HiCRi lll. ASlR iTiBARiYLE BAGDAT'TA HADiS. FAALiYETLERiNE GENEL BiR BAKlŞ

Yıl 2008, Cilt: 13 Sayı: 2, 0 - 0, 30.12.2008

Musa Erkaya

Öz

Bağdat, Abbasi halifesi EbU Ca'fer el-Mansur (ö.l581775) tarafından 1451762
yılında kurulmuş ve Medinetu's-selam ismi verilmiştir. Akabinde buraya pek çok alim
yerleşmiştir. Abbas! halifelerinin gayret ve destekleri sonucunda da kısa sürede bir
ilim, kültUr ve medeniyet şehri haline gelmişrir. Şehirde ikinci ve üçüncü asır boyunca
hadis, tefsir, fıkıh ve kelam alanlarında önemli çalışmalar yapılmıştır. Üçüncü hicri
asırda, hadiste otorite olan pek çok alim çok değerli eserler kaleme almışlardır. Ahmed
b. Hanbel (164-241/780-855), oğl].l Abdullah (213-290/828-903), İbn Sa'd (168-
2301784-844) ve Yahya b. Main ((158-2331774-847) bu alimlerden sadece birkaçıdır.
Bu çalışmada Bağdat'ta yetişen eser sahibi bazı önemli hadisçilerin biyografılerini
ortaya koyup, eserlerine işaret etmiş bulunmaktayız.

Anahtar Kelimeler

Irak, Bağdat, Mihne, H. III. Asır, Hadis

An Overview of Hadith Studies In Baghdat During The 3rd Century A.H

Öz

Kaynakça

• Bozkurt, "Han1nürreşld", DİA., XVI/258-261.
• el-Buhari, Muhammed. İsmail (ö.256/870), et-Tcirihu ·z~Kebir, I-VIII, (tahk., Seyyid Haşirn en-Nedvi), Dfu'u'I-Fikr, Beyrut, ts.
• Corci Zeydan, İslam Medeniyeri Tarihi, I-V, (terc. Zeki Magamiz), Üçdal Neşriyat, İstanbul, ı 972.
• Dehlevi, Abdu'l-Azlz b. Şah Veliyyuilah (1 159-1239), Bustcinu'l-Mulıaddisin, (terc. A. Osman Koçkuzu) Ankara, ı986.
• ed-Düri, Abdulazlz, "Bağdat", DİA., IV/425.
• Ebu Gudde, Halkı Kur'an Afeselesi, (çev. Mücteba Uğur), AÜİFD, XX/307-309.
• Ebu Zehv, Muhammed, el-Hadis ve'l-Mulıaddisiin, II. bsk., Mısır, 1404/1984.
• Fayda, Mustafa, "İbn Sa' d", DİA., XX/294-297.
• Gürler, Kadir, Elıl~i Hadisin Düşünce Yapısı, Emin Yayınları, I. bask., Bursa, 2007.
• Halife b. Hayyat, el-Usfuri et-Temimi el-Basri (ö.240/854), Kitdbu't-Tabakiit, (Tahk., . Ekrem Ziya Umerl), Riyad, I 982.
• H ansu, Hüseyin, ı\Iutezile ve lfadis, Ki tabiyat Ankara, 2004.
• ei-Hatlb, Ahmed b. Ali ei-Hatib el-Bağdadl (ö.463/l072), Tcirilıu Bağdcid, I-XIV, Beyrut, ts.
• Hitti, Philip K., Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi, (çev. Salih Tuğ), I-IV, Boğaziçi Yay. İstanbul, 1980. ·
• İbn Ebi Hatim, Abdurrahman b. Ebi Hatim er-Razi (ö.327/938), Kitdbu'l-Cerh ve 'ı- Ta 'dil, I-IX, Daru İhyai't-Turasi'I-Arabl, Beyrut, 1952.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali (ö.852/ı448), Telızibu 't-Tehzib, I-XII, Daru Sad ır, Beyrut, ts. İbn Hacer, Liseimi 'l-iHizdn, I-VII, Beyrut, 1986.
• İbn Hıbban, Muhammed b. Ahmed Ebu Hatim el-Bust1 (ö.354/965), Kitabu 's-Si kat, I-IX, (Tahk., Şerefurldin Ahmed) Daru'I-Fikr, Beyrut, 1975.
• İbn Hıbban, Meşiilıiru Ulemdi'l-Emscir, Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1959.
• İbn Kesir, İsmail b. Ömer (ö.77411373), el-Biddye ve 'n-Nihdye, I-XIV, Beyrut, 1977.
• İbn Makfıla, Ali b. Hibetuiiah b. Ebi Nasr b. Cafer (ö.475/1082), el-İlmıal fi Rqfi '1- İrtiyab ani'I-Mu 'teiifi ve'l-Mulıtelif fi '!-Esmcii ve 'l-Kıma ve '1-Enscib, I-VII, Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 141111991.