BEDRUDDÎN ED-DEMÂMÎNÎ VE ARAP DİL İLİMLERİNE KATKILARI

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 2, 39 - 56, 01.12.2016

İrfan Kaya

Öz

Mısır’da yetişmiş ve dönemin ünlü hocalarından dersler almış olan Bedreddîn ed-Demâmînî nahiv alanındaki çalışmalarıyla meşhur olmuştur. Mısır’da dünyaya gelmiş, ilim tahsilini yine orada yapmış ve hayatının son demlerini de kalıcı olarak göç ettiği Hindistan’da geçirmiştir. Döneminde çağdaşı olan diğer alimlerden farklı olarak ilim dışı faaliyetlerle de meşgul olmuş ancak bu işleri onu ilim dünyasından koparmamıştır. Birçok öğrenci yetiştirmiş ve nahivle ilgili çok sayıda eser kaleme almıştır. Fakat bu eserlerin çoğu günümüze ulaşmamıştır. Bu makalede onun hayatına ilişkin bilgilere yer verilmiş, hocaları, öğrencileri ve eserleri tanıtılmış ve nahivle ilgili bazı görüşleri kısaca ele alınmıştır. Bu şekilde onun Arap diline yaptığı katkılar belirlenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

ed-Demâmînî, Nahiv, Arap Dili, Şiir, İlim

Bedreddin al-Damamini and His Contribution to Arabic Language Sciences

Öz

Bedreddin al-Damamini who was trained and taken lessons from renowned masters in his period has been famous with works in nahw syntax . He was born in Egypt and collected his lores there and migrated to India where he lived the rest of his life. Being different from other contemporary scholars lived his epoch he was interested in other activities different from science but these activities didn’t tear off him from world of knowledge. He educated many students and wrote many books concerning nahw. But many of these books didn’t reach till daytime. In this article we gave information dealing his life, we introduced his books, his

Anahtar Kelimeler

al-Damamini, Syntax, Arabic Language, Poet, Knowledge.

Kaynakça

• Bağdâdî, Abdulkadir b. Ömer, Hızânetu’l-edeb ve lubbu lubâb-i lisâni’l-‘Arab, (thk. Abdusselam Muhammed Harun), Mektebetu’l-Hancî, Kahire, 1418/1997.
• Bağdâdî, İsmail Paşa, Hediyyetu’l-‘ârifin, Dâru İhya-i Turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1955.
• Berihî, Abdulvahhab b. Abdurrahman es-Seksekî el-Yemenî, Tabakâti sulahâi’l-Yemen, (thk. Abdullah Muhammed el-Habeşî), Mektebetu’l-İrşâd, San‘a, 1994.
• Demâminî, el-Menhelu’s-sâfi fî şerhi’l-vâfî, (thk. Fâhir Cebr Matar), Dâru’l-Kutubi’l- İlmiyye, Lübnan, 2008.
• Desûkî,Muhammedb. Ahmed b. Arefe, Hâşiyetu’d-Desûkî alâ Muğni’l-lebîb, (thk. Abdusselam Muhammed Emîn), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1434/2013.
• İbn Haldûn, Abdurrahman b. Muhammed, Mukaddimetu İbn-i Haldûn, (thk. Ahmed ez-Za‘bî), Beyrut, trs.
• Hamevî, Ebû Abdullah Yakut b. Abdillah, Mu‘cemu’l-buldân, Beyrut, 1993.
• İbnu’l-‘Imâd, Şihâbuddîn İbni Felah Abdulhay b. Ahmet b. Muhammed, Şezerâtu’z- zeheb fî ahbâri men zeheb, (thk. Abdulkadir ve Mahmud el-Arnavut) Dâru İbn-i Kesîr, Beyrut, 1993.
• İbn Hişâm, Cemâluddîn, b. Yusuf b. Ahmed, Şerhu şuzûri’z-zeheb fî m’arifeti kelâmi’l- Arab, (thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd), Mektebetu’l-‘Asriyye, Beyrut, 1432/2011.
• Kehhâle, Ömer Rıza, M‘ucemu’l-muellifîn terâcimi musannifi’l-kutubi’l-‘Arabiyye, Muessesetu’r-Risâle, Beyrut, 1993.
• Mufeddâ, Muhammed b. Abdurrahman b. Muhammed, ed-Demâmînî hayâtuhû âsâruhû ve menhecuhû fî kitâbihî Ta‘lîku’l-ferâid alâ Teshîli’l-fevâid, y.y., 1982.
• Murâdî, Hasan b. Kasım, el-Cene’d-dâni fî hurûfi’l-me‘âni, (thk. Fahruddîn Kabâve, Muhammed Fadıl), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1413/1992.
• Sehâvî, Şemsuddin Muhammed b. Abdurrahman, Dav‘ul-lâmi‘ li ehli karni’t-tâsi‘, Dâru’l-Ciyl, Beyrut, 1992.
• Suyûtî, Celaluddin Abdurrahman, Buğyetu’l-vu‘ât fî tabakâti’l-luğaviyyîn ve’n-nuhât, (thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim), Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1979.
• Tünbektî, Ahmet Bâbâ, Neylu’-ibtihâc bi tatrîzi’d-dîbâc, (thk. Abdulhamîd Abdullah), Kulliyeti Da‘veti’l-İslâmiye, Trablus, 1989.
• Kâtip Çelebi, Keşfu’z-Zünûn an esâmî’il-kutubi ve’l-funûn, Dâr-u Turâsi’l-‘Arabî, Lübnan, trs.
• Sîbeveyh, Ebû Bişr Amr b. Osman b. Kanber, el-Kitab, (thk. Abdusselam Muhammed Harun), Mektebetu’l-Hancî, Kahire, 1408/1988.
• İbn Ya‘îş, Ali b. Ya‘îş, Şerhu’l-Mufassal, (thk. Abdulhuseyin el-Mubârek), Mektebetu’n- nahdati’l-‘Arabiyye, Beyrut, 1408/1988.
• Ziriklî, Hayruddîn, el-A‘lâm Kâmus-u Terâcim, Dâru’l-İlm li’l-Melâyin, Beyrut, 2002.