ASRI SAADETİN İLK MÜEZZİNLERİ

Yıl 2014, Cilt: 19 Sayı: 2, 1 - 17, 01.12.2014

Mehmet Akbaş

Öz

Resûlullah, Müslümanları namaza davet için ezan okunmasına karar verince bu iş için ilk önce Bilâl-i Habeşi’yi görevlendirdi. Daha sonra Kubâ Mescidi’nde bir başka sahâbîyi ezan okumakla görevlendirdi. Medine’de Bilâl’in yanı sıra müezzinlik yapan diğer bir sahâbî de Abdullah İbn Ümmi Mektûm oldu. Mekke’nin fethinden sonra da Kabe’ye müezzin olarak Ebû Mahzûre elCumahî tayin edildi. Bu çalışmada asr-ı saâdetin müezzinlerinin kimler olduklarını ve müezzinliklerinin nasıl başlayıp ne kadar devam ettiğini incelemeye çalışacağız

Anahtar Kelimeler

Ezan, Hz. Peygamber, Mekke, Medine, Sahâbî

The First Callers for Prayer in the Period of the Prophet

Öz

When the Prophet Mohammad decided on a’zan a special recitation that Muslims use to indicate it is time for praying to the call the Muslims for the prayer, he commissioned Bilâl for that post. After that, he commissioned another sahabe for the Quba Masjid. In Madina, beside Bilâl, another sahabe called Abdollah Ibn Ommu Maktoom was commissioned as well. After the conquest of Mecca, Abo Mahzoora was determined as the caller for pareyer in Kaba. In this study we will try to shed some light on who are these callers for prayer and to examine how they started to do these jobs and for how long they continued to fulfill these posts during the time of the Prophet

Anahtar Kelimeler

Call for prayer, Prophet, Macca, Madina, sahabe companion of Mohammad

Kaynakça

• Abdullah Aydınlı, “İbn Ümmü Mektûm” DİA, XX, İstanbul, s. 434.
• Bekrî, Ebû Ubeyd Abdullah b. Abdulaziz el-Endelûsî, Mu’cemü mesta’cem min esmâi’lbilâd ve’l-mevâzi’, I-V, nşr: Cemal Talbe, Beyrut: 1998.
• Buhârî, Sahih, I-VIII, İstanbul: Çağrı yayınları 1992.
• Dahlân, Ahmed b. Zeynî eş-Şafiî, el-Fütûhâtu’l-İslâmîyye, Kahire: Müessesetü’l-Halebî 1968.
• Diyarbekri, Hüseyin b. Muhammed, Tarihu’l-hamis fi ahvali enfesi’n-nefis, I-II, Daru Sadır, Beyrut thz.
• Ebû Davud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî el-Ezdî, Sünen, I-V, İstanbul: Çağrı Yayınları 1992.
• Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdullah el-İsbehanî, Hilyetu’l-evliyâ ve tabakâtü’l-esfiyâ, I-IV Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2007.
• el-Ârif, Ârif, el-Mufassal fi tarihi’l-Kudüs, Beyrut: el-Müessesetü’l-Arabiyye 2005.
• el-İsbehani, Ebu’l-Kasım, Delâilü’n-Nübüvve, thk. Muhammed Muhammed Haddad, Daru Taybe, Riyad, 1409.
• Fayda, Mustafa, “Bilâl-i Habeşî,” DİA, İstanbul, 152-3.
• Halife b. Hayyât, Tabakât, I-II, nşr. Süheyl Zekkar, Dımaşk: Vezaretü’s-Sekafe 1996.
• ………., Tarih, nşr. Mustafa Necib Fevvaz-Hikmet Fevvâz, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye 1995.
• Hammâş, Necde, eş-Şâm fi sadri’l-İslâm, Dımaşk: Daru Tallas, 1987.
• el-Hamevî, Yakût b. Abdullah, Mu’cemü’l-büldan, I-V, nşr. Ferid Abdulaziz el-Cündî, Beyrut thz.
• Havlânî, Kadı Abdulcebbar, Tarihu Dârayyâ ve men nezele biha mine’s-sahâbeti ve’ttabiîn, nşr. Said el-Agânî, Dımaşk: Matbaatu’t-Terakkî 1900.
• İbn Asâkir, Ebu’l-Kasım Ali b. Hasan, Tarihu medineti Dımaşk, I-LXXX, nşr.
• Muhibbuddin Ebû Saîd Ömer b. Garame el-Amravî, Beyrut: Daru’l-Fikr 1995-1998.
• İbn Hacer, Şihabuddin Ebu’l-Fazl Ahmed b. Ali el-Askalânî, el-İsâbe fi temyizi’s-sahâbe, Lübnan: Beytu’l-Efkari’d-Devliyye: 2004.
• …………., Tehzibu't-tehzib, nşr. Mustafa Abdulkadir Atâ, Beyrut 1994.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdulmelik, es-Sîretü’n-nebevîyye, Beyrut: Müessesetü’lMaarif, thz.
• İbn Sa’d, Muhammed, et-Tabakâtü’l-kübrâ, I-IX, nşr. İhsan Abbâs, Beyrut: 1968.
• İbnü’l-Cevzî, Cemaluddin Ebu’l-Ferec, Sıfâtü’s-safve, I-IV, nşr. Mahmud Fahûrî, Beyrut: Daru’l-Maarif 1979.
• İbnü’l-Esir, İzzüddin, el-Kâmil fi’t-tarih, I-XIII, nşr. C. J. Tonberg, Beyrut: 1979.
• ………….., Üsdü’l-gâbe fi ma’rifeti’s-sahâbe, I-VII, byy. 1970
• İbn Habib, Muhammed b. Ümeyye b. Amr el-Haşimi, Munammak fi ahbari Kureyş, thk. Hurşid Ahmed Faruk, Âlemü’l-Kütüb, Beyrut 1985.
• İbnü’l-İmad, Şihabuddin Ebu’l-Felah Abdurrahman b. Ahmed, Şezerâtü'z-zeheb fi ahbari men zeheb, nşr. Abdulkadir el-Arnâût-Mahmûd el-Arnâût, I-X, Beyrut: Daru İbn Kesir 1986.
• İbn Kesir, Ebu’l-Fida, İsmail, Tefsiru’l-Kur'âni’l-Azim, I-XV, thk. Mustafa Seyyid Muhammed v.dğr., Müessesetü Kurtuba, Kahire 2000.
• Koca, Fatih, “Peygamberimiz Hz. Muhammed’in Müezzinleri”, “Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52:2(2011).
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî, Sahih, I-III, nşr. Muhammed Fuâd Abdulbakî, İstanbul: 1992.
• es-Süheylî, Ebu’l-Kasım Abdurrahman b. Abdullah b. Ahmed er-Ravdu’l-Ünf, I-VII, thk. Amr Abdusselam Sülâmî, Daru’l-İhya, Beyrut, 2000.
• Taberî, Muhammed b. Cerir, Tarihu’r-rusül ve’l-mülûk, I-V, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye 1987.
• …….., Câmiü'l-beyân fî tefsiri'l-Kur'ân, I-XXVI, thk. Mahmud Muhammed Şakir, Mektebetü İbn Teymiye, Kahire, thz.
• Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer, Kitabu’l-megâzî, nşr. Marsden Cons, Beyrût: Alemü'l-Kütüb 1984.