TÜRK DEMOKRASİ HAYATINDA CUMHURİYET HALK FIRKASI

Yıl 2017, Cilt: 27 Sayı: 2, 249 - 360, 15.07.2017

Yunus Ekici

https://doi.org/10.18069/firatsbed.346555

Cited By: 5

Öz

Bu makalede, Türkiye’de demokrasinin en önemli unsurlarından
biri olarak kabul edilen çok partili siyasal hayatın başlangıç süreci ve bu
sürecin hayli uzun bir dönemi irdelenmiştir. Demokratik sistemde, insanların oluşturduğu
topluluklar içinde en önemlisi siyasi partilerdir. Siyasi partiler günümüzde
demokrasinin temel varlık koşullarından birisidir. Dolayısıyla siyasi partilere
dayanan demokrasi, halkın taleplerinin devlet yönetimine yansımasını, bu taleplerle
kamusal politikalar arasında bir paralellik kurulmasına yardımcı olur. Lozan
Görüşmelerinin anlaşmayla sonuçlanması ve Türk Devletinin bağımsızlığının
uluslararası alanda da kabulüyle ARMHC işlevini kaybetmiştir. Bu nedenle Mustafa
Kemal Paşa, gelecekte düşündüğü devrimleri hayata geçirebilmesinde araç
olabilmesi için cemiyetin fırkalaşması faaliyetlerini başlatmıştır. 8 Nisan
1923 yılında Mustafa Kemal Paşa’nın, ‘‘Halk Fırkası” adında bir fırkanın
kurulacağını bildiren seçim bildirisini, Müdafai Hukuk Grubuna onaylatmasıyla
başlayan bu faaliyetler, 9 Eylül 1923 yılında fırkanın kurulmasıyla sonuçlanmıştır.
11 Eylül 1923 yılında yapılan seçimde fırkanın Genel Başkanlığına TBMM Başkanı
Mustafa Kemal Paşa ve Genel Sekreterliğine de Recep (Peker) getirilmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Cumhuriyet Halk Fırkası, Serbest Cumhuriyet Fırkası, Mustafa Kemal, TBMM

The Republican Citizen Party In The Turkish Democrasy Life

Öz

In this article, the
starting process of the multi-party political life, which is considered as one
of the most important elements of democracy in Turkey, and a very long period
of this process have been examined. In a democratic system, the people in the
communities of the most important political parties. Political parties today,
the basic entity is one of the conditions of democracy. Therefore, based on
democracy of political parties, a reflection on the demands of the public, the
government, public policies, helps establish a parallelism between these
demands. The Lausanne negotiations and reaching agreement with the
International acceptance of the independence of the Turkish state has lost the
function of AMC. For this reason, Mustafa Kemal Pasha, the future of thinking
in tool's ability to implement the reforms of the society, who has initiated
activities firkalasmas. 8 April 1923, Mustafa Kemal
Pasha, the ‘People's Party” that will be established by the name of a party to
the Declaration of election that States, started with mudafai Law Group approve
these activities, which resulted in the formation of the party in September 9,
1923. On September
11, 1923, the by-election to the President of the division the President of the
Parliament, Mustafa Kemal Pasha and general secretary Recep (Peker) were
transformed.

Anahtar Kelimeler

Ottoman State, Republican people's party, Free Republican Party, Mustafa Kemal, Turkish Grand National Assembly

Kaynakça

• AKŞİN, Sina “Atatürk Döneminde Demokrasi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:47, Sayı:1-2, Ocak-Haziran (Gündüz Ökçün’e Armağan Sayısı), Ankara, 1992
• ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz, ‘‘Siyasal Partiler ve Sivil Toplum Örgütleri’’, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:16, Ankara, 1984
• AYSAL, Necdet, ‘‘Mustafa Kemal Paşa’nın Ankara’da İlk Günleri Ziraat Mektebi’’, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Cilt:10, Sayı:39, Ankara, 2007
• DİLİPAK, Abdurrahman, İnönü Dönemi, İstanbul, 1989
• DİNÇ, Sait, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Adana, 2003
• ELOVE, Mustafa Emil, ‘‘İkinci Meşrutiyet Devrinin Siyasi Hayatına Bir Bakış’’, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, Ankara, 1952
• ERTEM, Barış ‘‘Siyasal Bir Muhalefet Denemesi Olarak Serbest Cumhuriyet Fırkası’’ Ordu Üniversi-tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, Ordu, Aralık 2010
• GÖZE, Ayferi, Türk Kurtuluş Savaşı ve Devrimi Tarihi, İstanbul, 2006
• GÜNEŞ, Günver, ‘‘Serbest Cumhuriyet Fırkasının Aydında Teşkilatlanması ve 1930 Belediye Seçimleri Üzerinde Oluşan Tartışmalar’’ Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt:25, Sayı:39, Ankara, 2006
• KİRMAN, Emin, Çok Partili Döneme Geçiş Süreci ve Türk Siyasal Kültüründe Muhalefet Olgusunun Gelişimi (1946-1950), (T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta, 2006
• KOCABAŞ, Süleyman, T.C. Devleti Tarihi 3, Atatürk Dönemi 1923-1938 Partileşme Süreci, Ekonomi ve Dış Politika, Otoriter Yönetim, Önemli Olaylar Atatürk’ün Ölümü, İstanbul, 2007
• OLGUN, Kenan, “Türkiye’de Cumhuriyetin İlanından 1950’ye Genel Seçim Uygulamaları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı:79, Ankara, 2011
• TAŞKIRAN, Cemalettin, ‘‘Atatürk Döneminde Demokrasi Denemeleri (1925-1930)’’, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Cilt:4 Sayı:14, Ankara, 1995
• TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler, Cilt:1, İkinci Meşrutiyet Dönemi, İstanbul, 1988
• TURAN Refik - SAFRAN Mustafa, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Ankara, 1994
• UYAR, Hakkı, “Atatürk Dönemi İç Politikası 1920–1938”, Yakın Dönem Türk Politik Tarihi, Ankara, 2006
• UZUN, Hakan, ‘‘Tek Parti Döneminde Yapılan Cumhuriyet Halk Partisi Kongreleri Temelinde Değişmez Genel Başkanlık, Kemalizm ve Milli Şef Kavramları’’ Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt:9, Sayı:20-21, İzmir, 2010
• ÜNAL, Oğuz, Türkiye’de Demokrasinin Doğuşu, Tek-Parti Yönetimi’nden Çok Partili Rejime Geçiş Süreci, İstanbul, 1994
• YAZICI, Nuri, Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi, İstanbul, 2011