BÜTÜNLÜĞE ULAŞMA YOLUNDA NASREDDİN HOCA VE EŞEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 29 Sayı: 1, 49 - 57, 31.01.2019

Gülda Çetindağ Süme

https://doi.org/10.18069/firatsbed.538637

Öz

Geçmişten
günümüze mizahî, ahlâkî, eğitici, öğretici, maddi ve manevi değerlerin koruyucu
ruhu haline gelmeyi başaran evrensel insan tipinin temsilcisidir Nasreddin
Hoca. O, zamanları ve mekânları aşan ünü ve temsil ettiği değerleri ile örnek bir tipin somut ve soyut görünümlü kahramanıdır.

Nasreddin Hoca, evrensel değerlerin tek yürek mizahî savaşçısıdır; ancak
o, bu sevimli ve
soylu savaşında tamamlayıcı unsurları ile
yol almaktadır. Sözün gücünden, akıl
oyunlarından, güldürü unsurlarından faydalanarak istediği mesajı gerekli yere iletirken çoğu zaman eşeği
ile bir bütünlük arz
etmektedir. Onu çeşitli yönleri ile
tamamlayan eşeği, bir
hayvan değil sırdaş, yoldaş, arkadaş, rehber
vs. gibi insanî vasıflarla karşımıza
çıkmaktadır. Çünkü fıkralarda Hoca’nın eşeği de insan gibi düşünülmüş ve
mizahın tam ortasında yer almıştır.

Çalışmamızda
Nasreddin Hoca’nın hayat felsefesi içerisinde eşeği ile zıtlıkları, bu
zıtlıklardan hareketle bütünleyici unsurları ve benzerlikleri irdelenecektir.
Çalışmadaki amacımız; Türk halkının zihninde yer alan değerler temsilcisi bir
tipin, halkı yansıtma biçimini ve halka yansıttıklarını incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Nasreddin Hoca, Nasreddin Hoca’nın eşeği, zıtlık, bütünlük, mizah

On The Way To Reach Integrity Nasreddin Hodja And His Donkey

Öz

Nasreddin Hodja who represent universal human
type is managed to become protector of spiritual values like humorous, ethical,
educational, didactic material, spiritual human spirit from past to present.
He, with values in excess of the time sand places of reputation and represents
a type of concrete and abstract-looking hero.

Nasreddin Hodja is a humorous fighter of
universal values but he; in this sweet and noble fight roam swith complementary
elements. Taking advantage with
the power of words, the mental game, and the comedy element he transmitting messages
which he wants to the appropriate integrity often poses with his donkey.
Completion of various aspects of her donkey, not only an animal but also confidant,
companion, friend, guide, etc. and it emerges with human qualities. Because in
anecdotes Hodja’s donkey was also located in the middle of humor and thought like
a man. If it
considers in this direction his donkey giving mind, confidant, allowing the comedy
element is considered as a human and Hodja’s donkey is its integral element.

In this study Nasreddin Hodja’s outlook contrasts
with his donkey in his life philosophy will be discussed and resemblance of
these contrasting elements with integral motion will be discussed. Our aim in
this study; the values of a representative of the Turkish people type in mind
is to examine the way they reflect reflection of the people and the public.

Anahtar Kelimeler

Nasreddin Hodja, Nasreddin Hodja’s donkey, contrast, integrity, humor

Kaynakça

• ÇETİNDAĞ SÜME, Gülda (2014); “Nasreddin Hoca Fıkralarında Örtülü İletişim”, Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, S.4, Yıl:2/Aralık, 107-113.
• DÖKMEN, Üstün (2006); İletişim Çatışmaları ve Empati, İstanbul, Sistem Yayıncılık.
• KABACALI, Alpay (1991); Bütün Yönleriyle Nasreddin Hoca Hayatı, Kişiliği, Fıkraları, İstanbul, Özgür Yayın Dağıtım.
• KOZ, M. Sabri (2015); Letâ’if Nasreddin Hoca Fıkralarının İlk Baskısı (Çeviriyazı-Tıpkıbasım) (haz), İstanbul, Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• NİMETULLAH Hafız (1990); Bulgaristan Türk Halk Edebiyatı Metinleri II. (haz.) Ankara, Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları Üniversitesi Basımevi.
• ÖZÇELİK, Mustafa (2008); Anadolu ve Dünya Bilgesi Nasreddin Hoca, Akşehir, Akşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• SAKAOĞLU Saim-Ali Berat Alptekin (2009); Nasreddin Hoca, Ankara, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• SAKAOĞLU, Saim (2005); Nasreddin Hoca Fıkralarından Seçmeler, Ankara, Akçağ Yayınları.
• SAKAOĞLU, Saim (2013); “Bir Selçuklu Bilgesi Olarak Nasreddin Hoca”, Nasreddin Hoca Üzerine Yazılar, Konya, Kömen Yayınları, 80-85.
• ŞENOCAK, Ebru (2016); “Bir Mit Yaratıcı Olarak Nasreddin Hoca”, Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, S.8, Y:3/Şubat, 159-168.
• ŞENOCAK, Ebru (2017); İronik Yaşamda Sonsuza Yürüyen Kahraman Nasreddin Hoca, Akçağ Yayınları, Ankara.
• ŞİMŞEK, Esma (2009); “Yöneten-Yönetilen İlişkilerinde Nasreddin Hoca’nın Tutum ve Davranış Biçimi”, 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak Uluslararası Sempozyum, Akşehir, 8-9 Mayıs 2008, 811-824.
• ŞİMŞEK, Esma (2013); “Nasreddin Hoca’nın Gözüyle Kadına Bakış”, Türk Halk Edebiyatı İncelemeleri-Saim Sakaoğlu Armağanı-, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara, 109-119.
• TÜRKÇE SÖZLÜK (1998); Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• USTA, Çiğdem (2009); Mizah Dilinin Gizemi, Ankara, Akçağ Yayınları.