Araştırma Makalesi
GÜRCİSTAN’IN BAĞIMSIZLIĞINI KAZANMASI İLE BİRLİKTE TRANSKAFKASYA’DA TÜRK-GÜRCÜ İLİŞKİLERİNDE YAŞANAN GELİŞMELER (1918-1920)
Öz
Bu
çalışmada Birinci Dünya Savaşı’nın da tetiklediği Bolşevik İhtilali ve
sonrasında Kafkasya’da yaşanan siyasi gelişmeler ve bu gelişmelerin Türk-Gürcü
ilişkilerine yansımaları üzerinde durulmuştur. Sovyet ihtilalinden sonra Kafkasya
Rusya’dan ayrılmış ve bölgede Gürcü, Azeri ve Ermenilerden oluşan Maverayı
Kafkas Komiserliği teşkil edilmiştir. Brest-Litovsk Barış Antlaşması’nın
dördüncü maddesi doğrudan Osmanlı Devletini ilgilendirdiği için Elviye-i Selâse
dâhil Rusya’nın ele geçirdiği toprakların iadesi düzenlenmiştir. Birinci Dünya
Savaşı’nın sona ermesiyle Osmanlı Devletinin Güney Kafkasya’yı tahliye
çalışmalarına başladığı görülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Gürcistan Transkafkasya Bolşevik İhtilali Osmanlı Hükümeti Kafkasya
Kaynakça
- ATAÇ, A.M., Rusya Tarihi, Türkler ve Komşularıyla Münasebetleri, Ankara, 1952
- ATAK, Sadık, Rusya Siyaseti ve Rusların Yayılma Siyaseti, Ankara, 1964
- ASLAN, Zehra, ‘‘Brest Litovsk Müzakerelerinin Türk Kamuoyuna Yansımaları ‘’, I. Dünya Savaşında Karadeniz ve Kafkasya (Askeri, Siyasi ve Sosyal Gelişmeler), Editörler: Prof. Dr. Mehmet Okur, Doç. Dr. Bahadır Güneş, Yrd. Doç. Dr. Ülkü Köksal, Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, Trabzon, 2017
- ASLAN, Zehra, ‘‘Batum Göçmenleri (1914-1930)’’, Bilig Dergisi, Sayı:71, Ankara, Güz 2014
- ASLAN, Zehra – Usta Yeliz, ‘‘Dış Basın ve Osmanlı Arşiv Belgeleri Işığında Brest Litovsk’tan İngiliz İşgaline “Batum” (Haziran 1918-Ocak 1919)", Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Sayı:22, Trabzon, 2017
- BİLGE, Suat, Güç Komşuluk Türkiye-Sovyetler Birliği İlişkileri 1920-1964, Ankara, 1992
- EKİCİ, Yunus, İkinci Dünya Savaşından Bağımsızlığına Kadar Gürcistan (1939-1991), (Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Elazığ, 2017 GÖKAY, Bülent, Bolşevizm İle Emperyalizm Arasında Türkiye (1918-1923), (Çev: Sermet Yalçın), İstanbul, 1998
- GÖKDEMİR, Ahmet Ender, Cenub-i Garbi Kafkas Hükümeti, Ankara, 1989
- GÖNLÜBOL, Mehmet - Cem Sar, Olaylarla Türk Dış Politikası cilt:1 (1919-1973), Ankara, 1982
- GUNİEVA, Gela, Türk-Rus İlişkileri ve Gürcistan XX. Yüzyılın İlk Çeyreğinde (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara, 2007
- GÜL, Muhittin, “Türk-Gürcü İlişkileri ve Türkiye Gürcüleri”, Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, Cilt 11, No:1, Sakarya, 2009
- GÜL, Mustafa, “Elviye-İ Selase’nin Osmanlı Devletine İadesi ve Bazı Uygulamalar”, TİTE Atatürk Yolu Dergisi, Cilt 4, Sayı 15, Ankara, 1995
- GÜRÜN, Kamuran, Türk-Sovyet İlişkileri (1920-1953), AKDTYK, TTK Basımevi, Ankara,1991
- İstikbal, 24 Mart 1337/1921, No: 258
- KAVRELİŞVİLİ, Roin, “Türkiye-Gürcistan İlişkileri (1921 Sonrası Tarihi Süreç)”, ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, Ordu, 2010
- KILIÇ, Selami, “1917-1918’de Kafkasya’daki Bazı Siyasi ve Askeri Gelişmelerin Işığı Altında, Bağımsızlık Yolundaki Gürcistan ve Berlin Gücü Komitesinin Bu Konudaki Çalışmaları”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 4, Erzurum, 1996
- KURAT, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya, Ankara, 1990
- LAWRENCE, John, A Hıstory Of Russıa, Newyork, 1978
- LENİN, Vladimir İliç, Yaklaşan Felaket ve Kurtulma Çareleri (Çev: Mehmet Korkmaz), Ankara, 1990
- MACKENZİE David - CURRAN Mıchael W., A Hıstory Of Russıa, The Sovıet Unıon, And Beyond, Grensboro, 2001 MISIROĞLU, Kadir, Moskof Mezalimi, İstanbul, 1972
- OKUR, Mehmet, “Mütareke Döneminde İngilizlerin Batum’daki Faaliyetleri ve Türk Ordusunun Tahliye Edilmesi”, Sekizinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri 2. ( Sunulmayan Bildiriler) XIX. ve XX. Yüzyıllarda Türkiye ve Kafkaslar (24-26 Ekim 2001- İstanbul) Ankara, 2003
- ÖZGÜLDÜR, Yavuz, “1918-1922 Dönemi Kafkasya’daki Siyasi Gelişmeler ve Türkiye”, Sekizinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri II (Sunulmayan Bildiriler) XIX. ve XX. Yüzyıllarda Türkiye ve Kafkaslar (24-25 Ekim 2001- İstanbul), Ankara, 2003
- PİPES, Richard, The Russian Revolution, Newyork, 1991
- SANDER, Oral, Siyasi Tarih ( İlkçağlardan 1918’e) Ankara, 2008
- SARI, Mustafa, Türkiye-Kafkasya İlişkilerinde Batum (1917-1921), (Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Sakarya, 2010
- SARI, Mustafa, ‘‘Kafkas Murahhaslarının İstanbul Seyahati ve Kafkasya Cephesi’’, Kafkasya Çalışmaları- Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, İstanbul, Mart 2016 SÜRMELİ, Serpil, Türk-Gürcü İlişkileri (1918-1921), Ankara, 2001
- ŞAHİN, Enis, ‘‘Ana Hatlarıyla Türklerin Kafkasya Politikaları’’, Yeni Türkiye Dergisi, Kafkaslar Özel Sayısı, Sayı:71, 2015, Ankara
- ŞAHİN, Enis, Türkiye ve Maverayı Kafkasya İlişkileri İçerisinde Trabzon ve Batum Konferansları ve Antlaşmaları (1917-1918) (Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılapları Tarihi Enstitüsü, Doktora Tezi), Erzurum, 1996
- TBMM Gizli Celse Zabıtları, Cilt ll, 13 Eylül 1920, Ankara, 1981
- Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivi, Klasör No:18, Belge No:38, Adet:1.
- Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivi, Klasör No:18, Belge No:67, Adet:1.
- YALÇIN, Durmuş, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1, Ankara, 2004
- YAMAN, Ahmet Emin, “Türk Kurtuluş Savaşı’nda Kafkasya İlişkilerinin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Yansıması ve Kafkasya Politikası”, Sekizinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri II (Sunulmayan bildiriler) XIX. ve XX. Yüzyıllarda Türkiye İle Kafkaslar ( 24-26 Ekim 2001- İstanbul), Ankara, 2003
- YÜCEER, Nasır, Birinci Dünya Savaşında Osmanlı Ordusu’nun Azerbaycan ve Dağıstan Harekâtı, Azerbaycan ve Dağıstan’ın Bağımsızlığını Kazanması 1918, Ankara, 2002
Developments in Turkish-Georgia Relations with Transmission in Geography with the Individuals of Georgia (1918-1920)
Öz
In this study, the Bolshevik Revolution triggered by the First World War and the political developments in the Caucasus and its reflections on the Turkish-Georgian relations were emphasized. After the Soviet Revolution, the Caucasus left Russia, and the Maveriya Caucasus Commissariat, composed of Georgian, Azeri and Armenians, was formed in the region. Since the fourth article of the Brest-Litovsk Peace Treaty was directly related to the Ottoman Empire, the territories that Russia acquired, including Elviye-i Selâse, were regulated. By the end of the First World War, the Ottoman Empire began to evacuate the South Caucasus.
Giriş
Anahtar Kelimeler
Georgia Transcaucasia Bolshevik Revolution Ottoman Government Caucasus
Kaynakça
- ATAÇ, A.M., Rusya Tarihi, Türkler ve Komşularıyla Münasebetleri, Ankara, 1952
- ATAK, Sadık, Rusya Siyaseti ve Rusların Yayılma Siyaseti, Ankara, 1964
- ASLAN, Zehra, ‘‘Brest Litovsk Müzakerelerinin Türk Kamuoyuna Yansımaları ‘’, I. Dünya Savaşında Karadeniz ve Kafkasya (Askeri, Siyasi ve Sosyal Gelişmeler), Editörler: Prof. Dr. Mehmet Okur, Doç. Dr. Bahadır Güneş, Yrd. Doç. Dr. Ülkü Köksal, Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, Trabzon, 2017
- ASLAN, Zehra, ‘‘Batum Göçmenleri (1914-1930)’’, Bilig Dergisi, Sayı:71, Ankara, Güz 2014
- ASLAN, Zehra – Usta Yeliz, ‘‘Dış Basın ve Osmanlı Arşiv Belgeleri Işığında Brest Litovsk’tan İngiliz İşgaline “Batum” (Haziran 1918-Ocak 1919)", Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Sayı:22, Trabzon, 2017
- BİLGE, Suat, Güç Komşuluk Türkiye-Sovyetler Birliği İlişkileri 1920-1964, Ankara, 1992
- EKİCİ, Yunus, İkinci Dünya Savaşından Bağımsızlığına Kadar Gürcistan (1939-1991), (Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Elazığ, 2017 GÖKAY, Bülent, Bolşevizm İle Emperyalizm Arasında Türkiye (1918-1923), (Çev: Sermet Yalçın), İstanbul, 1998
- GÖKDEMİR, Ahmet Ender, Cenub-i Garbi Kafkas Hükümeti, Ankara, 1989
- GÖNLÜBOL, Mehmet - Cem Sar, Olaylarla Türk Dış Politikası cilt:1 (1919-1973), Ankara, 1982
- GUNİEVA, Gela, Türk-Rus İlişkileri ve Gürcistan XX. Yüzyılın İlk Çeyreğinde (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara, 2007
- GÜL, Muhittin, “Türk-Gürcü İlişkileri ve Türkiye Gürcüleri”, Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, Cilt 11, No:1, Sakarya, 2009
- GÜL, Mustafa, “Elviye-İ Selase’nin Osmanlı Devletine İadesi ve Bazı Uygulamalar”, TİTE Atatürk Yolu Dergisi, Cilt 4, Sayı 15, Ankara, 1995
- GÜRÜN, Kamuran, Türk-Sovyet İlişkileri (1920-1953), AKDTYK, TTK Basımevi, Ankara,1991
- İstikbal, 24 Mart 1337/1921, No: 258
- KAVRELİŞVİLİ, Roin, “Türkiye-Gürcistan İlişkileri (1921 Sonrası Tarihi Süreç)”, ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, Ordu, 2010
- KILIÇ, Selami, “1917-1918’de Kafkasya’daki Bazı Siyasi ve Askeri Gelişmelerin Işığı Altında, Bağımsızlık Yolundaki Gürcistan ve Berlin Gücü Komitesinin Bu Konudaki Çalışmaları”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 4, Erzurum, 1996
- KURAT, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya, Ankara, 1990
- LAWRENCE, John, A Hıstory Of Russıa, Newyork, 1978
- LENİN, Vladimir İliç, Yaklaşan Felaket ve Kurtulma Çareleri (Çev: Mehmet Korkmaz), Ankara, 1990
- MACKENZİE David - CURRAN Mıchael W., A Hıstory Of Russıa, The Sovıet Unıon, And Beyond, Grensboro, 2001 MISIROĞLU, Kadir, Moskof Mezalimi, İstanbul, 1972
- OKUR, Mehmet, “Mütareke Döneminde İngilizlerin Batum’daki Faaliyetleri ve Türk Ordusunun Tahliye Edilmesi”, Sekizinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri 2. ( Sunulmayan Bildiriler) XIX. ve XX. Yüzyıllarda Türkiye ve Kafkaslar (24-26 Ekim 2001- İstanbul) Ankara, 2003
- ÖZGÜLDÜR, Yavuz, “1918-1922 Dönemi Kafkasya’daki Siyasi Gelişmeler ve Türkiye”, Sekizinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri II (Sunulmayan Bildiriler) XIX. ve XX. Yüzyıllarda Türkiye ve Kafkaslar (24-25 Ekim 2001- İstanbul), Ankara, 2003
- PİPES, Richard, The Russian Revolution, Newyork, 1991
- SANDER, Oral, Siyasi Tarih ( İlkçağlardan 1918’e) Ankara, 2008
- SARI, Mustafa, Türkiye-Kafkasya İlişkilerinde Batum (1917-1921), (Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Sakarya, 2010
- SARI, Mustafa, ‘‘Kafkas Murahhaslarının İstanbul Seyahati ve Kafkasya Cephesi’’, Kafkasya Çalışmaları- Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, İstanbul, Mart 2016 SÜRMELİ, Serpil, Türk-Gürcü İlişkileri (1918-1921), Ankara, 2001
- ŞAHİN, Enis, ‘‘Ana Hatlarıyla Türklerin Kafkasya Politikaları’’, Yeni Türkiye Dergisi, Kafkaslar Özel Sayısı, Sayı:71, 2015, Ankara
- ŞAHİN, Enis, Türkiye ve Maverayı Kafkasya İlişkileri İçerisinde Trabzon ve Batum Konferansları ve Antlaşmaları (1917-1918) (Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılapları Tarihi Enstitüsü, Doktora Tezi), Erzurum, 1996
- TBMM Gizli Celse Zabıtları, Cilt ll, 13 Eylül 1920, Ankara, 1981
- Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivi, Klasör No:18, Belge No:38, Adet:1.
- Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivi, Klasör No:18, Belge No:67, Adet:1.
- YALÇIN, Durmuş, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1, Ankara, 2004
- YAMAN, Ahmet Emin, “Türk Kurtuluş Savaşı’nda Kafkasya İlişkilerinin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Yansıması ve Kafkasya Politikası”, Sekizinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri II (Sunulmayan bildiriler) XIX. ve XX. Yüzyıllarda Türkiye İle Kafkaslar ( 24-26 Ekim 2001- İstanbul), Ankara, 2003
- YÜCEER, Nasır, Birinci Dünya Savaşında Osmanlı Ordusu’nun Azerbaycan ve Dağıstan Harekâtı, Azerbaycan ve Dağıstan’ın Bağımsızlığını Kazanması 1918, Ankara, 2002
Toplam 34 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Tarih |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ocak 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Kasım 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 29 Sayı: 1 |