TAKRÎRÎ SÜNNETLE TEÂRUZ HALİNDEKİ KAVLÎ SÜNNET -LÂ SALÂTE Lİ CÂRİ’L-MESCİD İLLÂ Fİ’L-MESCİDRİVÂYETİNE AİT SENEDLERİN KRİTİĞİ I

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 1, 213 - 241, 01.06.2017

Emine Erdoğan

Öz

Bir hadis metni, tek tarîke sahip olabildiği gibi birden fazla tarîke de sahip olabilir. Tarîkin bir veya birden çok olması, hadisin ilk kaynaktan itibaren kim ya da kimler tarafından alındığı ile ilgili bir durumdur. İlk tabakada rivâyeti dinleyen ve başkalarına aktaran en az iki kişinin olması veya rivâyeti alan bir râvînin, hadis metnini birçok kişiye aktarması, tek bir rivâyet metninin birden çok senede sahip olmasını sağlamaktadır. İlgili tarîklerdeki râvîler hakkındaki cerh ve ta’dil değerlendirmeleri dikkate alınarak hadisin sıhhati ve teâruz fonksiyonuna sahip olup olmadığı ile ilgili bir çıkarımda bulunulabilir. Kavlî sünnet ve takrîrî sünnetin de görünürde teâruz halinde bulunması durumunun, hakikatteki varlığı ya da yokluğu hakkındaki somut verilerin elde edilmesi için rivâyetlerin birbirinden farklı tüm senedlerinin hem parçacı hem de bütüncül bir şekilde incelenmesi, ince detaylara dikkat çekilmesi ve cerh-ta’dille ilgili araştırma yapılması gerekmektedir

Anahtar Kelimeler

Takrîrî Sünnet, Kavlî Sünnet, Sened, Cerh, Ta’dil

The Critique of all the Chains Related to the Narration of the Oral SunnahLâ Salâte li Dâri’l-Mesjid illâ fi’l-Mesjidin Conflict with the Tacit Sunnah I

Öz

A text of hadith can have only one chain, or more than it. One chain or more of it are a case of who has or who have received the hadith from the first source. At least being of two narrator who listen to the narration and transmit it to others in the first layer, or transmitting of a narrator who has a narrative, has a single narration of the hadith text to many persons contribute to a single text of narrative has more than one chain. It is inferred about the truth of the hadith and whether or not it has a difference function by being taken into account evaluations of al-jarh wa’t-ta’deel about the narrators in the relevant chains. It’s necessary to examination of the all different chains of narration in a fragmentary and holistic way, attention to details and research on al-jarh wa’t-ta’deel because of the different state oral sunnah and tacit sunnah in apparent to obtain concrete datas on its actual existence or absence

Anahtar Kelimeler

Tacit Sunnah, Oral Sunnah, Chain, el-Jarh, et-Ta’deel

Kaynakça

• Abdurrezzak b. Hemmâm, Ebû Bekir Abdurrezzak b. Hemmâm es-San’âî (v. 211/826), Musannef, I-XI, (thk. Habiburrahman el-Âzâmî), el-Mektebetü’l-İslâmî, Beyrut, 1403.
• Ali b. Medînî, Ali b. Abdullah b. Cafer es-Sa’dî el-Medînî (ö. 230/845), el-İlel, (thk. Muhammed Mustafa el-A’zamî), el-Mektebetu’l-İslâmî, Beyrut, 1980.
• Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali (v. 458/1066), es-Sünenü’l-kübrâ, I-XI, (thk. Muhammed Abdulkadir Atâ), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1424/2003.
• _______, Marifetu’s-sünen ve’l-âsâr, XV, (thk. Abdulmu‘ti Emin Kal’acî), Câmiatu’d-Dirâsâti’l- İslâmiyye, Karatişi-Pakistan; Dâru’l-Kuteybe, Dımeşk-Beyrut; Dâru’l-Va‘y, Halep- Kahire; Dâru’l-Vefâ, Mansûra-Kahire, 1412/1991.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail b. İbrâhim (v. 256/870), et-Târîhu’l-kebîr, I-XII, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, t.y.
• Dârekutnî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ömer b. Ahmed el-Bağdâdî ed- Dârekutnî (v. 385/996), es- Sünen, I-V, (thk. Şuayb el-Arnaûd-Hasan Abdulmun’îm eş-Şelebî-Abdullatif Hırzullah-Ahmed Berhûm), Müessesetü’-Risâle, Beyrût, 1424/2004.
• Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ansî, Misbâbuhu’l-erîb fî takrîbi’r-ruvâti’llezîne leysû fî takrîbi’t-tehzîb, I-IV, Mektebetu’s-San’â el-eseriyye, Yemen ve el-Fârûku’l- Hadîse, Mısır, 1426/2005, 2009.
• Ebû Bekir b. Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed b. Ebî Şeybe el-Kûfî (v. 235/850), Musannef, (thk. Muhammed Avvâme), Dâru’l-Kıble, y.y., t.y.
• Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn b. el-Hâc el-Elbânî, Silsiletü’l-Ehâdîsi’z-Zaîfe ve’l-Mevzûâ ve eseruha’s-seyyii fi’l-ümme, I-XIV, Dâru’l-Meârif, Riyad 1412/1992.
• Hâkim en-Neysâbûrî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah (v. 405/1015), el-Müstedrek ala’s-sahîhayn, I-IV (thk. Mustafa Abdulkadir Atâ), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1411/1990.
• Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekir Ahmed b. Ali b. Sâbit (v. 463/1071), Târîhu Bağdâd (Tarîhu Medîneti’s-Selâm) ve ahbâru muhaddisîha ve zikru kuttânihâ el-ulemâ min ğayri ehlihâ ve vâridîhâ, I-XVII, (thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf), Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut, 1422/2001.
• İbn Adiyy, Abdullah b. Adiyy b. Abdullah b. Muhammed Ebû Ahmed el-Cürcânî (v. 365/976), el-Kâmil fî duafâi’r-ricâl, I-VII, (thk. Yahya Muhtar Ğazzâvî), Dâru’l-Fikr, Beyrut 1409/1988.
• İbn Asâkir, Ebu’l-Kasım Ali b. el-Hasan b. Hibetullah (v. 571/1176), Târîhu Dımeşk, I-LXXX, (thk. Amr b. Ğurâme el-Umerî), Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1415/1995.
• İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Ebî Hâtim Muhammed b. İdrîs b. Münzir et-Temimî el-Hanzalî er-Râzî (v. 327/939), Kitabü’l-cerh ve’t-ta’dîl, I-IX, Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1371/1952.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali Ebu’l-Fadl el-Askalânî (v. 852/1449), İthâfu’l-mehera bi’l-fevâidi’l- mübtekira min etrâfi’l-aşera, I-XIX, (thk. Merkezü Hidmeti’s-Sünne ve’s-Sîre bi işrâfi Züheyr b. Nâsır en-Nâsır), Mecmeu Melik Fahd- Merkezü Hidmeti’s-Sünne ve’s-Sîre, Medine 1415/1994.
• _______, Lisânu’l-mîzân, I-X, (thk. Abdulfettah Ebû Ğudde), Mektebu’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, Beyrut, 1423/2002.
• _______, Tabakâtü’l-müdellisîn ve ta’rîfi ehli’t-takdîs bi merâtibi’l-mevsufîn bi’t-tedlîs, (thk. Asım b. Abdullah el-Karîvitî), Mektebetü’l-Menâr, Ürdün, t.y.
• _______, Takrîbu’t-tehzîb, (thk. Muhammed ‘Avvâme), Dâru’r-Raşîd, Haleb, 1411/1991.
• _______, Tehzîbu’t-tehzîb, I-XII, Meclisu Dairetü’l-Mearif en-Nizamiyye, Haydarabad, 1325.
• İbn Hıbbân, Muhammed b. Hıbbân b. Ahmed Ebî Hatim et-Temîmî el-Büstî (v. 354/965), Kitâbü’s-Sikât, I-X, Matbaâtu Meclisi Dairetü’l-Meâ’rifi’l-Osmaniyye, Haydarabad 1393/1973.
• _______, Kitâbu’l-mecrûhîn mine’l-muhaddisîn ve’d-duafâi ve’l-metrûkîn, (thk. Mahmud İbrahim Zâyid), Dâru’l-Marife, Beyrut 1412/1992.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer (v. 774/1373), el-Bidâye ve’n-nihâye, I-XXI, (thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî), Dâru’l-Hicr, y.y. , 1423/2003.
• İbn Münzir, Ebû Bekir Muhammed b. İbrahim b. el-Münzir en-Neysâbûrî (v. 319/932), el- Evsat fi’s-sünen ve’l-icma ve’l-ihtilâf, I-V, XI, (thk. Ebû Hammâd Sağîr Ahmed b. Muhammed Hanîf, Dâru’t-Tayyibe, Riyad 1405/1985.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Sa’d b. Menî’ Ebû Abdullah el-Basrî ez-Zührî (v. 230/845), et- Tabakâtü’l-kübrâ, I-VIII, (thk. Muhammed Abdulkadir Ata), Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut 1410/1990.
• İbnü’l-Cevzî, Abdurrahman Ali (V. 597/1201), el-İlelü’l-mütenâhiye fi’l-ahâdîsi’l-vâhiye, (thk. Halil el-Meyyis), I-VI, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, y.y., 1403.
• İbn Zürayk, Muhammed b. Abdurrahman b. Muhammed el-Makdîsî (v. 803/1401), Men tekelleme fîhi Dârekutnî fî kitâbi’s-sünen mine’d-duafâ ve’l-metrûkîn ve’l- mechûlîn (Fîhi ekseru min mietey terceme leyset fî sünenü’d- Dârekutnî), (thk. Ebû Abdullah Hüseyin b. Ukkâşe), Vuzâratu’l-evkâf ve’ş-Şuûnu’l-İslâmiyye, Katar 1428/2007.
• İclî, Ebu’l-Hasan Ahmed b. Abdullah b. Salih (v. 261/874), Marifetü’s-sikât min ricâli ehli’l- ilm ve’l-hadîs ve mine’d-duafâ ve zikru mezâhibihim ve ahbârihim, I-II, (thk. Abdulalîm Abdulazîm el Büstevî), Mektebetu’d-Dâr, Medine 1405/1975.
• Kasım b. Kutluboğa, Ebu’l-Fidâ Zeynüddin el-Hanefî (v. 879/1475), es-Sikât mimmen lem yekaa fi’l-kütübi’s-sitte, I-IX, Merkezu’n-Nu’man li’l-Buhûs ve’d-Dirâsâti’l- İslâmiyye, San’â, 1432/2011.
• Mizzî, Cemalüddîn Ebu’l-Haccâc Yûsuf (v. 742/1341), Tehzibu’l-Kemâl, I-XXXV (thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma’rûf), Muessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1415/1994.
• Rebî‘ b. Habîb (v. 103/722), el-Müsned, Mektebetü Maskat, Umman 1423.
• Suyûtî, Abdurrahman b. Ebî Bekr Celaleddin (v. 911/1505), el-Leâliu’l-masnûa fi’l-ehâdisi’l- mevzûa (thk. Ebû Abdurrahman Salah B. Muhammed), I-II, Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut, 1996.
• Şâfiî, Ebû Abdullah Muhammed b. İdris b. el-Abbâs ek-Kureşî el-Mekkî (v. 204/820), el- Ümm, I-VIII, Dâru’l-Marife, Beyrut 1410/1990.
• Yahya b. Maîn (v. 233/847), et-Târîh, I-IV, (thk. Ahmed Muhammed Nûr Seyf), Merkezü’l- Bahsi’l-İlmî ve İhyâu’t-Turâsi’l-İslâmî, Mekke, 1399/1979.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman (v. 748/1348), Mîzânu’l-i’tidâl fî nakdi’r-ricâl, I-V, (thk. Ali Muhammed el-Becâvî), Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, t.y.
• _______, el-Kâşif fi ma’rifeti men lehû rivâye fi’l-kütübi’s-sitte, I-II, Dâru’l-Kıble, Cidde, 1413/1992.
• _______, el-Muğnî fi’d-du’afâ, I-II, (thk. Nureddin Itr)- Abdullah b. İbrahim el-Ensârî, İdâretu İhyâi’t-Turâsi’l-İslâmî, Katar, t.y.
• _______, Tezkiratü’l-huffâz, I-IV, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, t.y.