MUALLİM KÂZIM UZ’UN “MÛSIKÎ NAZARİYÂTI” ADLI ESERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2011, Cilt: 16 Sayı: 2, 0 - 0, 30.12.2011

Kubilay Kolukırık

Öz

Bu makalede 1923 yılında Muallim Kâzım Uz tarafından kaleme alınmış olan
Mûsikî Nazariyâtı adlı eseri incelenmiştir. Mûsikî Nazariyâtı adlı eserde konular
zaman zaman Türk müziği ve Batı müziği nazariyâtı açısından değerlendirilmiştir.
Eser Osmanlı Türkçesi ile yazılmıştır. Çalışmamızla eserdeki konular incelenerek
Türkçe ifade edilmiştir. Cumhuriyet Dönemine geçiş sürecinde yazılmış olan eser
incelendiğinde, Batı kültürünün Anadolu coğrafyası üzerinde çok belirgin bir etki icra
etmiş olduğu anlaşılmaktadır. Klâsik Türk Muziği’nin son büyük bestekârı olan Zekai
Dede’den aldığı derslerle Türk müzik nazariyâtına hâkim olan Muallim Kâzım’ın
Mûsikî Nazariyâtı adlı eserinde verdiği bilgilerden onun Batı müziği nazariyâtına da
hâkim bir müzikolog olduğu görülmektedir. Eserin incelenmesi yazıldığı dönemdeki
müzik anlayışı hakkında bilgi edinilmesi bakımından önem arz etmektedir. Eserdeki
nazarî bilgilerin günümüzde de geçerliliğini ve önemini koruduğunu söyleyebiliriz. Bu
bilgilerin müzik araştırması yapanlara ve bu alanda öğrenim görenlere kaynaklık
edebilecek özellikte olduğunu düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler

Müzik, Muallim Kâzım Uz’un Mûsikî Nazariyâtı kitabı, usûl (ritim), basit usûl, birleşik usûl, metronom

Examinatıon of “Mûsıkî Nazariyâtı” by Muallim Kâzım Uz

Öz

Kaynakça

• Akdoğan, Bayram, Türk Din Mûsikîsi Dersleri, Bilge Ajans, Ankara, 2010.
• Cangal, Nurhan, Armoni, Arkadaş yayınevi, Ankara, 1999.
• ……………, Müzik Formları, Arkadaş Yayınevi, Ankara, 2004.
• Hacıev, Paraşkev, Temel Müzik Teorisi, Çeviri: Ahter Destan, Pan Yayıncılık, İstanbul. 2007.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin, Osmanlı Mûsikî Literatürü Tarihi, Hazırlayanlar: Ekmeleddin İhsanoğlu, Ramazan Şeşen, Gülcan Gündüz, M. Serdar Bekar, İstanbul, 2003.
• Kolukırık, Kubilay, Abdülkâdir Merâğî ve Şerhu‟l-Edvâr adlı eserinin XIV. Yüzyıl Türk Mûsikîsi N azariyâtındaki Yeri, Ankara Üniverstesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2009.
• ……………,“İbni Sinâ’nın Mûsikînin Temel Konularına Yaklaşımı ve Onun Mûsikî Anlayışında Fârâbî’nin Etkisi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlâhiyât Fak. Dergisi, XIII/2 – 2009.
• Özalp M. Nazmi, Türk Mûsikîsi Tarihi, Milli Eğitim Yayınları, c. 2, İstanbul, 2000.
• Özgür, Ülkü- Aydoğan, Salih, Müziksel İşitme Okuma, Sözkesen Matbaası, Ankara, 1999.
• Özkan, İsmail Hakkı, Türk Mûsıkîsi Nazariyâtı ve Usûlleri, Ötüken Neşriyât, İstanbul, 2003. Sadak, Muhittin, Mûsikî Nazariyâtı, Akşam Matbaası, Sühûlet Kütüphanesi, İstanbul (Eserin matbu’ nüshası İSAM Kütüphanesi 099796 numarada kayıtlıdır). Sağer, Turan, Temel Müzik Teorisi, Bemol Müzik Yayınları, 2004.
• Say, Ahmet, Müzik Ansiklopedisi, Odak Ofset, Ankara, 1992, c. IV.
• ……………, Müzik Tarihi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 2000.
• Süreyya, Musa, Mûsikî Kitabı, Millî Matbaa, İstanbul, 1927. Uz, Kâzım, Mûsikî Istılâhâtı, Küğ Yayınları, Ankara, 1964.
• Yavuzoğlu, Nail, Uygulamalı Müzik Teorisi I, İnkılâp Kitabevi, 2010. Yener, Serhat, Meslekî Müzik Eğitiminde Müzik Teorisi Eğitimi, Pegem Akademi, Ankara, 2010.