The Mystical Commentary Of The Provision Verses Alusî Example

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 2, 57 - 87, 01.12.2018

Murat Sarıgül

Öz

Alûsî in his encyclopedic commentary Rûhü'l-Meanî mentioned the symbolic commentary of verses under the title of “symbols”. On the other hand, Ziyâeddîn Hâlid Nakşibendî d.1826 has benefited from the field of Sufism. The verses of the provision, have a structure that emphasizes the more concrete facts structurally and emphasizes the true meaning in the style of expression. In this study, in this kind of verses which may be considered to be closed to symbolic commentary, the issues such as how to make the commentary, the structural features of symbolic commentary, whether it is a method and whether it is composed of signs coming to the heart are examined in Alûsî

Anahtar Kelimeler

Alûsî, mystical tafsīr, sufi tafsīr, Provision Verses, method

AHKÂM ÂYETLERİNİN İŞÂRÎ YORUMU ALUSÎ ÖRNEĞİ

Öz

Alûsî Rûhü'l-Meânî adlı ansiklopedik tefsirinde, işâretler başlığı altında âyetlerin işârîtasavvufi yorumlarına yer vermiştir. Diğer taraftan kendisi, Ziyâuddîn Hâlid Nakşibendî v.1826 ’den tasavvuf alanında istifade edip feyz almıştır. Ahkâm âyetleri, yapısal olarak daha somut olguları açıklayan, ifade uslûbunda hakiki manaya vurgunun yoğun olduğu, daha has özel lafızların kullanıldığı bir yapıya sahiptir. Bu çalışmada işârî yoruma kapalı olduğu düşünülebilecek bu tür âyetlerde, işârî tefsirin nasıl yapılabildiği, işârî yorumun yapısal özellikleri, bunun bir usulünün olup olmadığı ve tamamen kalbe gelen işaretlerden mi müteşekkil olduğu gibi hususlar Alûsî özelinde incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Alûsî, işârî tefsir, tasavvufî tefsir, ahkâm âyetleri, yöntem

Kaynakça

• Alâüddîn, Semerkandî, Mîzânü’l-usûl fî netâici’l-ukûl, nşr. Abdülmelik Abdurrahman es- Sa’dî, Riyad, 1984
• Âlûsî, Ebû’s-Senâ Şihâbuddîn es-Seyyid Mahmûd, Rûhu’l-meânî fî tefsîri’l- Kur’âni’l-azîm ve’s-seb’i’l-mesânî, I-XXX, Dâru İhyai’t-turâsi’l-arâbî, Beyrût, ts. Şehiyyü’n-neğam fî tercemet-i şeyhi’l-İslam Arifi’l-hikem, müessesetü ûlûmi’l- Kur’ân, Beyrut, 1953. Ğarâibü’l-İğtirâb ve nüzhetü’l-elbâb, Şâbender, Bağdat, h.1327.
• Beğavî, Mes’ûd b. Muhammed, Şerhü’s-sünne, I-XV, el-Mektebetü’l-İslamî, Beyrût, 1403.
• Beyhakî, Ebûbekir Ahmed b. Hasen, Şuabü’l-imân, I-VII, Dârü’l- kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, 1410.
• Bilmen, Ömer Nasûhî, Büyük tefsîr tarihi, DİB. yay., Ankara, 1960.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-sahih, I-IX, Dârü’l-turuki’n-necat, Beyrut, 1422.
• Bursevî, İsmail Hakkı, Rûhu’l-beyân, I-X, Dâru İhyai’t-turâsi’l-arâbî, Beyrût, ts.
• Cebecioğlu, Ethem, Tasavvuf terimleri ve deyimleri sözlüğü, Otto yay., Ankara, 2014.
• Cevdet Küçük, “Ali Rızâ Paşa” DİA, TDV Yay., İstanbul, 1989, II/ 440-441.
• Cürcânî, Ali b. Muhammed, et-Ta’rifât, Dârü’n-nefâis, Beyrut, 2007.
• Davut Ağbal, İbn Arabî’de işârî tefsir, Litera yay., İstanbul, 2017.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. el-Eş’as, es-Sünen, I-V, el-Mektebetü’l-asriyye, Beyrut ts.
• Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve hukuk terimleri sözlüğü, Ensar yay., İstanbul, 2005.
• Eroğlu, Muhammed, “Âlûsî” DİA, TDV Yay., İstanbul, 1989.
• Hasan, Halid Ramazan, Mu'cemu usûli'l-fıkh, Müessesetür-ravza, Mısır, 1997.
• Heysemî, Ali b. Ebûbekir, Mecmeu’z-zevâid, I-X, Dâru’l-fikr, Beyrut, 1412.
• İbn Abidin, Muhammed Emin, Hâşiyetû nesemâti’l-emsâr, Mısır, 1979.
• İbn Hibbân, Ebû Hatim et-Temimî, es-Sahih, I-XVIII, Müessesetür-risâle, Beyrut 1414.
• Kâşânî, Abdurrezzâk, Tasavvuf sözlüğü, trc: Ekrem Demirli, İz yay., İstanbul, 2004.
• Kuşeyrî, Abdülkerim, Letâifü’l-işârât, I-III, Heyetü’l-mısriyye, Mısır, ts.
• Muhammed Hüseyin Zehebî, et-Tefsîr ve’l-müfessirûn, I-III, Mektebetü’l-vehbe, Kahire, 2000.
• Mahmud Şükrî, el-Miskü’l-Ezfer, Matbaatu’l-âdâb, Bağdat, 1930
• Muhsin Abdülhamîd, Âlûsî müfessiran, Matbaatü’l-meârif, Bağdat, 1969.
• Nisâburî, Hasan b. Muhammed, Ğarâibi’l-kur’an ve reğaibi’l-furkan, I-VI, Darü’l-kütübü’l- ilmiyye, Beyrut, 1996.
• Öğüt, Salih “ihsâr” DİA, TDV Yay., İstanbul, 2000.
• Ömer Rıza Kehhâle, Mu’cemü’l-müellifin, I-XV, Dâr-u İhyâi’t-türâsi’l-arabî, Beyrut, 1957.
• Osman Türer, “Letâif-i hamse” DİA, İstanbul, 2003.
• Uludağ, Süleyman, Tasavvuf terimleri sözlüğü, Kabalcı yay., İstanbul, 2012.