The Submission of the Evidence Method of Ibn Hisham al-Ansari with the Quranic Credentials

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 1, 165 - 181, 01.06.2017

Ayşe Meydanoğlu Muzaffer Özli

Öz

In this article so as to ground the language rules of İbn Hisham al-Ansari, supporting his perpectives, oppostin different ideas and evincing the Quranic verses and recitation method has been studied. Our aim in this study is to scrutinize his evincing method with the Quranic verses an recitation. In our study, we tried to explain and evaluate both the seven recitations and the other reading evidences as to form and substance. Within this context, we used his work, Mughni al-Labib, as base for examples and explainations that evinces about three thousand Quranic verses. In this work İbn, Hisham used the recitation differences in the Quran as act. The writer who displayed sensitive attitude at evincing in Quranic evidences and his preferring some readings to some other ones from the seven recitations has been the matter of our study. With the help of our studies, we determined that İbn Hisham evinced in his work both with the seven recitations and with other ones out of his recitations

Anahtar Kelimeler

İbn Hisham, evidence, verve, recitation, Mughni al-Labib

İBN HİŞAM EL-ENSÂRÎ’NİN KUR’ÂNÎ DELİLLERLE İSTİŞHÂD YÖNTEMİ

Öz

Bu makalede, İbn Hişâm el-Ensârî v. 761 ’nin dil kaidelerini temellendirmek, kendi görüşlerini desteklemek veya farklı görüşlere muhalefet etmek amacıyla kullanmış olduğu ayet ve kıraatleri şâhid getirme istişhâd yöntemi incelenmiştir. Bu çalışmadaki amaç, onun Kur’ân ayetleri ve kıraatleriyle istişhâd yöntemini irdelemektir. Araştırmada müellifin gerek kıraat-ı seba’dan ve gerekse bu yedi kıraat dışındaki okumalardan getirdiği delilleri kullanma yöntemi, şekil ve içerik açısından değerlendirilmiş ve örneklerle izah edilmiştir. Bu bağlamdaki örnek ve izahlar için onun, üç bine yakın ayetle istişhâdda bulunduğu Muğni’l-Lebîb adlı eseri temel alınmıştır. İbn Hişâm v. 761 bu eserinde, Kur’ân kelimelerindeki kıraat farklılıklarını da delil/ şahid/ hüccet olarak kullanmıştır. Kur’âni delillerle istişhâd etme noktasında hassas bir tavır sergileyen müellifin, kıraat-ı seba’dan olan bazı kıraatleri, yine kıraatı seba’ içinde bulunan diğer okumalara tercih etmesi ve dilsel yorumlarla tenkit etmesi meselesi de çalışmamızda bahse konu olmuştur. Araştırmamız neticesinde elde ettiğimiz bilgilere göre İbn Hişâm v. 761 , eserinde hem yedi kıraatle hem de bunlar dışında kalan kıraatlerle istişhâdda bulunmuştur. Bununla birlikte onun kıraat-ı seba’ içindeki bazı okumaları tenkid ettiği görülmektedir

Anahtar Kelimeler

İbn Hişâm, İstişhâd, Ayet, Kıraat, Muğni’l-Lebîb

Kaynakça

• Ahfeş el-Evsat, Ebu’l-Hasen Saîd b. Misad, Kitâbu Meâni’l-Ahfeş, thk., Hûda Mahmud Karâe, Mektebetu’l-Hancı, Kahire, 1411/ 1990.
• Bennâ, Şihabuddîn Ahmed b. Muhammed b. Abdulğani ed-Dimyâtî, İthâfu Fudalai’l-Beşer fi’l-Kıraâti’l-Erbe’ati Aşer, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, I.Baskı, Beyrut, 1419/ 1998.
• Cürcânî, es-Seyyid eş-Şerif, thk. Muhammed Sıddık Minşevî, Mucemu’t-T’arifât, Daru’l- Fadîle, Kâhire, trs.
• Ebû Hayyân, el-Endelüsî, Muhammed b. Yûsuf, el-Bahru’l-Muhît, thk. Adil Ahmed Abdülmevcud, Ali Muhammed Muavvaz, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, I. Baskı, Beyrut, 1413/1993.
• Efğânî, Saîd, fî Usûli’n-Nahv, Câmiatu Suriye, Dımeşk, 1414/ 1994.
• Ferrâ (v. 207), Ebû Zekeriyya Yahya b. Ziyâd, Meâni’l-Kur’an, ‘Alemu’l-Kütüb, yrs. III. Baskı, 1403/ 1983.
• Hafâcî, Ebû’l-Abbâs Şihâbu’d-Dîn Ahmed b. Muhammed b. Ömer, Hâşiyetu’ş-Şihâb el- Müsemmât ‘İnâyetu’l-Kâdî ve Kifâyetu’r-Râdî ‘ala Tefsîri’l-Beydâvî, Dâru Sâdr, Beyrût, trs.
• Hatîb, Abdullatif b. Muhammed, Mu’cemu’l-Kıraât, Dâru Sa’diddîn, I.Baskı, Dimeşk, 1422/ 2002.
• _______, Şerhu’l-Hatîb alâ Muğni’l-Lebîb, Dâru’l-Musavvar’ul-Arabî, Beyrût, Lübnân, 1421/ 2000.
• İbn Cinnî, Ebû’l-Feth Osmân, el-Muhteseb fî Tebyîni Vucûhi Şevâzi’l-Kıraât ve’l-Îdâhi Anha, thk. Ali en-Necdî Nâsıf, Abdulhalîm en-Neccâr, Abdulfettâh İsmâîl Şiblî, Kahire, 1415/ 1994.
• İbn Hişâm (v. 761), Cemâluddîn Abdullah b. Yusuf b. Ahmed b. Abdillah el-Ensârî, Muğni’l- Lebîb ‘an Kutubi’l-E’ârîb, thk. Abdullâtif Muhammed el-Hatîb, es-Silsiletu’t- Turasiyye, I.Baskı, Kuveyt, 1461/ 2000 (Muğni’l-Lebîb.)
• _______, Muğni’l-Lebîb An Kutubi’l-Eârîb, thk. Mâzin el-Mübârek, Muhammed Ali Hamdullah, Dâru’l-Fikr, I. Baskı, Beyrût, 1419/ 1998 (Muğnî)
• İbn Mücâhid, Kitabu’s-Seba’fi’l-Kıraat, thk. Şevkî Dayf, Dâru’l-Meârif, 2009.
• İbnu’l-Cevzî, Ebû’l-Ferec Cemâludîn Abdurrahman b. Ali b. Muhammed, Zâdu’l-Mesîr fî ‘İlmi’t-Tefsîr, el-Mektebetu’l-İslâmî, III. Baskı, yrs, 1404/ 1984.
• Kehhâle, Ömer Rıza, M’ucemu’l-Müellifin, Müessesetü’r-Risale, Dımeşk, 1376/ 1957.
• Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân b. Kemâl Ebi Bekr b. Muhammed, Buğyetu’l-Vu’at fi Tabakati’l-Luğaviyyin ve’n-Nuhât, Daru’l-Fikr, II. Baskı, 1399/ 1979.
• Şuayb, Ümrân Abdusselâm, Menhecü İbn Hişam min Hilâli Kitabihi “el-Muğnî”, ed-Dâru’l- Cemâhiriyye, I. Baskı, Bingâzi,1986.
• Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Cârullâh Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, Tefsîru’l-Keşşâf an Hakâiki Ğavâmidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvil fî Vucûhi’t-T‘evîl, Tashih: Muhammed Abdusselâm Şâhîn, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, III. Baskı, Beyrût, 1424/ 2003.