1908-1918 YILLARI ARASINDA OSMANLI DEVLETiNDE SiYASi HAREKETLER

Yıl 1997, Cilt: 2, 0 - 0, 30.06.1997

Ramazan Hurç

Öz

1789 Fransız ihtilaliyle gelen fikri akımlar Osmanlı Devletini de
etkisi altına aldı. Sanayii devrimini tamamlayan batı, Osmanhyı rehavet
içindeyken yakaladı. Batı Osmanlıya kesin olarak üstünlüğünü kabul
ettirdi. Kalkınma çabalarına giren Osmanlı, Batının kendilerine yegane
reçete olarak sunduğu Isiahat hareketi azınlıklar için bir umut ve bir
haktı. Bunu gören sözde aydınlar bu ıslahat hareketlerinin amansız
savunucuları oldular. Nihayet ülkeye huzur getirecek Meşrutiyet 1876
yılında ilan edildi. Meşrutiyet Padişah otoritesini kaldırdı ve meclis
hakimiyetini kurdu. Seçimler yapıldı. İlk meclisteki mebus dağılımı
şöyleydi. Mebusların 67'si Müslüman, 46'sı gayri-müslim'di(l), 23
Aralık 1876'da Beyazıt Meydanında ilan edilen Meşrutiyete ilgi hayli
fazlaydı. Türkler, Rumlar ve Ermeniler kendi dillerinden nutuklar
söylediler. Hıristiyan ruhani lideri, Sadrazam Mithat Paşa'yı ziyaret
ederek tebrik ve teşekkürlerde bulundu(2). Meclis, parti grupları yerine
Milliyet gruplarının mücadelesi haline dönüştü. Anayasanın şahsi
hürriyetini gayr-i müslim unsurlar milli hürriyet, hatta muhtariyet ve
istiklai hakkı manasma alıyorlardı. Anayasaya göre resmi dil Türkçe
olduğu halde, Ermeni ve Rum mebuslar kendi dillerinin de remi dil
olmasım isteyecek kadar ileri gidiyorlardı(3). Bu durumu gören
ll.Abdulhamid 13 Şubat 1878'de meclisi süresiz tatil etti. Padişah
meclisi tatil etmesime rağmen Anayasa'yı kaldırmadı.

Anahtar Kelimeler

OSMANLI DEVLETi, SiYASi HAREKETLER, 1908-1918 YILLARI

Kaynakça

• M. Şükrü Hanioğlu, Osmanlı ittihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük, I, İstanbul 1989, Sina Akşin, Jön Türkler ve ittihad ve Terakki, istanbul 1987.