletişim aracı olarak sinemanın rolü: Potemkin zırhlısı filmi̇ örneği̇. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 27(2).
• Yıldırım, T. (2018). Yeşilçam’da polisiyenin eleştirel dönüşümü: Toplumsal gerçekçi sinema hareketinin amblemi olarak gecelerin ötesi. 599-630.
• Yiğit, Z. (2019). Kracauer’in basit anlatı sineması ve sonbahar. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(5 Issue 8), Article 5 Issue 8.