HACI MUHARREM HİLMİ EFENDİ DİVANINDA NEFS KAVRAMI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Yıl 2014, Cilt: 19 Sayı: 2, 19 - 32, 01.12.2014

İhsan Soysaldı

Öz

Nefs insanın manevi hayatında ilerlemesi için mücadele etmesi gereken en önemli rakibi konumundadır. Tasavvuf tarihi içerisinde mutasavvıflar nefsi terbiye etme onu arındırma konusunda fikirlerini, tecrübelerini ifade etmişlerdir. İnsanın manevi hayatında nefis ve ruh arasındaki mücadele insanın kalbine yön verme için yapılan uğraş sonunda kimin galip geldiğine göre neticelenmektedir. Mutasavvıfımız Muharrem Efendi de divanında nefsi anlatan onun başvurduğu hileleri açıklayan beyitleri kaleme almıştır. Nefsi terbiyede neler yapılabilir? Sorusuna cevaplar veren Muharrem Efendi kendi bakış zaviyesinden açıklamalar yapmaktadır. Nefsin kötü arzu ve isteklerinden arındırılması için nefsin isteklerine karşı durmayı bilmesi insanın nefisle olan mücadelede başarılı olmasının en önemli şartı olarak görülmektedir. Nefsini bilmekle kişinin Rabbini bilmeye götüren bir sebep oluşu önemli bir prensiptir

Anahtar Kelimeler

Nefs, Divan, Şiir, Muharrem Hilmi Efendi, Tasavvuf

Muharrem Hilmi Efendi’s Perspectives About The Notion of Self in His Divan

Öz

Self is the most important rival of a person she or he should struggle aganist to advance in the spiritual life. Throughout the history of mysticism, sufis have expressed their ideas and experiences to edify and cleanse their self. In spiritual life of human being, the struggle between the self and the spirit eventually decides the winner to determine the direction of one’s heart. Sufi Muharrem Efendi indited couplets in his divan which touch upon self and the tricks it appeals. Muharrem Efendi has explanations in view of his perspective for the question of “what can be done to edify the self”. In order to purity the self from bad desires and to know how to resist the wishes of it is accepted as one of the most important conditions to be successful in struggle of the self. It is an important principle to know thyself which brings one to God

Anahtar Kelimeler

Self, Divan, Poet, Muherrem Hilmi Efendi, Sufism

Kaynakça

• Cevherî, es-Sıhah fi’l-lüga ve’l-ulûm, c.III, Kahire 1982.
• Gazâlî, İhyâ, , c.III, Mısır 1957
• Hacı Muharrem Efendi, Dîvân, Haz. Süleyman Ateş, İstanbul 201 Hucvîrî, Keşfu’l-Mahcûb, (Haz. Süleyman Uludağ), İstanbul 1982.
• İbn Arâbî, Muhyiddîn, Fütûhât-ıMekkîyye, c.II, Beyrut trs., İbn Faris, Mucemu Makâyısı’l-luğa, (Tah. A. Muhammed Harun) c.V, Mısır 1969.
• İbn Manzur, Lisanu’l-arab, (Tah. Haşim Hamid eş-Şâzelî),c.VI, Kahire trs Kuşeyrî, Risâle, Mısır 1966.
• Mevlâna, Celâleddin Rumî, Mesnevî, ter. Veled İzbudak, MEBY, İstanbul 1995.
• Soysaldı, İhsan., “Mevlana’nın Mesnevisinde Nefis Kavramı” Uluslararası Mevlana ve Mevlevilik Sempozyumu, 163-168, (2007).
• Sühreverdî, Ebû Hafs Ömer, Âvârifu’l-Meârif, (ter. H.Kamil Yılmaz, İrfan Gündüz) İstanbul 1990.