Öz
İnsanlık tarihinin hemen her döneminde ağaç kültü, değişik coğrafyalarda
yaygın olarak vücut bulmuştur. Türk din tarihinde yer-su inanışları içerisinde ifade edilen
bu kült, Türk toplumlarında, özelliklerinden hiçbir şey kaybetmeden asırlardır
yaşamakt~dır. Ağaç, kült olarak Türklerin dışında da değişik coğrafyalarda ve hatta ilahi
dinlerin etkili olduğu alanlar da bile önemini muhafaza etmiştir. Malatya ve çevresinde
kült konusu olan, yakınında mezar ve türbe bulunmayan ağaçlann sayısı 24
civarındadır. Bu ağaçların cinsi kara ağaç, meşe, ardıç, alıç, davın, dut, incir gibi türlerden
oluşmaktadır. Bu ağaçlar dua, dilek, hastalık, şükür vb.maksatlarla ziyaret edilmektedir.
Ziyaret esnasında çaput bağlama, yazı yazma, dilek yazıp iliştirme, topnik
alıp yeme, taş alıp vucüda sürme şeklinde uygulamalar görülmektedir. AraŞtırma
alanımızda kutsal görülen ağaçlann cinsi, ziyaret amaçları ve ziyaret esnasında yapıı~
p~atikler, değişik bölgelerde yaşayan Türk toplumlarında görülen ağaç kültÜ ile
paralellik arz etmektedir
Kaynakça
- Aksüt, Hamza;pasançelebi ve Çevresi Tarihi, Ankara, 1998.
- Boratav, Pertev Naili; 100 Soruda Türk Folkloru, İstanbul, 1994
- B uran, Ahmet; "Fırat Havzasında Eski Türk Gelenek ve Göreneklerı"', Fırat Havzası Folklor ve Etnoğrafya Sempozyumu (24-27 Ekim 1985), Elazığ, 1992.
- Caferoğlu, A.; Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Ankara, 1968
- Doğru!, Ömer Rıza; "Ağaç" Türk İslam Ansiklopedisi
- Eliade, Mircea; Kutsal ve Dindışı, (nşr: M. Ali K.ılıçbay), Ankara, 1991.
- Ergin, Muharrem; Dede Korkut Kitabı, İstanbul, 1971.
- Esin, Emel; İslamiyetten önce Türk Kültür Tarihi ve islama Giriş, İstanbul1978,
- Frazer, James G.; Altın Dal, Dinin ve Folklorun Kökleri, I, (nşr: Mehmet H. Doğan), istanbul, 1991.
- Gökalp, Ziya; Türk Medeniyeti Tarihi, (nşr: Yalçın Toker), İstanbul, 1989.
- Gökbel, Ahmet; Anadolu Varsaklarında İnanç ve Adetler, Ankara, 1998.
- --------------, Kıpçak Türkleri, İstanbul, 2000.
- Günay, Ünver, Harun Güngör, Şaban Kuzgun, vd.; Kayseri ve Çevresinde Ziyaret ve Ziyaret Yerleri, Ankara, 1996.
- Güngör, Harun; Türk B odun Bilimi Araştırmaları, Kayseri, 1998,
- Helvacı, Ali, M. Gülseren, vd.; Malatyalı Gönül Sultanları, Ankara, 1991.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2001 |
| Gönderilme Tarihi | 4 Mart 2001 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2001 Cilt: 6 |
Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.