THE POLITICAL ECONOMY OF SOCIAL BUDGET: THE CASE OF EGEAN REGION

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 42 - 66, 02.08.2024

Müjde Toktay Recep Tekeli

Öz

Social budget is a plan that serves the importance the state attaches to social issues within its budget. The social budget, which is also expressed as a welfare budget in terms of income and expenditure, must be in harmony with social policies. One of the units responsible for carrying out social policy practices is the municipalities, which have the most important place in local governments. The importance of social municipalism has emerged as municipalities implemented social policies. With social municipalism, which has become increasingly important in recent years, municipalities have undertaken the task of meeting the common needs of the society by carrying out social services and activities. Expenditures made for the implementation of social policies under the name of social municipalism and the resources provided for these expenditures are measured as a whole by the social budget. Social policies implemented within the scope of social municipalism may change due to party changes in municipalities every period. The aim of this study is to reveal how effective party policies are in carrying out social budget activities of local governments. To achieve the purpose of the study, data were collected from the activity reports of the municipalities and analyzed in the Excel program. Addressing the social budget from a political perspective at the local level reveals the unique value of the study.

Anahtar Kelimeler

Social Budget, Social Policy, Social Municipalism, Local Governments

Sosyal Bütçenin Politik Ekonomisi: Ege Bölgesi Örneği

Öz

Sosyal bütçe devletin sosyal konulara verdiği öneme bütçesi dahilinde hizmet eden bir plandır. Gelir ve harcama yönüyle bir refah bütçesi olarak da ifade edilen sosyal bütçenin sosyal politikalarla uyum içinde olma zorunluluğu vardır. Sosyal politika uygulamalarını yürütmekle görevli olan birimlerden biri de yerel yönetimlerde en önemli yere sahip olan belediyelerdir. Belediyelerin sosyal politikaları hayatı geçirmesi ile sosyal belediyeciliğin önemi ortaya çıkmıştır. Son yıllarda giderek önemli hale gelen sosyal belediyecilik ile belediyeler sosyal hizmet ve faaliyetleri yürüterek toplumun ortak ihtiyacını giderme görevini üstlenmişlerdir. Sosyal belediyecilik adı altında sosyal politikaların uygulanmasına ilişkin yapılan harcamalar ve bu harcamalara sağlanan kaynaklar bir bütün olarak sosyal bütçe ile ölçülmektedir. Belediyelerde her dönem yaşanan parti değişikliği nedeniyle sosyal belediyecilik kapsamında uygulanan sosyal politikalar değişebilmektedir. Bu çalışmanın amacı yerel yönetimlerin sosyal bütçe faaliyetlerini yürütme hususunda parti politikalarının ne derece etkili olduğunu ortaya koymaktır. Çalışmanın amacını gerçekleştirmek için belediyelerin faaliyet raporlarından veriler toplanarak excel programında analiz edilmiştir. Sosyal bütçenin yerel düzeyde politik açıdan ele alınması çalışmanın özgün değerini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bütçe, Sosyal Politika, Sosyal Belediyecilik, Yerel Yönetimler

Kaynakça

• Adalet ve Kalkınma Partisi Parti Tüzüğü. (2019). https://www.akparti.org.tr/media/277004/cep boy-tu-zu-k-2019.pdf (E.T. 28.10.2023).
• Aksakal, M. (2019). Arap Ayaklanmaları Sürecinin Politik Ekonomisi: Küresel Enerji Güvenliği Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Altan, M. (2013). Uluslararası Ekonomi Politik. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. Arğın, E. (2019). Siyasi Partilerin 2019 Yerel Seçimlerinde Web Sitesi Kullanımı ve Karşılaştırmalı Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22 (2), 397-404.
• Ateş, D., Gökmen, G.S. (2013). Bir Akademik Disiplin Olarak Uluslararası Politik Ekonominin Sınırları. Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 45-71.
• Aygen, M. (2014). Sosyal Belediyecilik üzerine Bir İnceleme: Elazığ Belediyesi Örneği. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 1(1), 173-192.
• Balcılar, A. Çınarlı, S. (2020). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Uygulamaları ve Bornova Belediyesi Örneği. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 122-156.
• Bayraktar, B. (2013). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Sosyal Politikaya Bakış Açısı “Sosyal Belediyecilik” (Nilüfer ve Yıldırım Belediyesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Cichon, M., Hagemejer K., Scholz, W. (2000). Social Budgeting. https://www.social-protection.org/gimi/gess/RessourcePDF.action?id=8022 (E.T. 21.10.2023).
• Cumhuriyet Halk Partisi Parti Tüzüğü. (2018). https://content.chp.org.tr/file/chp_tuzuk_10_03_2018.pdf (E.T. 28.10.2023).
• Çakmak, M.D. (2017). Yerel Yönetimlerde Sosyal Bütçe: Manisa Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Çakır, R.Y. (2016). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Anlayışı: Nazilli Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Çıplak, B. (2015). Belediyelerde Sosyal Bütçe Anlayışı Açısından Çanakkale Belediyesinin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Çöpoğlu, M. (2014). Sosyal Belediyecilik ve Sorunları. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 223-247.
• Deles, P., Mendoza, R. U., Vergara, G. (2009). Social Budgeting Initiatives and Innovations: Insights Using a Public Finance Lens. ANSA-EAP, Fordham University and UNICEF Working Paper.
• Duran, İ. (2019). Sosyal Belediyecilik Faaliyetleri: Çiftlikköy Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
• Eren, V., Bulut, Y., Tanıyıcı, Ş. (2012). Türkiye'de Siyasi Partilerin Yerel Özerkliğe Bakış. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 1-14.
• Gamble, A. (1995). The New Political Economy. Political Studies, 43(3). 516-530.
• Gökçe, A. F. (2013). Siyasi Partilerde Parti İçi Demokrasi ve Disiplin Algısı: Türkiye. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 5(9), 65-79.
• Gökmen, K. (2019). Türkiye’de Siyasi Partilerin Yerelleşme Politikaları. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gülbeyen, Z. (2020). Sosyal Belediyecilik Uygulamaları: Erzurum Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Güler, F. (2012). Türkiye'de Siyasi Partilerin Mali Denetiminin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Gürbüz, B. (2021). Belediyelerde Sosyal Bütçe Uygulamaları: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Şırnak Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Şırnak.
• Gürcüoğlu, S. (2020). Türkiye’de Siyasi Partilerin Yerel Katılım Politikaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(4), 1046-1066.
• Gürel, E. (2020). Türkiye’de Siyasi Partilerin Milletvekili Adaylarını Belirleme Yöntemleri ve Parti İçi Demokrasi İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hagamejer, K., & Scholz, W. (2021). Social Budgeting. https://www.elgaronline.com/downloadpdf/edcoll/9781839109102/9781839109102.00044.x ml (E.T. 21.12.2021). Hove, F., Moutloatse, D., Powell, M. (2011). Developing a Social Budget for South Africa. 1-17. http://old.iariw.org/papers/2011/powelletalpaper.pdf (E.T. 25.10.2023).
• İşgör, K. (2020). Sosyal Belediyecilik: Zonguldak Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• İyi Parti Tüzüğü. (2019). https://iyipartikadikoy.org/wp-content/uploads/2021/04/iyiparti-tuzuk20191004.pdf (E.T. 28.10.2023).
• Karadağ, Y., İpek Şahin, E.A. (2020). Seçilmiş Büyükşehir Belediyelerinin Sosyal Harcamaların Düzeyini Etkileyen Faktörler Bağlamında Değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 182-202.
• Karakoç, R. (2018). Türkiye’de Siyasi Partilerin Mali Denetimi. Sayıştay Dergisi, (109), 79-102.
• Koç, A. (2018). Hükümet Sistemlerinin Politik Ekonomi Üzerindeki Etkileri: OECD ve G20 Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Koç, N., Ökmen, M. (2015). Sosyal Belediyecilik Anlayışı Çerçevesinde Seçilmiş Belediyelerin Sosyal Bütçelerinin Değerlendirilmesi. Maliye Dergisi, 0(168), 69-84.
• Koç, Ö.E. (2019). Sosyal Devlet ve Sosyal Bütçe Perspektifinden Türkiye’de Sosyal Harcamalar. https://www.researchgate.net/profile/OezguerKoc/publication/337630339_SOSYAL_DEVLET_VE_SOSYAL_BUTCE_PERSPEKTIFINDEN_TURKIYE'DE_SOSYAL_HARCAMA LAR/links/5de10d9c92851c83645245a8/SOSYAL-DEVLET-VE-SOSYAL-BUeTCE-PERSPEKTIFINDEN-TUeRKIYEDE-SOSYAL-HARCAMALAR.pdf (E.T. 23.10.2023).
• Koyuncu, İ. (2020). Sosyal Belediyecilik Uygulamaları Çerçevesinde Karabük İlinin Kentsel Yaşam Kalitesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
• MARKA (2011), Dilovası’nda Sosyal Doku Araştırma Sonuç Raporu, T.C. DOĞU MARMARA KALKINMA AJANSI, MARKA Yayınları Serisi, Eylül 2011. https: //www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/dilovas-c4-b1-nda-sosyal-doku-ara-c5-9ft-c4-b1rmas-c4-b1-sonu-c3-a7-raporu-dfd-2011.pdf (E.T: 28.10.2023)
• Mermer, B., Şataf, C., Negiz, N. (2016). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Anlayışı: Denizli Büyükşehir Belediyesi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(4), 1299-1322.
• Millliyetçi Hareket Partisi Parti Tüzüğü. (2009). https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/mhp_parti_tuzugu_2009_opt.pdf (E.T. 28.10.2023).
• Onar, A. (2020). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Uygulamalarının Değerlendirilmesi: Lüleburgaz Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Onur, S. (2004). Literatürde Ekonomi-Politika İlişkisi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 6 (1), 1-7.
• Ökmen, M. (2005). Küresel Sistem, Demokratikleşme-Yerelleşme Dinamikleri ve Yerel Demokrasi. Küreselleşme ve Yerelleşme, 21-66.
• Özcan, G. (2014). Sosyal Bütçe Teorik Yapısı ve Türkiye’de Anayasal Temelleri. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(2). 100-108.
• Özcan, G. (2016). Sosyal Bütçe Anlayışı ve Gelir Dağılımını Sağlamadaki Rolü: Türkiye Analizi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özdemir, Z. (2016). Sosyal Belediyecilik Uygulamaları: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, F., Özkan, T. (2020). Türkiye’de Ulusal Kimlik İnşasi ve Siyasi Parti Kimlikleri. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(38), 525-563.
• Öztürk, H., Gül, H. (2012). Sosyal Belediyecilik Sosyal Devlete ve Sosyal Haklara Bir Alternatif Mi?. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, 205-220.
• Sezgin, Ş. (2005). Politika ve Ekonomi İlişkisi: Türkiye’de Politik Konjonktürel Dalgalanmalar ve Ekonomik Oy Verme. Doktora Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Şataf, C., Taşdelen, S. (2019). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Faaliyetleri Çerçevesinde Antalya Büyükşehir Belediyesi Örneği. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 11(1), 1-23.
• Şataf, C., Toprak, D. (2009). Türkiye’de Yerel Yönetimler Reformu Çerçevesinde Sosyal Belediyecilik Yaklaşımı. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1(1), 11-24.
• Şahin, H. (2020). Sosyal Belediyecilik Anlayışının Benimsenmesi: Bursa Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Şeker, M. (2011). Yerel Yönetimlerde Sosyal Bütçeyi İzleme Rehberi. Tesev Yayınları, İstanbul. https://www.tesev.org.tr/wpcontent/uploads/rapor_Yerel_Yonetimlerde_Sosyal_Butceyi_Izl eme_Raporu.pdf (E.T. 21.10.2023).
• Tan, M., Çiçek, Y., Koçar, H. (2015). Siyasi Partiler ve Türkiye’de Parti İçi Demokrasi Sorununa İlişkin Çözüm Önerileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 347-366.
• Taşdelen, S. (2017). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Uygulamaları: Antalya Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Tokgöz, F. (2017). Sosyal Belediyecilik: Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ.
• Yılmaz, H., Güven, M. E. (2021). Türkiye’de Gelir Dağılımındaki Adaletsizliğe Yönelik Siyasi Partilerin Yaklaşımları. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(0), 67-81.
• Yılmaz, T.S. (2022). Sosyal Bütçeleme Anlayışı: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• 2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2820.pdf (E.T. 27.10.2023).