KAMU YÖNETİMİNDE DENETİM ARACI OLARAK OMBUDSMANLIK: TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ KARŞILAŞTIRMALI ÖRNEK OLAY ARAŞTIRMASI
Öz
Kamu yönetiminde denetim ve değişim arayışları, gerek ülkemizde gerekse dünyada her zaman gündemde olan bir konudur. Yeni bir yüzyılın, dahası yeni bir bin yılın başlangıcının, bilim ve teknoloji yanında ekonomik ve siyasal alanda yaşanan köklü değişimlerle örtüşmesi, bu dönemde yaşanan denetim anlayışına ve algılayışına daha farklı ve önemli bir boyut kazandırmaktadır. Devletin temel amacı, bir sosyal düzen içinde toplumun genel ve ortak menfaatlerini sağlamak ve ülkede hak, adalet, ahlak ve kamu düzenini korumaktır. Bu amaçla devletin toplumsal ilişkiler sisteminin işleyişine devamlılık ve güven kazandıracak bir hukuk sistemi ve sağlıklı işleyen bir yargı düzeni kurması, halka iyilik, lütuf ve ihsan sağlaması söz konusudur. Vatandaşların temel hak ve özgürlüklerinin birbirlerine karşı korunması kadar kamu idarelerine karşı korunması ve güvence altına alınması günümüz demokratik toplumlarının temel özelliklerindendir. Yargısal denetimin sınırlı oluşu ve geç işlemesi, idarenin kendi içinde yapmış olduğu denetimin tek yönlü oluşu, İsveç’te doğan ve gelişen, vatandaşın idarenin yetkisini kötüye kullanması karşısında korunabilmesi için çağdaş bir denetim sistemi olan ombudsman müessesesinin diğer denetim usullerinin eksikliklerini tamamlayıcı ve denetimin etkinliğini artırıcı bir konuma gelmesine yol açmıştır. Ombudsman, diğer denetim mekanizmalarına ilave olarak bireylerin haklarının korunması ve iyi işleyen idarenin gerçekleştirilmesi açısından ikincil bir garanti mekanizmasıdır. Gerek başvuru usulünün basit, hızlı ve masrafsız olması gerekse bürokrasinin dışında, her türlü etkiden uzak ve olaylara salt insan hakları yönünden yaklaşması nedeniyle bugün dünyada tercih edilen bir denetim mekanizması haline gelmiştir. Araştırma ile Türkiye’de Ombudsmanlık anlayışı incelenecek, anlayış ve uygulamada karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri geliştirilecektir. Bu anlayış çerçevesinde Avrupa Birliği Ombudsmanlık uygulamaları araştırılacak, karşılaştırmalı olarak ele alınacak ve iyi uygulama modelleri tartışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Altuğ Yılmaz, (2002) Kamu Denetçisi (Ombudsman), İstanbul Üniversitesi Rektörlük Yayını, İstanbul, s.31.
- Ataman, Taykan (1993) “İngiltere’de Ombudsman Kurumu (İdarenin Parlamento Tarafından Denetimi)”, Türk İdare Dergisi, S. 400, s. 217.
- Avşar, B. Zakir (1999)Ombudsman (Kamu Hakemi) Türkiye İçin Bir Model Önerisi, Hak İş Konfederasyonu Yayınları, Ankara, s.41
- Erhürman, T. (1998), “Ombudsman”, Amme İdaresi Dergisi, 31(3), 87-102
- Gosalbo BONO, Ricardo (1992), “Maastricht et les Citoyens:Le Médiateur Europeéen” Revue Française d’Administration Publique, no:64,oct-déc.,ss.639-649.
- Gregory, Roy (2000), “The European Ombudsman”, Righting Wrongs: The Ombudsman in Six Continents, Edt. Roy Gregory ve Philip James Giddings, IOS Press, Amsterdam, s. 155-174.
- Hansen, Hans Gammeltoft “Ombudsman Kavramı”, Turgay Ergun ( çev.), Amme İdaresi Dergisi, C. 29, S. 3, Ankara 1996, s.195.
- Harden, Ian (2001), When Euroepans Complain: The Work of the Euroepan Ombudsman”, The Cambridge Yearbook of Euroepan Legal Studies, Edt. Alan Dashwood ve diğerleri, Cilt 3, s. 199-237.
- Holm, Niels Eilschou, “The Ombudsman-A Gift From Scandavia To The World”, DJOF Publishing, Amsterdam 1995, s.13.
- Holn, N.E. (1995) The Ombudsman A Gift From Scandinavia to the Word, The Danish Ombudsman, Dolof Publishing, Copenhagen, Denmark
- http://www.ombudsman.europa.eu/activities/annualreports.faces , 10.08.2014. Le Médiateur Européen, Rapport Annuel 2008,
- Kestane, Doğan (2006) Çağdaş Bir Denetim Organizasyonu Olarak Ombudsmanlık (Kamu Denetçiliği) Maliye Dergisi, Sayı: 151
- Köseoğlu, Özer (2010) Avrupa Ombudsmanının Hukuki Statüsü, İşleyişi Ve Kurumsal Etkinliği, Sayıştay Dergisi, Sayı: 79
- McNaughton, Neil (2003), Understanding British and European Political Issues, Manchester University Press, Manchester
- Oytan, Muammer (1977) "Ombudsman Eliyle İdarenin Denetimi Konusunda Kıyaslamalı Bir İnceleme", Prof. Dr. Osman Fazıl Berki'ye Armağan, AÜHF Yayınlan, Ankara s. 195- 196.
- Özden, Kemal (2010), Ombudsman ve Türkiye’deki Tartışmalar, Seçkin Yayınları, Ankara.
- Sezen, Sariye (2001),“ Ombudsman: Türkiye İçin Nasıl Bir Çözüm, Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Tasarısı Üzerinde Bir Değerlendirme”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 34, Sayı 4, Aralık 2001, s.71-96
- Temizel, Zekeriya (1997) “Yurttaşın Yönetime Karşı Korunmasında Bir Başka Denetim Ombudsman” , Yeni Türkiye, Siyasette Yozlaşma Özel Sayısı II, Mart-Nisan (Sayı:14), s. 764-778. Organı:
- Yılmaz, A. Kılavuz, R İzci, F (2003) “Etkin Bir Denetim Aracı Olarak Ombudsmanlık ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C. 4, S. 1, s. 54-56
- http://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/pdf/faaliyet_rap.pdf, 20.11. 2014
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | İktisadi ve İdari Bilimler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ocak 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 31 Ocak 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 |