Subsıstence (Food) of Erzurum Castle in 18th Century, And The Regıons Where Supplıed

Yıl 2018, Cilt: 28 Sayı: 2, 381 - 402, 31.07.2018

Uğur Demlikoğlu

https://doi.org/10.18069/firatsbed.460972

Öz

Erzurum is on one of the most important routes of the
historical Silk Road connecting Anatolia to Iran and the Caucasus due to its
strategic location. Erzurum is an important region, not only about trade, but
also in terms of military and logistic. Erzurum, annexed the Ottoman State
during the reign of Yavuz Sultan Selim (Sultan Selim The Stern), has a
logistical base status in all military expeditions to be made on Iran, Caucasia
and Baghdad. This situation continued in the 18th century. Erzurum Castle
became the assembly center of the Ottoman army in 18th century, during the war
between the Ottoman Empire and the Safavids. The supply and transportation of
the subsistence needed by the Ottoman army, located at Erzurum Castle, requires
an important organization.. In this article, in the light of the present
documents, the subsistence of Ottoman Army, located in Erzurum Castle, the
expenses made for the subsistence, the regions where the subsistence was
supplied and their transportation to Erzurum Castle were discussed.

Anahtar Kelimeler

Erzurum, Castle, Subsistence, Logistic, Ottoman Army

18. YÜZYILDA ERZURUM KALESİ’NİN İAŞESİ VE TEMİN EDİLDİĞİ BÖLGELER

Öz

Erzurum, stratejik konumu itibariyle Anadolu’yu
İran ve Kafkasya’ya bağlayan tarihi İpek yolunun en önemli güzergâhlarının
birinde yer almaktadır. Erzurum sadece ticarette değil aynı zamanda askeri ve
lojistik bakımından da önemli bir bölgedir. 
Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı Devletine katılan Erzurum; İran,
Kafkasya ve Bağdat üzerine yapılacak tüm askeri seferlerde lojistik bir üst durumundadır.
Bu durum 18. yüzyılda da devam etmiştir. Erzurum Kalesi, 18. yüzyılda Osmanlı
Devleti ile Safeviler arasında yapılan savaşlarda Osmanlı ordusunun toplanma
merkezi haline gelmiştir. Erzurum Kalesi’nde bulunan Osmanlı ordusunun ihtiyaç
duyduğu iaşenin temin edilmesi ve nakliyesi önemli bir organizasyonu
gerektirmektedir. Bu makalede; mevcut belgelerin ışığında Erzurum Kalesi’nde
bulunan Osmanlı ordusunun iaşesini, iaşeye yapılan masrafları, iaşenin temin
edildiği bölgeler ile Erzurum Kalesi’ne nakliyesi ele alınmıştır.   

Anahtar Kelimeler

Erzurum, Kale, İaşe, Lojistik, Osmanlı Ordusu

Kaynakça

• 1. Arşiv Kaynaklar
• 1.1. Muallim Cevdet Tasnifi- Askeriye ( C. AS.)
• No: 54118, 44828, 13299, 44893, 7142, 51949, 4201, 54669, 17066, 45996, 49131
• 1.2. Bâb-ı Defteri Mevkûfat Kalemi Defterleri ( D.MKF.d)
• No: 29061, 29604, 29657, 30694
• 1.3. Bâb-ı Defteri Mevkûfat Kalemi Mubayaa Mübaşiri Kalemi Defterleri (D.MKF. MBŞ. d)
• No: 31826
• 1.4. Bâb-ı Âsafî Divân-ı Hümâyun Mühimme Defterleri (A.DVN. MHM)
• No: 164.
• 2. Diğer Kaynaklar
• AHMET CEVDET PAŞA; Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, (Transkripsiyon: A. Basad Kocaoğlu, Yayına Kurulu: Mustafa Gencer, Dündar Ali kılıç, Abdüllatif Armağan, Gaye Yavuzcan, İrfan Bülbül), C. I, İstanbul, 2008.
• AKTEPE, Münir; Nadir Şah’ın Osmanlı Padişahı I. Mahmud’a Gönderdiği Taht-ı Tavus Hakkında”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 28–29, 1974- 1975, s.113- 122.
• CLAUSEWİTZ, Carl Von; Savaş Üzerine, İstanbul, 2011.
• ERTAŞ, Mehmet Yaşar; Sultanın Ordusu (Mora Fethi Örneği1714- 1716), İstanbul, 2007.
• ___________________, “Osmanlı Devletinde Sefer Organizasyonu”, Osmanlı, C. VI, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 1999, s. 590- 597.
• İNALCIK, Halil; Osmanlı İmparatorluğu’nun Klasik Çağı (1300- 1600), (Çev. Ruşen Sezer), İstanbul, Ağustos, 2004.
• İŞBİLİR, Ömer; 17. Yüzyıl Başlarında Şark Seferlerinin İaşe, İkmal ve Lojistik Meseleleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 1996.
• ______________; “Savaş ve Bölgesel Ekonomi: İran Savaşlarında Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu”, Türkler, C. X, Ankara, 2002, s. 19- 40.
• Joseph Von Hammer, Büyük Osmanlı Tarihi, C. VIII, (Çev. Vecdi Bürün), İstanbul, 1991.
• KIRZIOĞLU, Fahrettin; Kars Tarihi, Kars, 1963.
• KOÇ, Yahya; “149 Numaralı Mühime Defteri (1155- 1156/ 1742- 1743) İnceleme- Çeviri, Yazı- Dizin”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2011.
• KULBİLGE, İlker; “18. Yüzyılın İlk yarısında Osmanlı- İran Siyasi İlişkileri”, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, İzmir, 2010.
• KÜRKMAN, Garo; Anadolu Ağırlık ve Ölçüleri, İstanbul, Ocak 2013.
• MURPHEY, Rhoads; Osmanlı’da Ordu ve Savaş, (Çev. M. Tanju Akad), İstanbul, 2007.
• PARLATIR, İsmail; Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Ankara, 2006
• ŞEM’DÂNÎ- ZADE FINDIKLILI SÜLEYMAN EFENDİ, Mür’i’t Tevârih, C. I, ( Haz. Münir Aktepe), İstanbul, 1976.
• TAŞKIN, Ünal; “Osmanlı Devleti’nde Kullanılan Ölçü ve Tartı Birimleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ, 2005.
• TOURNEFORT, Joseph; Tournefort Seyahatnamesi, (Çev. Teoman Tunçdoğan), C. II, 2008, İstanbul.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı; Osmanlı Tarihi, C. IV, Ankara 1988.