Narrative and Existential Motifs in the Cinema of Ja'far Panahi: A Postmodern Reading of The Mirror

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 61 - 79, 30.06.2025

Ferdi Candan , Nesrin Akıncı Çötok

https://doi.org/10.59280/film.1583321

Öz

Jafar Panahi's The Mirror represents a unique structure where postmodern narrative elements intersect with existential themes in Iranian cinema, and this study examines the film through the thematic film analysis method. Iranian New Wave cinema has developed a unique narrative style that incorporates postmodern elements such as the fragility of reality, the decentering of the subject, and micro-narratives. The Mirror addresses the authentic existential search of an individual through the story of a little girl, Mina, who tries to find her way amidst the chaotic streets of Tehran. By blurring the lines between fiction and reality, the film aligns with Lyotard’s concept of disbelief in grand narratives while also resonating with Jameson's idea of multilayered surfaces. Using thematic film analysis, this study examines the film's complex, multilayered surface and variable meanings, aiming to connect Mina’s character to Heidegger's concept of Dasein. The research reveals how postmodern and existential elements are framed in a unique way within Iranian cinema, laying the groundwork for more comprehensive studies on Iranian cinema. In conclusion, The Mirror stands out as a striking example of how director Ja'far Panahi, a unique figure in Iranian cinema, employs postmodern narrative elements to portray an individual’s existential questioning on screen. Furthermore, future studies are expected to contribute to a broader examination of postmodern elements in Iranian cinema.

Anahtar Kelimeler

İranian Cinema , Ja'far Panahi , Postmodern Narrative , Existential Motifs , Dasein , The Mirror

Cafer Panahi Sinemasında Anlatı ve Varoluşsal İzlekler: Ayna Filmi Üzerine Postmodern Bir Okuma

Öz

Cafer Panahi'nin Ayna filmi, İran sinemasında postmodern anlatı unsurları ile varoluşsal temaların birleştiği özgün bir yapıyı temsil etmekte olup, bu çalışma filmi tematik film analizi yöntemiyle incelemektedir. İran Yeni Dalga sineması gerçekliğin kırılganlığı, öznenin merkezsizleşmesi ve mikro anlatılar gibi postmodern unsurları içeren özgün bir anlatı dili geliştirmiştir. Ayna filmi, küçük bir kız çocuğu olan Mina’nın, Tahran’ın kaotik sokaklarında kendi yolunu bulma çabası üzerinden bireyin otantik varoluş arayışını işler. Film, kurgu ve gerçeklik arasındaki sınırları bulanıklaştırarak Lyotard’ın büyük anlatılara olan inançsızlık kavramını desteklerken, Jameson’ın çok katmanlı yüzeyler anlayışına da uyum sağlar. Tematik film analizi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırmada, filmin yüzeydeki çok katmanlı yapısı ve değişken anlamları ele alınarak, Mina karakterinin Heidegger’in Dasein kavramıyla ilişkilendirilmesi hedeflenmiştir. Araştırma, İran sinemasında postmodern ve varoluşsal unsurların kendine özgü bir çerçevede nasıl ele alındığını ortaya koymakta; bu bağlamda İran sineması üzerine yapılacak daha kapsamlı çalışmalara zemin hazırlamaktadır. Sonuç olarak, Ayna filmi, İran sinemasında özgün bir yere sahip olan yönetmen Cafer Panahi’nin, postmodern anlatı özelliklerini kullanarak bireyin varoluşsal sorgulamalarını ekrana taşıdığı çarpıcı bir örnek olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca gelecekte yapılacak araştırmaların İran sinemasında postmodern unsurların daha geniş bir yelpazede incelenmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İran Sineması , Cafer Panahi , Postmodern Anlatı , Varoluşsal İzlekler , Dasein , Ayna

Kaynakça

• Aqababaee, E., & Ghanbari, B. A. (2016). Postmodern discourse and Iranian cinema (Case study: the movie ‘The Empty Chair’). Journal of Applied Sociology, 61(1), 67-76. https://doi.org/10.22108/jas.2016.20481
• Aylesworth, G. (2015). Postmodernism. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2015 Edition).
• Begley, V. (2004). "Blade Runner" and the Postmodern: A Reconsideration. Literature/Film Quarterly, 32(3), 186-192.
• Brooker, W., & Brooker, P. (1997). Postmodern after-images: A reader in film, television, and video. Arnold.
• Candemir, T., Candemir, T., Sülün, E. N., & Alkandemir, D. (2007). Türk-İran sinema afişlerinde kültürel yaklaşımlar. 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 159–179. Ankara, Türkiye
• Chan, A. (2016). Cultural frontiers: women directors in post-revolutionary New Wave Iranian cinema (Doctoral dissertation, University of Pittsburgh).
• Cilliers, P. (1998). Complexity and Postmodernism: Understanding Complex Systems. Routledge.
• Dabashi, H. (2001). Close Up: Iranian Cinema: Past, Present and Future. Verso.
• Deleuze, G. (1986). Cinema 2: The time-image. University of Minnesota Press.
• Deleuze, G. (2019). Cinema I: The movement-image. In P. R. Smith & D. Whistler (Eds.), Philosophers on film from Bergson to Badiou: A critical reader (pp. 152–176). Columbia University Press.
• Devarajan, M. P. (2021). Postmodernism in Iranian cinema: A study of Asghar Farhadi’s films. In Modern narratives in literature, cinema, culture, and society: Select conference papers of LUMOS, English Conference-2021 (pp. 12-20).
• Etike, Ş. (2018). Kültürel Dönemeç: Postmodernizmin Eleştirel İletişim Çalışmalarına Etkisi Üzerine Bir Tartışma. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 5(1), 91-109.
• Garcia, P. P., & Piccinin, F. Q. (2021). “This is not a film” by Jafar Panahi: denunciation against censorship by metanarrative language. Intercom: Revista Brasileira de Ciências da Comunicação, 44, 173-189.
• Gol Bakhsh, G. (2021). Monsters, Slackers, Lovers: Exploring Cultural Identity in Iranian Diasporic Cinema 2007-2017 (Doctoral dissertation, ResearchSpace@ Auckland).
• Gow, C. (2011). From Iran to Hollywood and Some Places in Between. IB Tauris.
• Gürkan, H. (2013). Modernleşme ve postmodernizm içerisinde Gilles Deleuze’ün tarih anlayışı üzerine bir inceleme. Electronic Turkish Studies, 8(11).
• Gürkan, H., & Doğan, B. (2020). Yeni Dönem Alman Gerçekçi Televizyon Dramalarında Postmodern Ögeler. Erciyes İletişim Dergisi, 7(1), 629-652.
• Habibi, M., Farahmandian, H., & Mojdehi, R. B. (2016). Reflection of urban space in Iranian cinema: A review of the last two decades. Cities, 50, 228-238.
• Hebdige, D. (1986). Postmodernism and ‘the other side’. Journal of Communication Inquiry, 10(2), 36-47.
• Heidegger, M. (1962). Being and Time (J. Macquarrie & E. Robinson, Trans.). Harper & Row. (Original work published 1927)
• Hutcheon, L. (1980). Narcissistic narrative: The metafictional paradox. Waterloo: Wilfrid Laurier University Press.
• Hutcheon, L. (1991). Poética do pós-modernismo: História, teoria, ficção. Rio de Janeiro: Imago.
• Jameson, F. (1998). The Cultural Turn: Selected Writings on the Postmodern, 1983-1998. Verso.
• Kapıcı, E. P. (2020). Bilim kurgu sinemasında bir anlatı unsuru olarak paralel evren olgusunun sunumu (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ordu Üniversitesi, Ordu.
• Konde, F. (2024). Visual Activism, Censorship, and Political Dissent: A Study of Jafar Panahi's Work in the Iranian Context [Master’s thesis, Università Ca' Foscari Venezia]. http://hdl.handle.net/10579/26542
• Langford, M. (2015). Iranian Cinema and Social Media. Social Media in Iran: Politics and Society after 2009, 251-269.
• Lyotard, J.-F. (1979). The Postmodern Condition: A Report on Knowledge. Manchester University Press.
• Lyotard, J.-F. (1984). The Postmodern Condition: A Report on Knowledge. University of Minnesota Press. Mazan, İ. (2023). An Evaluation on Post-Modern Tourist, Authenticity and Glocalization in Tourism. In: Bayram, A. T. (ed.), Researches on Tourism. Özgür Publications.
• Mirbakhtyar, S. (2015). Iranian cinema and the Islamic revolution. McFarland.
• Mottahedeh, N. (2008). Displaced allegories: post-revolutionary Iranian cinema. Duke University Press.
• Naficy, H. (2003). Iranian cinema. In Companion encyclopedia of middle eastern and North African film (pp. 146-238). Routledge.
• Niazi, S. (2010). Urban imaginations and the cinema of Jafar Panahi. Wide Screen, 1(2). Norman, S. Ç. (2011). Postmodernist Film: A Cinematic Genre. sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi, 2(1), 65-79.
• Onwuatuegwu, I. N. (2022). Explicating Martin Heidegger’s “Dasein” as being-in-the-world. International Journal of Health Sciences, 5218–5227.
• Partovi, P. (2012). Review Essay: Reconsidering Popular Iranian Cinema and its Audiences. Iranian Studies, 45(3), 439-447.
• Poudeh, R. J., & Shirvani, M. R. (2008). Issues and paradoxes in the development of iranian national cinema: An overview. Iranian Studies, 41(3), 323-341.
• Sadr, H. R. (2006). Iranian cinema: A political history. I.B. Tauris.
• Saeed-Vafa, M., & Rosenbaum, J. (2018). Abbas Kiarostami: Expanded Second Edition. University of Illinois Press.
• Saljoughi, S. (2014). Jafar Panahi’s The Mirror: On Political Film in Post-Revolutionary Iranian Cinema. Film International, 69(12).
• Saljoughi, S. (2018). Ten Theses on Iranian Cinema. Iran Namag, 3(3).
• Sinha, B. P. (2015). Structures of reality: Postmodernist fiction and reality. Ars Artium: An International Peer Reviewed-cum-Refereed Research Journal of Humanities and Social Sciences, 3(1), 7-10.
• Smith, C., & Manoukian, S. (2016). Iranian Cinema: A New Wave Cinema of Resistance. In The Middle East Studies Research Seminar (MEST 495).
• Sözen, M. (2012). İran yeni dalga sinemasında varoluşsal temalar ve yönelimler. Selçuk İletişim, 7(3), 218-233.
• Stam, R. (2000). Film theory: An introduction. Blackwell., 88–100.
• Tülüce, H. Â. (2016). Martin Heidegger’de Dasein Kavramı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 16(1), 245-259.
• Uğur, U. (2017). İran yeni dalga sineması ve Majid Majidi’nin “Cennetin Çocukları” filmi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(2), 333-342.
• Varzi, R. (2006). Warring souls: Youth, media, and martyrdom in post-revolution Iran. Duke University Press.
• Yılmaz, M., & Candan, F. (2018). Psikanalitik bir kavrayış ile “Kelebek Etkisi” serisi: Dissosiyasyon dehlizlerinde dolaşan ana/vaka karakterlerin çekici öyküsü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(4), 2407-2431.
• Yücel, A. (2019). Andy Warhol çalışmalarının metinlerarasılık bağlamında incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1), 1–10.