ARAP DiLiNDE iCAZ'IN TARiHi SEYRi VE ÖNEMi

Yıl 2011, Cilt: 16 Sayı: 1, 0 - 0, 30.06.2011

Muzaffer Özli

Öz

BeHiğat ilminin·mean'i tabirlerinden olan lcaz lügatte, az sözle çok şey anlatmak,
veya sözü kısa kesrnek manalarma gelir. Belağat ilminde ise, kelimelerin manayı ifade
edecek ölçüden az olmasıdır.İciiz, Ciihiliyye döneminde ortaya çıkmış İslam'ın ilk
yıllarında belirgin bir şekilde kullanılmış ve Abbasi döneminde ise kavramiaşarak
edebiyat sahasında konu olarak işlenıneye başlanmıştır. Özellikle Ciihiliyye
döneminde toplumun sosyal ve edebi durumunu belirten bir kavram olan iciiz, icaz-ı
kasr ve icaz-ı hazf diye ikiye ayrılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Iciiz, Belağa~ Ciihiliyye Dönemi, İslami Dönem, Abbasiler Dönemi, icaz-ı kasr, İcaz-ı hazf

The History of the Brachylogy's Improment and Its ·Importance in Arabic Language

Öz

Kaynakça

• Bilgegil, M. Kaya, Edebiyat Bilgi ve Teorileri 1 Belagat, Atatürk Üniv. Edebiyat Fak. Yay., Ankara ı980.
• BolellL Nusrettin, Be/ağa/ (Arab Edebiyatı Bilgi ve Teori/eri}, M. Ü. ilahiyat Fak'Ültesi Vakti Yayınları, istanbul ı 993 .
• ... ... ... ...... , Belagat (Arap edebiyatı Bilgi ve Teori/eri), Marmara Üniv. İ lahiyat Fak. Vakti Yay., İstanbul2001.
• el-CahıZ, Ebfı Osman 'Arnr b. Bafır (ö. 255/869), Kitcibu'l-Hayevan, thk. 'Abdüsselam Muhammed Harun, II. Baskı, Şeriketü mek1ebeti ve matba'ati Mustafa elBab! el-Halebi ve evladihi, Mısır 1357 h ..
• Demirayak, Kenan, M. Sadi Çögenli, Arap Edebiyatmda Kaynaklar, Atatürk Üniv. Fen Edebiyat Fak. Yay., Erzurum 2000.
• Ebfı Mfısıl, Muhammed Muhammed ve Arkadaşları, el-Belagatu '/- 'Arabiyye ve T drftıuhci, I}ahire ı 989.
• Eren, Cüneyt ve M. Vecih Uzunoğlu, Belağat Arap Edebiyatmda Edebi Sanatlar, I. Baskı, Sütun Yayınları, İstanbul2006.
• el-H§.şimi, Ahmed, Cevdlıiru'l-beldğa fi'l-me'dni ve'l-beycin ve'l-bedi', XII. Baskı, Daru ihyai't-türasi'l-'Arabi, Beyrfıt tsz ..
• İbn Manzfır, Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem (ö. 71 1113 ı ı), Liscinu 'l- 'Arab, Daru Sactir, Beyrfıt 137411955.
• İbn Reşit<, Ebfı Aliel-Hasen el-I}ayravfuıi (ö. 456/1063), el- 'Umdefi Meliasini'ş-Şi'r ve Adeibiizi ve Nalp:iilıi, thk. Muhammed I}arJı:azfuı, II. Baskı, Matba'atü'lkatibi'l-' Arabi, DımeşJı: 14ı4/1994.
• İbnu'l-Esir, Ebü'l-Feth Ziyaüddin Nasrullab b. Muhammed b. Muhammed b. 'Abdilkerim eı-Mfısıli (ö. 63711239), el-lvfeselü's-Sdir fi Edebi'l-Katib ve 'ş-Şci 'ir, thk. Muhammed Muhyiddin 'Abdülharnid, el-Mektebetü'l' a5riyye, Beyrfıt 141111990.
• el-I}azvin1, Celalüddin Muhammed b. 'Abdirrahmfuı (ö. 739/1338), el-İtalifi 'Ulfimi'IBelağa, şerh, ta'l1k ve tenkih Muhammed 'Abdülmün'im Eafaci, V. Baskı, ysz. 1400/1980 .
• ............... , Teltıisu 'l-ıv!iftall, Daru'Hıba'ati'l-'amire, ysz. ı260 h .. el-Merag1, Ahmed Mustafa, 'Ulfimu '1-Belaga el-Beyan ve '!-Me 'ani ve 'l-Bedi', Daru'lFikr, VII. Baskı, Mısır ı 972.
• er-Rummfuıi, Ali b. İsa, el-Nuketufi İ'cciz'il Kur'an, Daru'l-Mısr, Mısır 1965. es-Sekkili, Ebfı Ya'Jı:fıb Yfısufb. Ebi Bekir b. Muhammed b. Ali (ö. 62611229), Kitdbii Miftalzi '!- 'ulfim, el-Matba'atü'l-edebiyye, Mısır 13 ı 7 h ..
• et-Taftazani, el-Mutavvel 'ale't-Teltıfs, Matba'atü el-Hac el-Muharrem Efendi elBosnevi, ysz. 1289 h ..
• ............... , ı'vfutıtasaru '1-Me'dnf, Matba'atü 'Abdullah Efendi eı-Kırimi, ysz. 1303 h .. Tabiru'l-Mevlevi, Edebiyat Lüğatı, Ahmed Sa'id Matbaası, istanbul ı 973.