LUTHER’İ SOSYAL VE SİYASİ REFORMA DA ZORLAYAN ANABAPTİSTLERİN SİNDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 1, 23 - 44, 30.06.2021

Hatice Keleş

Öz

16. yüzyılda ortaya çıkan Reform hareketi, Papa ve din adamlarının otoritesine karşı kendi otoritesini kurmaya çalışan Martin Luther’in başarısı olarak görülmektedir. Ancak reform hareketi her ne kadar Luther’in başarısı olsa da onun istediği şekilde seyir etmemiş ve Luther, reformunu amaçları doğrultusunda gerçekleştirmek isterken bu reform, Luther’in karşısına Katolik Kilisesine ek olarak farklı grupların da ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Reform, Katolik dünyası ve İncil uygulamaları hakkında akıllarında soru işaretleri barındıran bazı din adamlarını da cesaretlendirerek onları yönlendirmiştir. Böylelikle o çağda, dini düşünce ve algılama şekillerinde çıkan çeşitlilik ve farklılaşmalar, birçok farklı grubun ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu gruplardan biri, yetişkin vaftizinin gerçek vaftiz olduğunu iddia etmeleri sebebiyle Anabaptist ismiyle adlandırılmış ve bu aykırı inançları sebebiyle tarihe “Radikal Hareket” olarak geçmişlerdir. Bu araştırmamızda, Anabaptist liderler ile Luther arasında gergin bir şekilde gerçekleşen tartışmalardan bazılarını, Luther’in onlara karşı sergilediği tutumu ve kısmen de Köylü Savaşı’nı ele almaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Reform, Martin Luther, Radikal Hareket, Anabaptistler, Thomas Müntzer

Kaynakça

• Arthur, Anthony. The Tailor King, The Rise and Fall of the Anabaptist Kingdom of Münster. New York: St. Martin Press. 1999.
• Beck, Ervin. MennoFolk, Mennonite and Amish Folk Tradition. Scottdale, Pensilvanya, Waterloo, Ontario: Herald Press. 2004.
• Bender, Harold S. The Anabaptist Vision, Scottdale, Pensilvanya, Waterloo, Ontaryo: Herald Press. 1944.
• Burnett, Amy Nelson. The Eucharistic Pamphlets of Andreas Bodenstein Von Karlstadt. Missouri: Truman State University Press. 2011.
• Driedger, Michael. “Anabaptist and The Early Modern State”. A Companion To Anabaptism and Spiritualism, 1521-1700. Edit. John D. Roth, James M. Stayer. Vol. 6. Leiden, Boston: Brill Companion. 2007.
• Dyck, Cornelius J. An Introduction to Mennonite History: A Popular History of the Anabaptists and the Mennonites. Scottdale, Pensilvanya, Waterloo, Ontaryo: Herald Press. 1993.
• Edit. George H. Williams-Angel M. Mergal. Spiritual and Anabaptist Writers. Louisville, Kentucky: The Westminister Press. 2006.
• Erbaş, Ali. Hıristiyanlık. İstanbul: İnsan Yayınları, 2004.
• Goertz, Hans Jürgen. “Karlstadt, Müntzer and the Reformation of the Commoners”. A Companion To Anabaptism and Spiritualism, 1521-1700. Edit. John D. Roth, James M. Stayer. Vol. 6. Leiden, Boston: Brill Companion. 2007.
• Goertz, Hans Jürgen. “Radical Religiosity in the German Reformation”. A Companion To The Reformation World. Edit. R. Po-chia Hsia. Malden, USA: Backwell Publishing. 2004.
• Hanson, Michele Zelinsky. “Anabaptist Liturgical Practices”. A Companion to the Eucharist in the Reformation. Edit. Lee Palmer Wandel. Leiden Boston: Brill Companion. 2014.
• Hill, Kat. Baptism, Brotherhood, and Belief in Reformation Germany Anabaptism and Lutheranism, 1525-1585. United Kingdom: Oxford Universal Press. 2015.
• Kasdorf, Julia. The Body and the Book, Writing from a Mennonite Life. Baltimore, London: The Johns Hopkins University Press. 2001.
• Keleş, Hatice. Evanjelik Bir Hareket Anabaptist Mennonist Kilisesi. (Ankara: Berikan Yayınevi. 2019.
• Kılıç, Sami. İlahi Dinlerde Yiyecek ve İçecekler. Ankara: Sarkaç Yayınları, 2011.
• Kolb, Robert. “Martin Luther and the German Nation”. A Companion to The Reformation World, Edit. R. Po-chia Hsia. Malden, USA: Backwell Publishing. 2004.
• Kuzu, Ali. Evanjelizm, Kıyamete Çağrı, Son Savaş. 3. Basım. İstanbul: Kariyer Yayıncılık. 2018.
• Loewen, Harry-Nolt, Steven. Through Fire and Water: An Overview of Mennonite History. Scottdale, Pensilvanya, Waterloo, Ontaryo: Herald Press. 1996.
• Löwy, Michael. “Antonio Gramsci, A Marxist Admirer of the Protestant Reformation”, Future(s) of the Revolution and the Reformation, Edit: Elena Namli. Switzerland Cham: PAlgrave Macmillan Press. 2019.
• Lutz, Gerhard. “Late Medieval Sacred Spaces and the Eucharist”. A Companion to The Eucharist ın the Middle Ages. Edit. Ian Christopher Levy, Gary Macy, Kristen Van Ausdall. Vol. 26. Leiden Boston: Brill’s Companions. 2012.
• Miller, Douglas-McBride, Angus. Armies of the German Peasants War’s 1524-152. Oxford: Osprey Publishing. 2003.
• Müntzer, Thomas. Revelation and Revolution. Çev: Michael G. Baylor. Bethlehem: Lehigh University Press. 1993
• Olgun, Hakan. Luther ve Reformu Katolisiz’i Protesto. Ankara: Fecr Yayınevi. 2001.
• Scott, Tom. “The Peasant’ War”. A Companion to the Reformation World. Edit. R. Po-chia Hsia. Malden, USA: Blackwell Publishing. 2004.
• Spaans, Joke. “Reform in the Low Countries”. A Companion To The Reformation World, Edit. R. Po-chia Hsia. Malden, USA: Blackwell Punlishing. 2004.
• Speake, Jennifer Bergin, Speake, Thomas G. Encyclopedia of the Renaissance and The Reformation, Revised Edition. Newyork: Market House Books. 2004.
• Tarr, Russel-Randell. Luther and the German Reformation 1517-55. 3. Basım. London: Hodder Education. 2008.