TÜRK TOPLUMUNDA CİNSİYETE GÖRE DİNDARLIK FARKLILAŞMASI: BİR META-ANALİZ DENEMESİ

Yıl 2012, Cilt: 17 Sayı: 2, 0 - 0, 30.12.2012

Asım Yapıcı

Öz

Cinsiyet ile dindarlık ve maneviyat arasındaki ilişki hem yurt dışında hem yurt içinde çok
sayıda nicel ve nitel araştırmaya konu edilen, çeşitli teorilerle yorumlanmaya çalışılan önemli
bir konudur. Bir meta-analiz denemesi olarak planlanan bu araştırmada örneklem sayısı 43864’e
ulaşan 78 alan araştırması cinsiyet-dindarlık farklılaşması bağlamında sorgulanmıştır. Elde
edilen bulgulara göre kadınlar erkeklere nispetle farz ve nafile ibadetleri daha fazla
yapmaktadırlar. “Bilgi” boyutu hariç “inanç”, “ibadet”, “duygu” ve “etki” boyutlarında
kadınlar daha dindar bir görüntü arz etmektedir. Ancak “genel dindarlık” açısından cinsiyetler
arasında anlamlı bir farklılık mevcut değildir. “İç güdümlü” ve “dogmatik” dindarlıkta
erkekler, “dış güdümlü” ve “popüler” dindarlıkta ise kadınlar daha fazla ön plandadır.
Dindarlığı ölçeklerle tespite çalışan araştırmalarda toplam 136 bulguya ulaşılmıştır. Söz konusu
bulguların % 27.94’ünde kadınlar, % 20.59’unda erkekler daha dindar çıkmışken % 51.47’sinde
cinsiyetler arasında anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir. Sonuçlar Türk toplumunda
kadınların erkeklerden kısmen daha dindar olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak bu durumun
cinsiyet farklılıklarından mı, yoksa başka faktörlerden mi beslendiği meselesi belirsizliğini
korumaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet, Dindarlık, Maneviyat, Dindarlık Boyutları, İç Güdümlü ve Dış Güdümlü Dindarlık, Dogmatik Dindarlık

Differentation of Religiousness According to Gender in Turkish Society: An Essay of Meta-Analysis

Öz

Kaynakça

• Akgöz, Semra, İlker Ercan ve İsmet Kan, “Meta-Analizi”, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2004, 30/2, ss. 107-112.
• Allport, Gordon W., Birey ve Dini, Çev. B. Sambur, Elis Yayınları, Ankara, 2004.
• Allport, Gordon W., The Person in Psychology: Selected Essays, Beacon Press. Boston, 1968.
• Arslan, Mustafa, Türk Popüler Dindarlığı, DEM Yayınları, İstanbul, 2004.
• Aydın, Ali Rıza, Dini İnkârın Psiko-Sosyal Nedenleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 1995.
• Bahadır, Abdulkerim, “Ergenlik Döneminde Dini Şüphe ve Tereddütler”, H. Hökelekli (Edit), Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi, DEM Yayınları, İstanbul, 2006, ss. 307-368.8
• Bayyiğit, Mehmet, Üniversite Gençliğinin Dini İnanç, Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, 1989.
• Beit-Hallahmi, Benjamin and Michael Argyle, The Psychology of Religious: Behavoir, Belief and Experience, Routledge, London - New York, 1997.
• Beit-Hallahmi, Benjamin, Prolegomena to The Psychological Study of Religion, Associated University Presses. London-Toronto, 1989.
• Benson, Peter L., Eugene C. Roehlkepartain and Stacey P. Rude, “Spiritual Development in Childhood and Adolescence: Toward a Field of Inquiry”, Applied Developmental Science, 2003, 7/3, pp. 205–213.
• Cirhinlioğlu, Fatma Gül, Din Psikolojisi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2010.
• Cirhinlioğlu, Fatmagül ve Üzeyir Ok, “Kadınlar mı Yoksa Erkekler mi Daha Dindar?”, ZFWT: Zeitschrift für die Welt der Türken, 2011, 3/1, ss. 121-141.
• Cotton, Sian, Kathy Zebracki, Susan L. Rosenthal, Joel Tsevat and Dennis Drotar, “Religion/Spirituality and Adolescent Health Outcomes: A Review”, Journal of Adolescent Health, 2006, 38, pp. 472–480.