PEYGAMBERİMİZE BÜYÜ YAPILMASI İLE İLGİLİ RİVAYETLER İDEOLOJİ İLEREALİTENİN ÇATIŞMA ALANINA BİR ÖRNEK [25-54]

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 1, 25 - 54, 01.06.2017

Kamil Çakın

Öz

Büyü, Kur’an ve hadislerin bildirdiğine göre, Hz. Süleyman zamanından beri yapılmaktadır. Hz. Musa’nın büyücülerle mücadelesi, onun zamanında da büyünün yaygın olduğunu hatırlatmaktadır. Felak suresinde bahsedilen “düğümlere üfleyen kadınlar” ifadesi de büyünün Hz. Peygamber zamanında bilindiğine işaret etmektedir. İnsanlık tarihi boyunca gönderilen peygamberlerin hep bir takım düşmanları olmuştur. Bu düşmanlar, peygamberleri yok etmeye çalışmışlar, zaman zaman da bunda başarılı olmuşlardır. Kur’an’ın açıklamalarına göre, geçmiş ümmetlerden bazıları kendilerine gönderilen peygamberleri öldürmüşler ve bu nedenle laneti hak etmişlerdir. Peygamberimizin de müşrikler, münafıklar ve diğer din mensupları arasından düşmanları olmuş, öldürülmek istenmiş ve Medine’ye hicret etmek zorunda bırakılmıştır. Onu öldürmek için her yola başvurmuş olan düşmanlarının, büyü yapma yoluna gitmiş olmaları mümkündür. Rivayetlere göre, Hz. Peygamber’e büyü yapılmış, Hz. Peygamber bir süre bu büyünün etkisinde kalmış, fakat Allah’ın kendisine yol göstermesi sayesinde büyüden kurtulabilmiştir. Hz. Peygamber’e büyü yapıldığını haber veren rivayetler, bazı itirazlara ve eleştirilere de yol açmıştır. Bazı âlimler, Hz. Peygamber’in büyünün etkisinde kaldığı kabul edildiği takdirde, peygamberlik misyonunun tehlikeye gireceğini ve vahyin güvenilirliğinin zarar göreceğini ileri sürmüşlerdir. Bu çalışma, öncelikle söz konusu rivayeti hadis usulü açısından ele almakta, sonra itiraz ve eleştirilerin, realite ile ideolojinin çatışma alanlarına örnek teşkil etmesi açısından incelemektedir

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber, Büyü, Rivayet, İdeoloji, Realite

The Accounts Concerning the Bewitchment of the Prophet Muhammad: A Case of Conflict Zones between Ideology and Reality

Öz

Magic has, according to the Qur’an and hadiths, been practiced since the time of Solomon. The struggle of the Prophet Moses against the magicians also indicates that magic was common at his time. The phrase “from the evil of women who blow upon knots” in Surat al-Falaq shows that some form of magic is known and practiced at the time of the Prophet Muhammad. Prophets that were sent by God during the course of human history always had enemies. These enemies tried to destroy the Prophets and from time to time they were successful. According to the Qur’anic statements, some of the previous nations killed the Prophets sent to them and for that reason deserved damnation. The Prophet Muhammad similarly had many enemies from among the idolaters, hypocrites and members of other religions and his life was under constant threat and he was forced to emigrate to Medina. Those enemies who tried to get rid of him by every means possible might have had recourse to magic as well. According to traditions, magic had been worked on the Prophet, who was effected by it for a while and then was saved through the guidance of God. The reports telling that the Prophet was bewitched was subjected to objections and criticisms. Some scholars argued that if one accepts that the Prophet was effected by magic then his mission as a prophet will be imperilled and the idea of the protectedness of revelation will be harmed. This study first deals with the above-mentioned hadith in terms of hadith methodology and then discusses the objections and criticisms directed against it as an example of the conflict zones between reality and ideology.

Anahtar Kelimeler

Prophet Muhammad, Magic, Narrative, Ideology, Reality.

Kaynakça

• Abdu’l-Humeyd, Ebu Muhammed el-Kessi (el-Keşşi), el-Müntehab min Müsnedi Abd b. Humeyd, Thk. Ebu Abdillah Mustafa b. El-Adevi, Riyad, 1423/2003.
• Ahmed b. Hanbel, Müsned, Thk. Şuayb Arnaud-Adil Mürşid, Müessetu’r-Risale, 1421/2001.
• Aliyyu’l-Kaari, Ebu’l-Hasen Nuruddin, Şerhu’ş-Şifa, Daru Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1421.
• Atmaca, Veli, Tarih Boyunca İnanç Tıp İlişkisi, Gerekli Kitap Yayınları, 2011.
• Ayni, Bedruddin, Umdetu’l-Kaari Şerhu Sahihi’l-Buhari, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut, trs.
• Baci, Ebu’l-Velid Süleyman b. Halef, el-Münteka Şerhu’l-Muvatta, Matbaatu’s-Saade, Mısır, 1332.
• Bağdadi, el-Hatib, Tarihu Bağdad, Thk. Dr. Beşşar Avvad Maruf, Daru’l-Garbi’l-İslami, Beyrut, 1422/2001.
• Begavi, Muhyissünne Ebu Muhammed el-Hüseyin b. Mesud, Mealimu’t-Tenzil fi Tefsiri’l- Kur’an, Abdurrezzak el-Mehdi, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut, 1420.
• Beyhaki, Ahmed İbnu’l-Hüseyn el-Horasani, Delailu’n-Nübüvve, Thk. Abdulmu’ti Kal’aci, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1408/1988.
• Buhari, Muhammed b. İsmail, Sahih, Thk. Muhammed Züheyr b. Nasır, Tavku’-Necat, 1422.
• Hakim Neysaburi, Ebu Abdillah Muhammed b. Abdillah, el-Müstedrek ale’s-Sahihayn, Daru’l-Haremeyn, 1417/1997.
• Hattabi, Ebu Süleyman Hamd b. Muhammed, İ’lamu’l-Hadis, Thk. Muhammed b. Sa’d b. Abdurrahman, Camiatu Ummu’l-Kura, 1409/1988.
• Hemedani, Ebu Abdirrahman Mukbil b. Hadi el-Vadii, Rudûdu Ehli’l-İlm ale’t-Tainin fi Hadisi’s-Sihr ve Beyanu Bu’di Muhammed Reşid Rıza ani’s-Selefiyye, Daru’l-Asar li’n-Neşr ve’t-Tevzi’, San’a Yemen, 1420/1999.
• İbn Battal, Ebu’l-Hasen Ali b. Halef, Şerhu Sahihi’l-Buhari, Thk. Ebu Temim Yasir b. İbrahim, 1423/2003.
• İbn Ebi Şeybe, Ebu Bekr Abdullah b. Muhammed, Müsned, Thk. Adil b. Yusuf el-Gazazi ve Ahmed b. Ferid el-Mezidi, Daru’l-Vatan, Riyad, 1997.
• _______, Kitabu’l-Musannef fi’l-Ehadis ve’l-Âsar, Thk. Kemal Yusuf el-Hut, Daru’t-Tac, Beyrut, 1409/1989.
• İbn Hacer, el-Askalani, Fethu’l-Bari bi Şerhi Sahihi’l-Buhari, Daru’l-Ma’rife, Beyrut, 1379.
• _______, Tehzibu’t-Tehzib, Dairetu’l-Mearifi’n-Nizamiyye, Hind, 1326.
• İbn Hişam, es-Siretu’n-Nebeviyye, Thk. Mustafa es-Saka-İbrahim el-Ebyari-Abdulhafiz Şibli, Mısır, 1375/1955.
• İbn Kesir, Ebu’l-Fida İmaduddin, el-Bidaye ve’n-Nihaye, Thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et- Türki, Hicr, 1418/1997.
• İbn Kuteybe, ed-Dineveri, Te’vilu Muhtelifi’l-Hadis, el-Mektebu’l-İslami, 1419/1999.
• İbn Mace, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid, Sünen, Thk. Muhammed Fuad Abdulbaki, Daru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye, trs.
• İbn Meymun, Abdulaziz b. Yahya b. Müslim, el-Hayde ve’l-İ’tizar fi’r-Red alâ men kale bi Halkı’l-Kur’an, Thk. Ali b. Muhammed b. Nasır, Mektebetu’l-Ulum ve’l-Hikem, Medine, 1423/2002.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Sad, et-Tabakatu’l-Kübra, Thk. Dr. Ali Muhammed Ömer, Mektebetu’l-Hanci, Kahire, 1421/2001.
• İbnu’l-Cevzi, Ebu’l-Ferec Cemaluddin, Keşfu’l-Müşkil min Hadisi’s-Sahihayn, Thk. Ali Hüseyn el-Bevvab, Daru’l-Vatan, Riyad, 1418/1997.
• _______, Zadu’l-Mesir fi İlmi’t-Tefsir, el-Mektebetu’l-İslami, Beyrut, 1404/1984.
• İbnu’l-Esir, Ebu’l-Hasen el-Cezeri, el-Kamil fi’t-Tarih, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1407/1987.
• İbnu’l-Kayyim el-Cevziyye, Muhammed Hamid el-Fakıy, Tefsiru’l-Kayyim, Daru’l-Kütübü’l- İlmiyye, Beyrut, Trs.
• Kadı İyaz, b. Musa b. İyaz, eş-Şifa bi Ta’rifi Hukuki’l-Mustafa, Daru’l-Feyha, Amman, 1407.
• _______, İkmalu’l-Mu’lim bi Fevaidi Müslim, Thk. Dr. Yahya İsmail, Daru’l-Vefa, Mısır, 1419/1998.
• Kirmani, Tacu’l-Kurra Mahmud b. Hamza (ö. h. 505 civarı), Tefsir (Garaibu’t-Tefsir ve Acaibu’t-Te’vil), Ulumu’l-Kur’an, Beyrut, Trs.
• Kurtubi, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed, el-Cami li Ahkami’l-Kur’an, Thk. Ahmed el- Berduni, Daru’l-Kütübi’l-Mısriyye, Kahire, 1384/1964.
• Maturidi, Ebu Mansur Muhammed, Tefsir (Te’vilâtu Ehli’s-Sünne), Thk. Fatıma Yusuf, Müessesetu’r-Risale, 1425/2004.
• Maverdi, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed, en-Nüket ve’l-Uyun (Tefsiru Maverdi), Thk. es- Seyyid b. Abdulmaksud b. Abdurrahim, Daru’l-Kütübil-İlmiyye, Beyrut, trs.
• Mazeri, Ebu Abdillah Muhammed b. Ali el-Maliki, el-Mu’lim bi Fevaidi Müslim, Thk. Muhammed eş-Şazeli en-Neyfel, Müessesetu’l-Vataniyye, Cezair, 1988.
• Meragi, Ahmed b. Mustafa, Tefsir, Mısır, 1365/1946.
• Müslim, b. Haccac el-Kuşeyri, el-Câmiu’s-Sahih, Thk. Muhammed Fuad Abdulbaki, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut, trs.
• Nesâî, Ebu Abdirrahman Ahmed b. Şuayb, es-Sünen (es-Suğra) (Suyuti’nin Şerhi ve Sindi’nin Haşiye’si ile beraber), Thk. Abdulfettah Ebu Gudde, Matbuatu’l- İslamiyye, Haleb, 1986/1406.
• _______, es-Sünenu’l-Kübra, Thk. Hasen Abdulmun’im Çelebi, Risale, Beyrut, 1421/2001.
• Nevevi, Yahya b. Şeref, el-Minhac Şerhu Sahihi Müslim İbni’l-Haccac, Daru İhyai’t-Turasi’l- Arabi, Beyrut, 1392 (1. Baskı Mısır 1349/1930).
• Nizamuddin el Kummi, el-Hasen b. Muhammed, Garaibu’l-Kur’an ve Regaibu’l-Furkan, Thk. Şeyh Zekeriya Umeyrat, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1416.
• Razi, Fahruddin, Mefatihu’l-Gayb, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut, 1420.
• Razi, İbn Ebi Hatim, el-Cerh ve’t-Ta’dil, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut, 1373/1953.
• Said Havva, el-Esas fi’s-Sünne , Daru’s-Selam, 1412/1992.
• Semerkandi, Ebu’l-Leys Nasr b. Muhammed, Bahru’l-Ulûm, Thk. Ali Muhammed Muavviz ve Adil Ahmed Abdulmevcud, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1413/1993.
• Suyuti, Celaluddin, Tedribu’r-Ravi fi Şerhi Takribi’n-Nevavi, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1417/1996.
• Süheyli, Ebu’l-Kasım Abdurrahman b. Abdullah, Ravdu’l-Unf fi Şerhi’s-Sireti’n-nebeviyye li İbn Hişam, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut, 1421/2000.
• Şevkani, Muhammed b. Ali, Fethu’l-Kadir, Daru İbn Kesir ve Daru’l-Kelimi’t-Tayyib, Şam/Beyrut, 1414.
• Taberani, Süleyman b. Ahmed, el-Mu’cemu’l-Kebir, Thk. Hamdi Abdulmecid es-Selefi, Mektebetu İbn Teymiyye, Kahire, 1415/1994.
• Taberi, Muhammed b. Cerir, Camiu’l-Beyan an Te’vili Âyi’l-Kur’an, Thk. Mahmud Muhammed Şakir ve Ahmed Muhammed Şakir, Mektebetu İbn Teymiyye, Kahire, trs.
• Tahavi, Ebu Cafer Ahmed b. Muhammed, Şerhu Müşkili’l-Asâr, Thk. Şuayb Arnaud, Müessesetu’r-Risale, 1415/1494.
• Tibi, Şerefuddin el-Hüseyn b. Abdillah, el-Kaşif an Hakaiki’s-Sünen, Thk. Abdulhamid el- Hindavi, Mektebetu Nazzar Mustafa el-Baz, Mekke-Riyad, 1417/1997.
• Zehebi, Ebu Abdillah Şemsuddin, Tezkiretu’l-Huffaz, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut, 1374.
• _______, Tarihu’İslam ve Vefeyatu’l-Meşahir ve’l-A’lam, Thk. Ömer Abdusselam Tedmuri, Daru’l-Kütübi’l-Arabi, Beyrut, 1413/1993.
• _______, Siyeru A’lami’n-Nübela, Thk. Hüseyin el-Esed, Müessesetu’r-Risale, 1402/1982.