ORTAÖĞRETİM 9. VE 10. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİK ODAKLI EPİSTEMOLOJİK İNANÇLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt 30, Sayı 1, 91 - 118, 31.01.2020

Ebru BOZPOLAT Yunus DURDU

https://doi.org/10.18069/firatsbed.589540

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı; ortaöğretim 9. ve 10. sınıf öğrencilerinin matematik dersine ilişkin epistemolojik inanç düzeylerinin cinsiyet, sınıf, baba eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi, ailenin aylık gelir düzeyi ve günlük okul dışı matematik ders çalışma süresi değişkenleri açısından anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Sivas ili merkezindeki ortaöğretim kurumlarında 9. ve 10 sınıfta öğrenim gören 2237 öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde, İlhan ve Çetin (2013) tarafından geliştirilen “Matematik Odaklı Epistemolojik İnanç Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde; betimsel istatistik, bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Araştırma sonucunda; Matematik Odaklı Epistemolojik İnanç bağımlı değişkeni için Öğrenmenin Çabaya Bağlı Olduğuna İnanç alt boyutunda cinsiyet, baba eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi ve günlük okul dışı ders çalışma süresi değişkenleri; Öğrenmenin Yeteneğe Bağlı Olduğuna İnanç alt boyutunda cinsiyet ve günlük okul dışı ders çalışma süresi değişkenleri; Tek Bir Doğrunun Var Olduğuna İnanç alt boyutunda ise sınıf, baba eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi, ailenin aylık gelir düzeyi ve günlük okul dışı ders çalışma süresi değişkenleri açısından anlamlı farklılık tespit edilmiştir 

Anahtar Kelimeler

Matematik, Epistemolojik inanç, Matematik odaklı epistemolojik inanç

Kaynakça

• Abedalaziz, N. ve Akmar, S. N. (2012). Epistemology beliefs about mathematical problem solving among Malaysian students. OIDA International Journal of Sustainable Development, 5(1), 59-74.
• Alkın-Şahin, S., Tunca, N. ve Ulubey, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 13(4), 1473-1492.
• Aydemir, N., Aydemir, M. ve Boz, Y. (2013). Lise öğrencilerinin epistemolojik inançları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4), 1305-1316.
• Aydın M. ve Geçici M. E. (2017). 6. sınıf öğrencilerinin epistemolojik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) 18(1), 213-229.
• Bakır, S. ve Adak, F. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının epistemolojik inançları. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 3(4), 24-36.
• Başçiftçi, F., Güleç, N., Akdoğan, T. ve Koç, Z. (2011). Öğretmen adaylarının değer tercihleri ile epistemolojik inançlarının incelenmesi. 2nd International Conference on New Trends in Educationand Their Implications, 27-29 Nisan, Antalya, Türkiye, 628-639. Web: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:xW-Yd_sx6igJ:www.iconte.org/FileUpload/ks59689/File/117..pdf+&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=trvadresinden 09.01.2018 tarihinde alınmıştır.
• Baxter Magolda, M. B. (1992). Knowing and reasoning in college: Gender-related patterns in students' intellectual development. San Francisco: Jossey-Bass. Web: https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:dhG0OYcSikAJ:https://nsee.memberclicks.net/assets/docs/bmstages.pdf+&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=tr adresinden 31.03.2018 tarihinde alınmıştır.
• Bedel, E. F. ve Çakır, M. (2013). Okul öncesi ve biyoloji öğretmen adaylarında bilişüstü farkındalık ve epistomolojik inançların incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37,84-98.
• Belenky, M. F., Clinchy, B. M., Goldberger N. R. ve Tarule, J. M. (1986). Women's ways of knowing: the development of self, voice and mind. New York: Basic Books. Web: https://cjsae.library.dal.ca/index.php/cjsae/article/viewFile/2341/2052 adresinden 22.01.2018 tarihinde alınmıştır.
• Bloom, S. B. (2012). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme. (Çeviri: D.A. Özçelik). Ankara: Pagem Akademi.
• Boz, Y. Aydemir, M. ve Aydemir, N. (2011). Türkiye’deki 4, 6 ve 8. sınıf ilköğretim öğrencilerinin epistemolojik inançları. İlköğretim Online, 10(3), 1191-1201.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. (18. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2013). Sosyal bilimler için istatistik. (7. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pagem Akademi.
• Chai, C. S., Khine, M. S. ve Teo, T. (2006). Epistemological beliefs on teaching and learning: a survey among pre‐service teachers in Singapore. Educational Media International, 43(4), 285-298.
• Chan, K. W. (2003). Hong Kong teacher education students' epistemological beliefs and approaches to learning. Hong Kong Institute of Education, 69(1), 36-50.
• Chan, K. W. (2004). Preservice teachers' epistemological beliefs and conceptions about teaching and learning: cultural implications for research in teacher education. Australian Journal of Teacher Education, 29(1), 1-13.
• Chan, K. W. ve Elliott, R. G. (2000). Exploratory study of epistemologicalbeliefs of Hong Kong teacher education students: resolving conceptual and empirical issues. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 28(3), 225-234.
• Chen, J. A. ve Pajares, F. (2010). Implicit theories of ability of grade 6 science students: relation to epistemological beliefs and academic motivation and achievement in science. Contemporary Educational Psychology, 35(1), 75-87.
• Cheng, M., Chan, K. W., Tang S.ve Cheng, A. (2009). Pre-service teacher education students' epistemological beliefs and their conceptions of teaching. Teaching and Teacher Education, 25(2), 319-327.
• Conley, A. M., Pintrich, P. R., Vekiri, I. ve Harrison, D. (2004). Changes in epistemological beliefs in elementary science students. Contemporary Educational Psychology, 29(2), 186-204.
• Delice, A., Ertekin, E., Aydın, E. ve Dilmaç, B. (2009). Öğretmen adaylarının matematik kaygısı ile bilgibilimsel inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 361-375.
• Demir, Ö. ve Bal, A. P. (2014). Fen ve teknoloji ile sınıf öğretmenliği öğrencilerinin epistemolojik inanç ve öğrenme stillerinin incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(5), 12-30.
• Demir, M. K. (2012). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 343-358.Deniz, J. (2014). Epistemological beliefs of prospective music teachers. Journal of Theory and Practice in Education, 10(3), 667-683.
• Deryakulu, D. (2017). Epistemolojik inançlar. Y. Kuzgun ve D. Deryakulu (Ed.), Eğitimde bireysel farklılıklar içinde (s. 253-280). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Deryakulu, D. ve Büyüköztürk, Ş. (2005). Epistemolojik inanç ölçeğinin faktör yapısının yeniden incelenmesi: Cinsiyet ve öğrenim görülen program türüne göre epistemolojik inançların karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları, 18, 57–70.
• Duran, V. (2014). Öğretmen adaylarının hipotetik-yaratıcı akıl yürütme becerilerinin, bilimsel epistemolojik inançları, öğrenme stilleri ve demografik özellikleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Dursun Sürmeli, Z. (2015). Öz-düzenleyici öğrenme stratejileri, epistemolojik inançlar ve akademik benlik kavramı ile matematik dersi başarısı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Elmalı, Ş. ve Yıldız, E. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sorgulama becerileri, epistemolojik inançları ve öğrenme stilleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 92-108.
• Enman, M. ve Lupart, J. (2000). Talented female students' resistanceto science: An exploratory study of post-secondary achievement motivation, persistence, and epistemological characteristics. High Ability Studies, 11(2), 161-178.
• Erdamar, G. ve Alpan, G. (2015). Öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarının ve problem çözme yeteneklerinin gelişimi: boylamsal bir çalışma. Journal of Turkish Educational Sciences, 13(2), 77-91.
• Erdem, M. (2008). Karma öğretmenlik uygulaması süreçlerinin öğretmen adaylarının öğretmenlik öz yeterlik ve epistemolojik inançlarına etkisi. Eurasian Journal of Educational Resea, 30, 81-98.
• Erdem, M., Yılmaz, A. ve Akkoyunlu, B. (2008). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık özyeterlik inançları ve epistemolojik inançları üzerine bir çalışma. International Educational Technology Conference, 699-703.
• Eren, A. (2006). Üniversite öğrencilerinin genel ve alan-odaklı epistemolojik inanışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Eroğlu, S. E. ve Güven, K. (2006). Üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 295-312.
• Gömleksiz, M. N., Kan, A. Ü. ve Murat, A. (2017). Pedagojik Formasyon Kursuna Kayıtlı Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 4(2), 153-186.
• Gözen, Ş. (2001). Matematik ve öğretimi. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Güven, M. ve Belet, Ş. D. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının epistemolojik inançları ve bilişbilgilerine ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 9(1), 361-378.
• Hofer, B. K. (2000). Dimensionality and disciplinary differences in personal epistemology. Contemporary Educational Psychology, 25(4), 378-405.
• Hofer, K. ve Pintrich, P. R. (1997). The development of epistemological theories: beliefs about knowledge and knowing and their relation to learning. Barbara Review of Educational Research Spring, 67(1), 88-140.
• Izgar, H. ve Dilmaç, B. (2008). Yönetici adayı öğretmenlerin özyeterlik algıları ve epistemolojik inançlarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 437-446.
• İçen, M., İlğan, A. ve Göker, H. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarının analizi. E-AJELI (Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction), 1(2), 2-11.
• İlhan, M. ve Çetin, B. (2013). Matematik odaklı epistemolojik inanç ölçeği (MOEİÖ): geçerlik ve güvenirlik çalışması. AKU, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(3), 359-388.
• İlhan, M., Demir, S. ve Arslan, S. (2013). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitime yönelik tutumları ile epistemolojik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 3(2), 1-22.
• Jehng, J-C. J., Johnson, S. D. ve Anderson, R. C. (1993). Schooling and students′ epistemological beliefs about learning. Contemporary Educational Psychology, 18(1), 23-35.
• Karakaya, İ. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 55-84). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. (16. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karhan, İ. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin epistemolojik inançlarının demografik özelliklerine ve bilgi teknolojilerini kullanma durumlarına göre incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kayri, M. (2009). Araştırmalarda Gruplar Arası Farkın Belirlenmesine Yönelik Çoklu Karşılaştırma (Post-Hoc) Teknikleri. Sosyal Bilimler Dergisi (Journal of Social Science), 19(1), 51-64.
• Kazu, I. Y. ve Erten, P. (2015). Öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 57-75.
• Kıralp, Y. A., Şahin, F. S. ve Dinçyürek, S. (2010). Denetim odağı farklı psikolojik danışmanlık ve rehberlik (pdr) öğrencilerinin epistemolojik inançları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 98-106.
• King, P. M. ve Kitchener, K. S. (1994). Developing reflective judgment: understanding and promoting intellectual growth and critical thinking in adolescents and adults. Jossey-bass higher and adult education series and jossey-bass social and behavioral science series. Web: https://sashaneyoung.files.wordpress.com/2015/07/shane-young-reflective-judgment-handout.pdf adresinden 31 Mart 2018 tarihinde alınmıştır.
• Koç, S. ve Memduhoğlu, H. B. (2017). Öğretmen adaylarının epistemolojik inançları: bir karma yöntem çalışma. Electronic Journal of Social Sciences, 16(60), 119-134.
• Köse, S. ve Dinç, S. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının biyoloji özyeterlilik algıları ile epistemolojik inançları arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 121-141.
• Kuhn, D. (1991). The skills of argument. Cambridge, England: Cambridge University Press.
• Kurt, F. (2009). Cinsiyetin, sınıf seviyesinin, eğitim gördükleri alanların, öğrencilerin epistemolojik inançları üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kuzgun Y. ve Deryakulu D. (2017). Eğitimde bireysel farklılıklar. (4. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2005). Ortaöğretim matematik dersi öğretim programları (9, 10, 11 ve 12. sınıflar). Ankara: MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2013). Ortaöğretim matematik dersi öğretim programları (9, 10, 11 ve 12. sınıflar). Ankara: MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2017a). Ortaöğretim matematik dersi öğretim programları taslak (9, 10, 11 ve 12. sınıflar). Ankara: MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2017b). Ortaöğretim matematik dersi öğretim programları (9, 10, 11 ve 12. sınıflar). Ankara: MEB.
• Muin, W., Abedalaziz, N., Hussin, Z., Mohamed, M. F. ve Saad, R. Md. (2014). Epistemological beliefs of undergraduate students as function of gender and academic level. OIDA International Journal of Sustainable Development, 2012, 5(2),109-118. Web: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2391608 adresinden 01.08.2017 tarihinde alınmıştır.
• Neber, H. ve Schommer-Aikins, M. (2002). Self-regulated science learning with highly gifted students: the role of cognitive, motivational, epistemological, and environmental variables. High Ability Studies, 13(1), 59-74.
• Özdemir, İ. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğretmenlerinin epistemolojik inançları ile yapılandırmacı yaklaşıma yönelik tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Özden, B. (2012). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin bilimsel bilgiye yönelik görüşlerinin ve bilimsel tutumlarının öğrencilerin demografik özellikleri ve akademik başarıları açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Özkan, Ş. ve Tekkaya, C. (2011). Epistemolojik inançlar cinsiyete ve sosyoekonomik statüye göre nasıl değişmektedir?. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 339-348.
• Özşaker, M., Canpolat, M. ve Yıldız, L. (2011). Beden eğitimi öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ve benlik saygıları arasındaki ilişki. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 155-164.
• Paulsen, M. B. ve Wells, C. T. (1998). Domain differences in the epistemological beliefs of college students, Research in Higher Education, 39(4), 365-384.
• Perry, W. G. (1970). Forms of intellectual and ethical development in the college years: A scheme. New York: Holt, Rinehart ve Winston. Web: http://archive.org/stream/formsofintellect00perr#page/n17/mode/1up adresinden 14.04.2018 tarihinde alınmıştır.
• Sapancı, A. (2012). Öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ile bilişüstü düzeylerinin akademik başarıyla ilişkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 311-331.
• Schommer, M. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of Educational Psychology, 82, 498–504.
• Schommer, M. (1993). Epistemological development and academic performance among secondary students. Journal of Educational Psychology, 85(3), 406-411.
• Schommer, M. (1994a). Synthesizing epistemological belief research: tentative understandings and provocative confusions. Educational Psychology Review, 6(4), 293-319.
• Schommer, M. (1994b). An emerging conceptualization of epistemological beliefs and their role in learning. In R. Garner ve P. A. Alexander (Ed.), Beliefs about text and instruction with text içinde (s. 25-40). Hillsdale, N. J.: Lawrence Erlbaum Associates.
• Schommer, M. ve Dunnell, P. A. (1997). Epistemological beliefs of gifted high school students. Roeper Review, 19(3), 153-156.
• Schommer, M. ve Walker, K. (1997). Epistemological beliefs and valuing school: considerations for college admissions and retention. Research in Higher Education, 38(2), 173-186.
• Schommer, M., Calvert, C., Gariglietti, G. ve Bajaj, A. (1997). The development of epistemological beliefs among secondary students: a longitudinal study. Journal of Educational Psychology, 89(1), 37-40.
• Schreiber, J. B. ve Shinn, D. (2003). Epistemological beliefs of community college students and their learning processes. Community College Journal of Research Practice, 27(8), 699-709.
• Strobel, J., Cernusca, D. ve Jonassen, D. H. (2004). “Different majors--different epistemological beliefs?” Academic Exchange Quarterly, Academic One File. Web: http://go.galegroup.com/ps/anonymous?id=GALE%7CA116450613&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=fulltext&issn=10961453&p=AONE&sw=w&authCount=1&isAnonymousEntry=true adresinden 20.12.2017 tarihinde alınmıştır.
• Şahin Taşkın, Ç. (2012). Epistemolojik inançlar: öğretmen adaylarının öğrenme yaklaşımlarını yordayıcı bir değişken. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 273-285.
• Şeref, İ., Yılmaz, İ. ve Varışoğlu, B. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının bilimsel epistemolojik inançları üzerine bir inceleme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 399-418.
• Takıcak, M. (2016). Salih Zeki'nin matematik felsefesi ve matematik eğitimi yaklaşımı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tang, J. (2010). Exploratory and confirmatory factor analysis of epistemic beliefs questionnaire about mathematics for Chinese junior middle school students. Journal of Mathematics Education, 3(2), 89-105.
• Tümkaya, S. (2012). Üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançlarının cinsiyet, sınıf, eğitim alanı, akademik başarı ve öğrenme stillerine göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 75-95.
• Yankayış, K., Güven, A. ve Türkoğuz, S. (2014). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel bilgiye yönelik görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 53-71.
• Yeşilyurt, E. (2013). İlköğretim okulu öğrencilerinin bilimsel epistemolojik inançları. International Journal of Social Science, 6(1), 1587-1609.
• Yılmaz, E. ve Koğar, H. (2015). Uç değerle baş etmede kullanılan farklı tekniklerin bazı istatistiksel analiz sonuçları üzerindeki etkisi. Başkent University Journal of Education, 2(1), 61-67.
• Yılmaz, K. (2007). Öğrencilerin epistemolojik ve matematik problemi çözümlerine yönelik inançlarının problem çözme sürecine etkisinin araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz-Tüzün, Ö. ve Topçu, M. S. (2013). Fen öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarının, dünya görüşlerinin ve öz-yeterlik inançlarının cinsiyet ve başarıya göre incelenmesi. İlköğretim Online, 12(3), 659-673.