DEMİRYOLU ULAŞIMI VE TÜRKİYE’DE HIZLI TREN YATIRIMLARININ ETKİLERİ: ESKİŞEHİR-KONYA ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 27 Sayı: 1, 99 - 120, 15.01.2017

Mahmut İnan , Murat Demir

https://doi.org/10.18069/firatsbed.346415

Cited By: 5

Öz

Demiryolu ulaşımı
ve Yüksek Hızlı Tren Sistemleri ekonomik ve sosyal yapı üzerinde yarattığı
doğrudan ve türev etkiler ile önemli bir ulaşım alternatifi ve yatırım
alanıdır. Keynesyen karakterli iktisat politikalarının uygulandığı ülkelerde ve
konjonktürlerde de ulaşım yatırımları önemli bir harcama alanı olarak ortaya
çıkmaktadır. Türkiye ulaşım altyapısını ve ağını kurgularken uzun yıllar
demiryolu yatırımlarını ihmal etmiştir. Gelişmiş ülkelerde toplam ulaşım ağı
içinde demiryolunun payı %10’ların üzerindeyken bu oran Türkiye’de %1,5
düzeyindedir. Bölgesel farklılıkların yoğun yaşandığı, kaynak dağılımında büyük
etkinsizliklerin söz konusu olduğu ve cari açığın enerji açığı olarak
tanımlandığı Türkiye’de Yüksek Hızlı Tren sistemlerinin söz konusu sorunların
azaltılmasında önemli katkılar sunacağı söylenebilir. Bu bağlamda Yüksek Hızlı
Tren büyüme kalkınma sürecinin de bir tamamlayıcısı olarak ele alınabilir.

Anahtar Kelimeler

Ulaştırma, Ulaştırma Arzı, Ulaştırma Talebi, Demiryolu, Hızlı Tren

Rail Transportation and Effects of High Speed Railway Investments In Turkey: Eskişehir - Konya Example

Öz

Railway and high speed train systems are important alternative
transportation and investment area with direct and indirect effects on economic
and social structure. Transportation investments emerge as an important area of
spending in countries where Keynesian economic policies are applied in. Turkey
neglected the railway investments while it was planning transport
infrastructure and network. While the share of railway in total transport
network in developed countries is over 10%, this rate is about 1,5% in Turkey.
It is said that high speed train systems can make contribute for reducing the
problems in Turkey where regional disparities are experienced intensely,
resource allocative is inefficiency and current deficit is defined as the
energy deficit. In this context, high speed train systems can be taken as a
supplement of the development process.  

Anahtar Kelimeler

Transportation, Transportation Supply, Transportation Demand, Railway, High Speed Train

Kaynakça

• Afşar, Muharrem – Erdoğan, Zafer –Kutlu, Erol – Açıkalın, Sezgin- Afşar, Aslı – Er, Fikret ve Tosunoğlu, Tuğberk (2015), Yüksek Hızlı Trenin Eskişehir’e Etkileri Araştırması, Eskişehir Ticaret Odası Yayınları, NO:31, Şehir ve Kültür-7; ISBN:978-605-137-459-8, Eskişehir.
• Alataş, Taner ve Somunkıran, Ekrem Tolga (2016), “Türkiye'de Demiryolu Ulaşımının Sorunları ve Çözüm Önerileri”,http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/10165.pdf, (Erişim: 26.08.2016), ss. 1-5.
• Albalate, Daniel and Bel, Germa (2012), TheEconomicsandPolitics of High-SpeedRail, Lessonsfrom Experiences Abroad, Lexington Books, USA.
• Altınok, Serdar (2001), “Türkiye’de Ulaştırma Politikaları, Karayolları ve Demiryollarının Mukayesesi”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı:1-2, Nisan-Ekim, ss. 73-87.
• Atmaca, İlker (2009), Demiryolu Ulaşımının Kentsel Gelişim Üzerindeki Etkileri ve Isparta Kenti Örneklemesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Bamford, Colin G. (2006), Transport Economics, 4th Edition Published.
• Black, William R. (2003), Transportation: A Geographycal Analysis. The Guilford Press, New York, London. Çancı, Metin ve Güngören, Muaz (2013), “İktisadi Yaşamda Taşımacılık Sektörü”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar-2013, Cilt:12, Sayı:45, ss.198-213.
• Çekerol, Gülsen Serap ve Nalçakan, Meserret (2011), “Lojistik Sektörü İçerisinde Türkiye Demiryolu Yurtiçi Yük Taşıma Talebinin Rıdge Regresyonla Analizi”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, YIL 2011, CİLT XXXI, SAYI II, ss. 321-344.
• Dalkıç, Gülçin (2014), Hıgh Speed Rail Development in Turkey: Government Policy, Investmentsand Users Perspective, A Thesis Submitted to The Graduate School of Natural and Applied Sciences Of Middle East Technical Universıty, in Partial Fulfillment of the Requirements For The Degree Of Master Science in Earth System Science, September.
• Demir, Murat ve Sever, Erşan (2008), “Kamu Altyapı Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine Bir İnceleme (1980-2007)”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Yıl: 2008, Cilt: XXV, Sayı: 2, ss. 99-118.
• Demirezer, Tanju (2016), “Türkiye’de Hızlı Tren Projeleri ve Proje Yapıları”, ss. 1-13. http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/1475.pdf,(Erişim: 20.10.2016).
• Eğilmez, Mahfi (2012), Kolay Ekonomi, Remzi Kitabevi, 4. Basım, İstanbul.
• Erel, Aydın (1995), “Ulaştırma Planlamasında Talep-Sunu İlişkileri”, 3. Ulaştırma Kongresi (Bildiriler), İstanbul, TMMOB Yayınları, Mega Basım, ss. 81–92.
• Gerede, Ender (Editor) (2015),Havayolu Taşımacılığı ve Ekonomik Düzenlemeler Teori ve Türkiye Uygulaması, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: HUD / T-01.
• Güzel, Serkan (2006), “Sosyal Yapı ve Toplumsal Yapı Bileşkesinde Sosyo Kültürel Yapı Kavramı”, Sosyoloji Konferansları Dergisi, Sayı: 34, İstanbul, ss. 83-96.
• Hall, Randolph W. (2003), Handbook of Transportation Science, Second Edition, Kluwer Academic Publishers, New York.
• Hanssen, Thor-Erik Sandbergand Jørgensen, Finn (2015), “Transportation Policy and Road Investments”, Transport Policy, V.40, pp. 49–57. https://www.uludagsozluk.com/k/sosyal-yap%C4%B1/; (Erişim: 23.08.2016).
• Kalkınma Bakanlığı (2016), Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) 2016 Yılı Programı, Ankara.
• Kanafani, Adib (1983), Transportation Demand Analysis, New York, Mc Graw-Hill Series in Transportation.
• Kasilingam, Raja G. (1998),Logisticsand Transportation, Design and Planning, Florida USA. Kaynak, Muhteşem (2002),“Yeni Demiryolu Çağı Yüksek Hızlı Trenler ve Türkiye”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 13, Yıl: 2002, Sayı: 42-43, ss. 23-53.
• Kuştepeli, Yeşim – Gülcan, Yaprak and Akgüngör, Sedef (2012), “Transportation Infrastructure Investment, Growth and International Trade in Turkey”,Applied Economics, Vol.44, 2619–2629, pp. 2619–2629.
• Mevlana Kalkınma Ajansı (2012), 2011 Yılı MEVKA Teknik Destek Programı, Referans No: TR52-11-TD-126, Konya.
• Mevlana Kalkınma Ajansı; TR52 DÜZEY 2 BÖLGESİ (Konya-Karaman) 2023 Vizyonu Raporu (Ulaştırma Sektörü), -Taslak-Murat, Sedat – Şahin, Levent (2010), Dünden Bugüne İstanbul'da Ulaşım, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 2010-58, İstanbul.
• MÜSİAD (2016), Lojistik Sektöründe Sürdürülebilirlik (Yeşil Lojistik), 2015 Lojistik Sektör Raporu, MÜSİAD Araştırmalar Raporu 99, İstanbul.
• Nalçakan, Meserret (2003), Türkiye Ekonomisi Açısından Ulaştırma Sektöründe Demiryolu Taşımacılığının Önemi ve Ekonometrik Model İle Türkiye Demiryolu Yurtiçi Yük Taşıma Talebinin Analizi (1980-2000 Dönemi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir.
• Sarı, Yaşar - Kılıçlar, Arzu ve Seçilmiş, Cihan (2011), “Yüksek Hızlı Tren (YHT) Yolcularının Kişisel Değişkenler Açısından Memnuniyet Algılamalarının Değerlendirilmesi”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 22, Sayı 2, Güz 2011: ss. 127-138.
• Sinha, S.P. and Ram, Faguniand Nagalia, Manager Prasadand Hari Ram (1993), Instant Encyclopaedia of Geography (Volume I), First Edition, Mittal Publication, New Delhi-1110059, India.
• Sonar, Şengül (2015), Türkiye’de Uygulanan Demiryolu Ulaşımı Politikaları, Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Giresun.
• Şener, Orhan (2006), Kamu Ekonomisi, Beta Basım Yayım Dağıtım, 8. Baskı, İstanbul, 2006.
• T.C. Ulaştırma Bakanlığı (2011), Türkiye Ulaşım ve İletişim Stratejisi Hedef 2023, Ankara.
• TCDD (2016), 2015 Yılı Demiryolu Sektör Raporu, TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü, Ankara.
• TCDD (2016), T.C. Devlet Demiryolları İstatistik Yıllığı 2011-2015. Ankara.
• TÜBİTAK (2003), Rapor: Ulaştırma ve Turizm Paneli, Vizyon 2023 Ulaştırma ve Turizm Paneli; Teknoloji Öngörüsü Projesi, Ankara.
• TÜBİTAK (2016), Yüksek Hızlı Tren TÜBİTAK Raporu, file:///C:/Users/su/Downloads/hizli_tren_tubitak_ raporu%20(1).pdf, (Erişim: 20.10.2016).
• United States (1996), Policy, Planning, EPA 230-R-96-009, Environmental Protectionand Evaluation Agenc(2126); Indicators of the Environmental Impacts of Transportation (Highway, Rail, Aviation, and Maritime Transport), October.
• UN-United (2016), NationStatistic Division, Central Product Classification CPC Version1.1,21.02.2002, http://unstats.un.org/unsd/statcom/doc02/cpc.pdf, (Erişim: 01.09.2016).
• Yıldırım, Kemal (Editör) (2012), İktisada Giriş, Pelikan Yayıncılık, 5. Baskı, Ankara.
• Yıldırım, Zeynep Gültekin (2015), “Türkiye Lojistik Sektöründe Demiryolu Taşımacılığının Mevcut Durumuna İlişkin Bir Analiz”, EJOIR – Aralık 2015 IWCEA Özel Sayısı, CİLT 3, ss. 54-70.