Indian Hadith Scholar Siddiq Hasan Khan’s d.1307/1890 Opinions 19TH Regarding Allah's Attributes

Yıl 2014, Cilt: 19 Sayı: 1, 125 - 145, 01.06.2014

Sait Uzundağ

Öz

Khabari attributes such as vach face , yâd hand and istawâ َ sette down are proved in the Qur'ân and Sunnah. Different opinions emerged regarding to that how these attributes should be designated. Overall, Cahmiyya, Mu'tazila and Qadariyya delivered opinion about attributes based on sanctify and negotiation tanzîh . The view of the Ahl-i Hadith about these attributes is to acknowledge that as reported in the Qur'ân and hadith and not to interprete ta’wîl them. Siddiq Hasan Khan, is regarded as one of the most prominent representatives of the school of Ahl-î Hadîth in India in the end of the I9th century. Siddiq Hasan Khan who knows Arabic, Persian and Urdu languages, has been written many works in the field of mysticism, language, literature, history, biography, especially in Tafsîr, Hadîth, Fiqh, Aqâid. One of his studies in his hadith is Avnu al-Bari bi-halli Adillet al-Bukhari which is a commentary written about Zabîdî's d. 893/1488 al-Tacrîd al-Sarih Ahâdis al-Camîi al-Sahih. In this study, we will examine Siddiq Hasan Khan’s approach to some attributes of God from the point of view of aforesaid work

Anahtar Kelimeler

Siddiq Hasan Khan, Hadîth, sharh, salaf, attribute

XIX. ASIR HİNDİSTAN HADİS ALİMİ SIDDÎK HASAN HAN’IN Ö.1307/1890 ALLAH’IN HABERÎ SIFATLARI İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ

Öz

Haberi sıfatlar, Kur’an ve Sünnet'le isbat edilen vech, yed, istiva gibi sıfatlardır. Bu sıfatların nasıl anlamlandırılmaları gerektiği yönündeki farklı görüşler ortay çıkmıştır. Genel olarak Cehmiyye, Kaderiye ve Mu’tezile Allah’ın sıfatları hakkında tenzih ve takdis esasları yönünde görüş bildirmişlerdir. Ehl-i Hadis’in izlediği yol ise bu sıfatlara hakkında Kur’an ve hadiste bildirildiği şekliyle bağlı kalmak ve hiçbir tevil ve teşbihte bulunmamaktır. İşte bu bağlamda Sıddîk Hasan Han da Allah’ın haberi sıfatları hakkında fikirler ileri sürmüştür. Sıddîk Hasan ö. 1307/1890 XIX. yüzyılın sonlarında Hindistan’da Ehl-i Hadis ekolünün en önde gelen temsilcilerinden biri olarak kabul edilmektedir. Arapça, Farsça ve Urduca dillerini bilen ve bu dillerde tefsir, hadis, fıkıh, akaid başta olmak üzere tasavvuf, dil, edebiyat, tarih, biyografi alanlarında da birçok eser kaleme alan velûd bir müelliftir. Onun hadis alanında yaptığı çalışmalardan biri de Zebîdî’nin ö. 893/1488 EtTecrîdu’s-Sarîh li Ehâdisi’l Camîi’s-Sahîh adlı eseri üzerine yazdığı “Avnü’l-Bârî bi-Halli Edilleti’lBuhârî” adlı şerhidir. Biz de bu makalemizde müellifin adı geçen eseri bağlamında onun Allah’ın haberî sıfatlarına yaklaşımını irdeleyeceğiz

Anahtar Kelimeler

Sıddik Hasan Han, Hadis, şerh, selef, sıfat

Kaynakça

• Akoğlu, Muharrem Mihne Hadiseleri ve Mu’tezile’nin Tarihi Seyrine Etkisi, EÜSBE, Kayseri, 2001.
• Asar, Muhammed Ali, Hadislerde Allah Tasavvuru, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2012.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyin b. Ali, el-Esmâ ve’s-Sıfât, thk. Fuâd b. Serâc Abdülgaffâr, el-Mektebetü’t-Tevfîkiyye, Kahire, t.y
• Birışık, Abdulhamid, Eren, Cüneyt “Sıddîk Hasan Han”, DİA, XXXVII, İstanbul, 2009.
• Budak, Ali, “Haberî Sıfatlara Dair Rivayetlerin Te’vîl Yoluyla Çözümü Bağlamında Râzî’nin Esâsu’t-Takdîs Adlı Eseri”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011/1, c. 10, Sayı: 19, 2011.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh, I-VIII, Çağrı Yayınları, İstanbul,1992.
• Cürcanî, Seyyid Şerif, Kitabü’t-Tarîfât, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut, 1416/1995.
• Çavuşoğlu, Ali Hakan, “Sıddîk Hasan Han”, DİA, XXXVII, İstanbul, 2009.
• Dalkıran, Sayın Tanrılaştırma, İstanbul, 2004.
• Durmuş, İsmail, “Müşâkele”, DİA, XXXII, İstanbul, 2006.
• Durmuş, İsmail, Pala, İskender, “İstiare”, DİA, XIII, İstanbul, 2001.
• Eren, Cüneyt, Sıddîk Hasan Han ve Ahkâmü’l-Kur’ân Tefsiri, Erzurum, 2001.
• Eren, Cüneyt, Yılmaz, Nurullah, “Hindistan Bhopal Emiri ve Müfessir Sıddık Hasan Han'ın
• Osmanlı Devleti ile İlişkisi”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 19, 2002. Hatipoğlu, İbrahim “Lâlekâî”, DİA, XXVII, Ankara, 2003.
• İbn Hazm, Kitâbu’l- Fasl fi’l-Milel ve’n-Nihal, thk. Muhammed İbrahim Nasr, Abdurrahman Umeyre, Beyrut, 1996.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-Arab, I-XV, Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 1996.
• İbn Teymiyye, er-Risâletü’t-Tedmüriyye, thk. Muhammed b. Avde es-Sev’i, Câmiatü’lİmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, Riyad, 1400.
• İsfahânî, Müfredâtü Elfâzi’l-Kur’ân, thk. Safvân Adnân Dâvûdî, Dârü’l-Kalem, Dımaşk, 1992.
• İsmail Hakkı, İlm-i Kelâm, İstanbul, 1342.
• Kandemir, M. Yaşar “Beyhakî, Ahmed b.Hüseyin”, DİA, VI, İstanbul, 1992.
• Kastallânî, Ebü'l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr Kastallânî, İrşâdü's-Sârî li-şerhi Sahîhi'l-Buhârî, I-XV, Darü’l-Fikr, Beyrut, 1990/1410. el-Kannevcî, Muhammed Sıddîk Hasan, Avnu’l-Bârî li halli Edilleti’l-Buhârî, Katar, 2009.
• Kırbaşoğlu, M. Hayri, Ehl-i Sünnet’in Kurucu Ataları, Ankara, 2011.
• Lalekâî, Ebu’l-Kâsım Hibetullah, Şerhu Usûli İ’tikâdi Ehli’s-Sünne ve’l-Cemâa mine’lKitâb ve’s Sünne ve İcmâi’s-Sahâbe, thk. Ahmed Said Hamdan, I-V, Dârü Taybe, Riyad, 1402.
• Mâlik b. Enes, el-Muvatta, I-II, Çağrı Yayınları, 1992.
• Maturidi, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd, Kitâbu’t-Tevhîd, Thk. Fethullah Huleyf, İstanbul, tsz.
• Muhâsibî, Hâris, el-Akl ve Fehmü’l-Kur’an, Trc. Veysel Akdoğan, İstanbul, 2003.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin Müslim b. Haccâc, el-Câmiu’s-Sahîh, I-III, Çağrı yayınları, İstanbul, 1992.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Suayb, es-Sünen, I-VIII, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
• Özervarlı, M. Sait, “Selefiyye”, DİA, XXXVI, İstanbul, 2009.
• Özler, Mevlüt, İslam Düşüncesinde Tevhid, İstanbul,1995.
• Râzî, Fahreddin, Mefâtîhu’l-Ğayb (et-Tefsîrü’l-Kebîr), byy.,1357/1938.
• es-Sabuni Muhammed Ali, Safvetu't-Tefâsir, Beyrut, 1981.
• Taftazânî, Saaduddin, Şerhu’l-Akaid, (Haz. S.Uludağ), İstanbul, 1991.
• Topaloğlu, Bekir, ”Allah”, DİA, II, İstabbul, 1989.
• Yavuz, Yusuf Şevki “Arş” DİA, III, İstanbul, 1991.
• Zehebî, Şemsüddin Muhammed b. Osman, el-Erbeîn fî Sıfâtı Rabbi’l-Âlemîn, thk. Abdülkadir b.
• Muhammed Sufi, Mektebetü'l-Ulûm ve’l-Hikem, Medine, 1993.