HARPUT MÜZİĞİ GÜFTELERİNE DAİR BAZI TESPİT VE DÜŞÜNCELER

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 1, 153 - 164, 01.06.2017

Yavuz Demirtaş

Öz

Hem Türk Halk Müziği hem de Türk Sanat Müziği özelliklerini bünyesinde barındırmakla Türk Müziği içerisinde özel bir konuma sahip olan Harput Müziği’nde, Mani, Koşma, Gazel, Kaside vs. gibi birçok Türk Edebiyatı Nazım Biçimleri’nden pek çok şiir güfte olarak kullanılmaktadır. Ancak, Harput’a ve Harput Kültürü’ne tam manasıyla vakıf olamayan birtakım okuyucuların bu şiirlerde yer alan bazı kelimeleri yanlış telaffuz etmeleri, hem şiirlerin aslında olmayan tuhaf ve anlaşılması güç birtakım ibarelerin, hem de Harput’un tarihî, coğrafî ve kültürel özellikleri ile bağdaşmayan ifadelerin ortaya çıkmasına sebebiyet vermektedir. Harput Müziği gibi güzide bir müziğe yakışmayan bu tablo, bu konuda artık bir şeyler yapmanın gerekli olduğu anlayışını bizlerde oluşturmuş ve neticede bu çalışmanın ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Çalışmamızda, güftelerde tespit edilen yanlışlıklar örneklerle açıklanmış ve bu konu üzerinde birtakım düşünce ve tavsiyelerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Harput, Tarih, Kültür, Müzik, Güfte

Some Detections and Opinions about Words of Songs of the Harput Music

Öz

Having the features of both Turkish Folk Music and Turkish Art Music, Harput Music has a special place in the Turkish Music. Many examples from Turkish Literature Poetry, such as Mani, Koşma, Gazel, Kaside, have been used in Harput Music as words of songs. However, some singers who are not fully aware of Harput and Harput’s Culture are mispronouncing some of the words in these poems. Such these phrases prononounced in a wrong way may sound strange to the audience and could be hard to understand. Also, this may cause to the occurance of expressions which are incompatible with the historical, geographical and cultural characteristics of Harput. Performing the music this way is not expected from such a distinguished music genre like Harput Music, and for this reason, the thought came to our mind that it is necessary to take an action regarding this matter. In this study, the detected mistakes in the lyrics are explained with examples, and some thoughts are shared along with some recommendations on this specific issue

Anahtar Kelimeler

Harput, History, Culture, Music, Words Of Songs.

Kaynakça

• Abacı, Tahir, Harput/Elazığ Türküleri, Pan Yayıncılık, İstanbul, 2000.
• Ardıçoğlu, Nurettin, Harput Tarihi, Elazığ Eğitim, Sanat, Kültür, Araştırma, Tanıtma ve Hizmet Vakfı Yay., Ankara, 1997.
• Bulut, Damla - KAZAZOĞLU İrşat, “Harput Yöresine Ait Muhalif Eserlerin Müzikal Analizi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. XXII, Sayı: 1 , Elazığ 2012
• Çıpan, Mustafa, “Mûsıkî ve Şiir İklîmimizde “Derd, Derman, Tabib” Olgusu”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 39, Prof. Dr. Hüseyin AYAN Özel Sayısı, Erzurum, 2009.
• Çimtay, Kenan, Hikâyeleri ve Makamlarıyla Harput Müziği Nota Albümü, Elazığ Belediyesi Kültür Yay., Elazığ, 2013.
• Ekici, Savaş, “Elazığ-Harput Müzik Kültürü”, Millî Folklor Dergisi, Kış 2004, c. VIII, Sayı: 16.
• Elazığ Valiliği, Notalarla Harput Musikisi, c. I-II, Elazığ Valiliği Yayınları, Elazığ, 1999.
• Eroğlu, Türker, “Harput Müziğinin Türk Müziği İçindeki Yeri”, Millî Folklor Dergisi, c. I, Sayı: 2, Ankara, 1989.
• Karkın, Metin – İMİK, Ünal, “Harput Müzik Kültürü”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, Sayı: 17, Erzurum, 2010.
• Memişoğlu, Fikret, Harput Ahengi, Matbaa Teknisyenleri Basımevi, İstanbul, 1966.
• Özkan, İsmail Hakkı, “Güfte”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., c. XIV, İstanbul, 1996.
• Sarısözen, Muzaffer, Türk Halk Musikisi Usulleri, Resimli Posta Matbaası, Ankara, 1962.
• Sunguroğlu, İshak, Harput Yollarında, c. I-IV, İşaret Yay., İstanbul, 2013.
• Tertip Komitesi, Notalarla Harput Musikisi, Elazığ Valiliği Yay., Elazığ, 1999.
• Tunç, Yüksel, Klarnet’in Elazığ-Harput Müziği’ndeki Yeri, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ, 2015.
• Turhan, Salih – Taşbilek, Şemsettin, Elazığ – Harput Havaları, Elazığ Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara, 2009.
• Ünal, Mehmet Ali, XVI. Yüzyılda Harput Sancağı (1518-1566), Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara, 1989.
• Yucasu, Ahmet Tevfik, Lokman Tasalı ve Harput Mûsikîsi, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ, 2014. Mülakat
• Lokman TASALI ile muhtelif tarih ve yerlerde yapılan sohbet ve mülakatlar.