Reconstruction Of Rural Space in The Context Of Realism: The Sample Of The Film “Koza”

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 171 - 186, 31.12.2024

Mehmet Uluç , Burcu Balcı

https://doi.org/10.59280/film.1558950

Öz

The quest for reality, spanning from daily life to cinema and encompassing all other artistic disciplines, has persisted as a broad topic until today. Therefore, the significance of the locus upon which all artistic activities rely is crucial in terms of reconstructing reality. From this perspective, rural settings are often preferred in the process of reconstructing reality. Films shot in rural areas establish a close relationship with nature and natural life, enabling viewers to feel reality and realism more intimately. Towards the 2000s in Turkish Cinema, and particularly with the onset of the 2000s, there has been a change in the perception of space and the mode of its reproduction in cinema. One of the prominent figures in this change is Nuri Bilge Ceylan, who constructs his cinematic spaces and narratives based on realism. This study examines the construction of cinematic space in Nuri Bilge Ceylan's film Koza. Using semiotic research methodology, the film Koza is analyzed, attempting to elucidate the spatial elements within the context of rural space and the concept of realism.

Anahtar Kelimeler

Space, Rural, Koza, Semiotics, Realism.

Gerçekçilik Olgusu Ekseninde Taşra Mekânının Yeniden İnşası “Koza” Film Örneklemi

Öz

Bireylerin gerçeklik arayışı, günlük yaşamdan sinemaya kadar uzanan geniş bir perspektifte, diğer tüm sanat dallarını da kapsayan bir konu olarak günümüze kadar gelmiştir. Bu nedenle tüm sanatsal faaliyetlerin varlığını dayandırdığı mekân, gerçekliğin yeniden inşa edilmesi açısından önem arz etmektedir. Bu açıdan bakıldığında gerçekliğin yeniden inşa edilmesi sürecinde taşra mekânının sıklıkla tercih edildiği görülmektedir. Bu bağlamda taşrada çekilen filmlerin doğa ve doğal yaşam ile arasındaki yakın ilişkinin, izleyicilere gerçekliği ve gerçekçiliği daha yakından hissetmelerini sağlayabildiğini söylemek mümkündür. Türk Sineması’nda 2000’li yıllara doğru ve özellikle de 2000’li yıllar ile birlikte sinemadaki mekân algısı ve mekânın yeniden üretim biçimi değişmeye başlamıştır. Bu değişimin öncü yönetmenlerinden biri olarak göze çarpan isimlerden biri de filmsel mekânlarını ve öykülerini gerçekçilik ekseninde üreten Nuri Bilge Ceylan'dır. Bu çalışmada Nuri Bilge Ceylan’ın Koza filminde filmsel mekânın nasıl inşa edildiği incelenmiştir. Bu bağlamda Koza filmi göstergebilimsel araştırma yöntemi ile analiz edilmiş olup filmdeki mekânsal unsurlar taşra mekânı ve gerçekçilik olgusu ekseninde ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mekân, Taşra, Koza, Göstergebilim, Gerçekçilik.

Etik Beyan

Araştırma doktora tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Ak, D. (2019). Taşra Sakinliğinde Sakin Şehir Olmak: Yenipazar. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 5(1), 1–26. https://doi.org/10.20979/ueyd.513025
• Akerson, E. F. (2005). Göstergebilime Giriş. Multilingual Yayıncılık.
• Akmeşe, E. (2020). Nuri Bilge Ceylan Filmlerinde Dekadans [Doktora Tezi, Ege Üniversitesi].
• Aslan, M. (2013). Gerçekçi Sinema Perspektifinden Nuri Bilge Ceylan’ın Koza, Kasaba ve Mayıs Sıkıntısı Filmlerinin İncelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 157–174. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/25895/272901
• Aytekin, P. E. (2015). Nuri Bilge Ceylan Sinemasının Anlatısal Dönüşümü: Fotoğrafik Anlatımdan, Öyküsel Anlatıma. Selçuk İletişim, 9(1), 247–265. https://doi.org/10.18094/si.97144
• Beşışık, G. (2013). Sinema ve Mimarlıkta Mekân Kurgusu ve Kavrayışı [Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
• Çelik, C. (2013). Taşranın Değişen Sosyolojisi. Sosyoloji Divanı, 1, 25–30.
• Çelik, C. (2017). Taşrayı Anlamak: Dönüşen Taşra Tasavvuru. İçinde Taşra Halleri (ss. 15–60). Çizgi Kitabevi.
• Demir, Ö. (2020). Anlatı Sinemasında Gerçekçi ve Biçimci Öğelerin Kullanımı: Alfonso Cuaron ve Roma Filmi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 37(2), 449–461. https://doi.org/10.32600/huefd.604823
• Demirarslan, S. (2022). Nuri Bilge Ceylan’ın Koza Filminde Mekân ve Tefriş Ögeleri Seçiminin İrdelenmesi. Turan-Sam, 14(56), 125–128. DOI: http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041
• Geray, C. (1999). İşlendirme Açısından Kırsal Gelişme Yöneltilerimiz. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 54(2), 61–100. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/38181
• Göker, N., & Göker, G. (2022). İletişim ve Medya Alanında Uluslararası Araştırmalar IV. Eğitim Yayınevi.
• Güçhan, G. (1991). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması: Kente Göç Eden İnsanın Türk Sinemasındaki Değişen Profili [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi].
• Güneş, A. (2013). Göstergebilim Tarihi. Humanities Sciences, 8(4), 332–348. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2013.8.4.4C0172
• Huizinga, J., & Kılıçbay, M. A. (1995). Homo Ludens: Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme. Ayrıntı Yayınları.
• Kaçar, F. (2023). Edebiyattan Sinemaya Kent Yoksulluğu Bağlamında Kimlik İnşâsı: Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz Filminin Analizi. İçinde B. Çavuş (Ed.), Edebiyattan Sinemaya Yoksulluk (ss. 15–60). Hiperyayın.
• Kılınç, M. (2019). 2000 Sonrası Türk Sinemasında Mekân Kullanımı [Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi]. Küçükerdoğan, B. (2010). Sinemada Kurgu ve Eisenstein. Hayalbaz Kitap.
• Lekesiz, F. (2021). Taşra Mekânı Özelinde 2000 Sonrası Politik Türk Sinemasına Bakmak: Sonbahar (2008) ve Ahlat Ağacı (2018). Middle Black Sea Journal Of Communication Studies, 6(2), 82–96. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2040053
• Narlı, M. (2013). Romanlar ve Taşralar: Türk Romanında Taşra Algıları Üzerine Bir Değerlendirme. Bilig, 64, 285–316. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/234349
• Onay, Y. (2012). Gerçekçilik, Yeniden!. Yordam Kitap.
• Özcan, A. (2018). Günümüzde Grafik Tasarım Sorunlarının Çözümünde Minimalizm İlkelerinin Önemi Üzerinden Nuri Bilge Ceylan Filmleri İçin Afiş Tasarımı [Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi].
• Özçınar, M. (2020). Yeni Türk Sinemasında Yersizyurtsuzluk Olarak Taşra. Turkish Studies, 15(3), 1993–2015. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.42966
• Özdemir, Ü. A. (2011). Kültür Bağlamında Kent ve Mekansal Örgütlenme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 62–76. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/800207
• Pudovkin, V. I. (1995). Sinemanın Temel İlkeleri. Bilgi Yayınevi.
• Püsküllüoğlu, A. (1995). Türkçe Sözlük. Yapı Kredi Yayınları.
• Rifat, M. (1982). Genel Göstergebilim Sorunları: Kuram ve Uygulama. Alaz Yayınları.
• Rifat, M. (2007). Homo Semioticus ve Genel Göstergebilim Sorunları. Yapı Kredi Yayınları.
• Sancar, M. K. (2018). Göstergebilimsel Film Çözümlemelerinin Bergsoncu Eleştirisi. Sinefilozofi, 3(6), 23–38. https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.416987
• Suçkov, B. (1982). Gerçekçiliğin Tarihi. Adam Yayınları.
• Taşçı, H. (2014). Bir Hayat Tarzı Olarak Şehir, Mekân, Meydan. Kaknüs Yayınları.
• TDK. (2022). https://sozluk.gov.tr/
• Yorulmaz, H. (1995). Eski Şiir Dünyamızdan I: İstanbul ve Taşra. Dergâh, 65(20).