Dr. REFİK SAYDAM ÖNDERLİĞİNDE CUMHURİYET DÖNEMİ SAĞLIK HİZMETLERİNİ MODERNLEŞTİRME ÇABALARI

Yıl 2017, Cilt: 27 Sayı: 1, 219 - 232, 15.01.2017

Halil İbrahim Aksakal

https://doi.org/10.18069/firatsbed.346458

Cited By: 6

Öz

Sağlık
ilk çağlardan günümüze kadar medeniyetlerin, milletlerin ve bütün insanlığın
olmazsa olmaz yaşam değerleri arasında yer almıştır. Dünyanın hemen her
bölgesinde İnsanın sağlıklı yaşaması sağlam bireylerin, ailelerin, toplumların,
milletlerin ve medeniyetlerin sağlıklı yetişebilmesi için tıp ilmine ve sağlık
araştırmalarına ihtiyaç duyulmuş ve bu doğrultuda ilk insandan günümüze kadar
bilimsel incelemeler süregelmiştir.

1923’te
Cumhuriyetin kuruluşu ile birlikte sağlık çalışmaları ve tıbbi araştırmalar Gazi
Mustafa Kemal’in önderliğinde ve onun direktifleri doğrultusunda hız kazanmış
ayrıca dönemin Sağlık Bakanı Dr. Refik Saydam başkanlığında Hıfzıssıhha
Enstitüsü kurulmuş, Türk Kızılay Cemiyeti çağdaş değerlerle yeniden
şekillendirilmiştir. Çağın mevcut ihtiyaçları doğrultusunda doktor ve
hastabakıcı yetiştirilmeye başlanmış, yataklı tedavi hizmetleri yurt genelinde
kurulmuş ve bu dönemde çeşitli hastalıklarla mücadele edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Refik Saydam, Hıfzıssıhha, Sağlık, Hastaneler, Kızılay

Dr. Efforts to Modernize Republican Health Services under the Leadership of Refik Saydam

Öz

Health
obsavately take part in civilization’s, nations and people’s life valve from
the ancient times till now, people need medicine and health researchs in the
world’s almost every region because people live healthy and healthy people,
healthy families, healthy socities, healthy nations, healthy civilizations and
so sicientific resarch have been done from the first person time till now.

By
the Republik founded in 1923, health and medical resaechs earned the speed
thanks to Gazi Mustafa Kemal and his instruction, however Dr. Refik Saydam, who
was the Term’s Health Minister, set up Hıfzıssıhha institue, and Red Crescend
was found again with comtemporory valve Doctor and nurse was started to breed,
sleeping cure was found around the coujntry and in this term it is resisted
againist to different ilnesses.

Anahtar Kelimeler

Refik Saydam, Hıfzıssıhha, Health, Hospital, Red Crescend

Kaynakça

• Ansiklopediler
• Cumhuriyet Dönemi Sağlık Ansiklopedisi, Sağlık Maddesi, Feridun Nafiz Uzluk, C.VII, Medipol Yayınları, Ankara, 1999
• Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 1923-1973, Dr. Refik Saydam, İsmail ARAR, Uluğ İĞDEMİR, Sami N. ÖZERDİM, S. 4, C. 3, İnkılap Yayınları, İstanbul, 1974
• Arşivler
• BCA, Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 110.66.28
• BCA Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 177.39.19
• BCA, Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 250.35.29
• BCA, Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 7.39.9
• BCA, Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 7.44.12
• BCA, Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 940.11.1
• BCA, Fon Kodu: 030 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 6.34.13
• TBMM Zabıt Ceridesi, Devre II, İçtima Senesi 6, C.5, Yıl 1936
• Düstur; 3. Tertip, VII, 1926, s. 1644-1666.
• Düstur; 3. Tertip, VIII, 1927, s. 109-113.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Kavanin Mecmuası, Devre: 5, İçtima:1, XVI, Ankara, 1936
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem II. Toplantı 81, XXIV 1926
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem II. Toplantı 54, XXXI 1927
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem III. Toplantı 76, IV 1928
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem III. Toplantı 60, XIX, 1930
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem III. Toplantı 69, XX, 1930
• Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, T.C. Başvekâlet Müdevvenat Müdürlüğü Neşriyat Şubesi Yayını, Ankara 1930
• Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, T.C.3.Mıntıka Etıbba Odası Neşriyatı, İstanbul,1930
• Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair 11 Nisan 1928 tarih ve 1219 numaralı Kanun ve Etibba Odaları Nizamnamesi, SİMV Yayınları, İzmir, 1940, s. 3-26, Sıhhiye Mecmuası, 14 (Yıl 4, Mayıs 1928),
• Sıhhiye Mecmuası Fevkalade Nüshası, Türkiye Cumhuriyeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti Yayını, Ankara, 1942 Tetkik Eserler
• ATEŞ, Toktamış, Türk Devrim Tarihi, İstanbul, 2002
• AYDEMİR, Şevket Süreyya, Tek Adam Mustafa Kemal, 1919-1922, İstanbul
• AYDIN, Erdem, Türkiye’de Sağlık Teşkilatlanması Tarihi, Ankara, 2002
• BERTAN, Münevver, Çağatay GÜLER, Halk Sağlığı Temel Bilgiler, Ankara, 1997
• DOĞANAY, Rahmi, Teali-i İslam Cemiyeti’nin Beyannameleri, Elazığ
• EREN, Nevzat, Zafer ÖZTEK, Sağlık Ocağı Yönetimi, Ankara, 1993
• ERKUN, Saim Ahmet, Türk Tababeti Tarihine Genel Bir Bakış, İstanbul, 1935
• FİRİK, Feridun, Cumhuriyet Devri Sağlık Hareketleri, 1923-1963, Ankara, 1983
• GÖNÜLALAN, Uğur, Murat Dizbay, Gül Ruhsar Yılmaz, Fatih Bakır, Banu Bayar, Tahir Uzunmehmetoğlu-Nilgün Özen, Oktay Cansız, “Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Kuruluşu ve Tarihçesi”, S.1, T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Ankara, 2002
• GÜL, Süreyya Kadri, Dr. Refik Saydam, Poliklinik Aylık Tıp Mecmuası, No: 61, İstanbul, 1938
• İNAN, A. Afet, M. Kemal Atatürk’ten Yazdıklarım, İstanbul, 1971
• KÂHYA, Esin, Ayşegül D. Erdemir, Bilimin Işığında Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Tıp ve Sağlık Kurumları, Ankara, 2000
• KOCATÜRK, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi, 1918-1938, S. 49, Ankara, 1988
• NASUHİOĞLU, İlhami, Tıp Tarihine Kısa Bir Bakış, Ankara, 1975
• ÖNAL, Sami, Hüsrev Gerede’nin Anıları Kurtuluş Savaşı Atatürk ve Devrimler, İstanbul, 2002
• ÖNGER, Faruk, “Dr. Refik Saydam’ın Türk Eczacılığına Yaptığı Hizmetler”, Dr. Refik Saydam 1881- 1942 Ölümünün 40. Yıl Anısına, Ankara, 1968
• ÖZPEKCAN, Meliha, Türkiye Cumhuriyeti’nde Sağlık Politikaları (1923-1933), Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İstanbul, 1999
• ÖZTÜRK, Kazım, Türk Parlamento Tarihi TBMM- II. Dönem 1923-1927, I. Cilt, Ankara, 1950
• SAYDAM, Dr. Refik, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Sağlık Propagandası ve Tıbbi İstatistik Genel Müdürlüğü, Ankara, 1982
• SAYDAM, Dr. Refik, 1881-1942 Ölümünün 40. Yıl Anısına, Merkez Hıfzıssıhha Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1982 Sağlık Hizmetlerinde 50 yıl, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Yayınları, No: 442, Ankara, 1973.
• ŞAKAR, Ayşe Yiğit, Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Sağlık Harcamaları, İstanbul, 1999
• TEVETOĞLU, Fethi, Atatürk’le Samsun’a Çıkanlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara,1989
• TOKGÖZ, Server Kamil, “Prof. Dr. Refik Saydam”, Türk Hıfzıssıhha ve Tecrübî Biyoloji Mecmuası, C. III, T.C. Refik Saydam Merkez Hıfzıssıhha Müessesesi Yayını, Ankara, 1943
• UZLUK, Feridun Nafiz, Genel Tıp Tarihi, Ankara, 1958
• ÜNVER, A. Süheyl, Tıp Tarihi I, İstanbul, 1938