Öz
Kutadgu Bilig; Türk siyasi, sosyal ve kültürel hayatını inanışlar ve gelenekler temelinde ele alan bir eserdir. Kutadgu Bilig’in temel felsefesi insanın bilginin rehberliğinde mutluluğu bulmasıdır; bu bilgiyle insan, toplum ve devlet olarak varlığını kut anlayışıyla içselleştirmesidir. İnsanoğlunun mutluluğa ulaşması inanç, ahlak, töre ve erdemlerden oluşan doğru bilgiye ulaşmakla mümkündür. Doğru bilgi, ahlaki olgunlaşma ve sonsuz mutluluk esaslıdır. Eserde mutluluğun yol, yolcu ve rehber merkezli evrensel teması ve mesajları alegorik bir anlatımla işlenir. Kâinatın yaratılış gerçeğindeki bilmek ve bilgi kavramları, insana her iki âlemde mutlu olmanın sırrını verir. Bilgi sonsuzdur ve döngüsel bir süreçtir. öğrenme insan için buluş, keşif ve yaratmayla yeniden doğuştur. Yeniden doğuş felsefesinde bilginin rehberliğinde erginlenerek/öğrenerek arınma, yenilenme ve ruhsal tamamlanma işlenir. Çalışmada Yûsuf Has Hacib’in bilge kişiliği ve yeniden doğuş arketipleri hakkında bilgi verilmiş, Kutadgu Bilig eserinin yeniden doğuş arketipi bağlamında değerlendirmesi yapılmıştır. Eserdeki ezoterik söylevler, insanın/toplumun bilinçlenmesi, Türk töresi ve ezelî bir imge olan kut anlayışı yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyol, A. (2019). “İnsanın Anlam Arayışında Akıl ve Gönül İlişkisi -Kutadgu Bilig Merkezli Bir İnceleme-”, Kutadgu Bilig Üzerine Felsefi Araştırmalar (Haz. Ayhan Bıçak), İstanbul: Dergah Yayınları, s.185-202.
- Aydemir, Ö. K. (2013). “Kutadgu Bilig’in Dilinde Bilgi Kavramı ve İşlevi”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/1, s. 803-810.
- Başer, S. (2019). Kutadgu Bilig’de Kut ve Töre, İstanbul: Post Yayıncılık.
- Bilgili, N. (2019). Türklerde 5 Element/Türk Kozmoloji Düşüncesinde Elementler, Ankara: Kripto Yayıncılık.
- Campbell, J. (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu (Çev. Sabri Gürses), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Çetinkaya, B. (2017). “Kutadgu Bilig’de Kavramsal Metaforlar”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (2), s. 377-399.
- Dönmez, S. ve Koçak, Ş. (2018). “Kutadgu Bilig’de Çocuk Eğitimi” Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 15(6) s.145-192. Ersoy, N. (2007). Semboller ve Yorumları, İstanbul: Dönence Yayınları.
- Fordham, F. (2004). Jung Psikolojisinin Ana Hatları (Çev. Aslan Yalçıner), İstanbul: Say Yayınları.
- Göksu, E. (2019). Kutadgu Bilig’e Göre Türk Hükümdarlık Sanatı, İstanbul: Kronik Yayıncılık.
- Hacib, Y. H. (2005). Kutadgu Bilig (Çev. Reşit Rahmeti Arat), İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Jung, C. G. (2005). Dört Arketip (Çev. Z. A. Yılmazer), İstanbul: Metis Yayınları.
- Kafesoğlu, İ. (1970). “Kutadgu Bilig ve Kültür Tarihimizdeki Yeri”, Tarih Enstitüsü Dergisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, S.1, s. 1-39.
- Kaya, F. (2017). “Kutadgu Bilig'e Göre Liderde Bulunması Gereken Temel Vasıflar”, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 12/33, s. 313-336.
- Koca, S. (2012). “Kutadgu Bilig’de Hükümdar, Vezir ve Sûfî Tipleri’nin Tanıtılmasında ve Bu Tiplerin Temsil Ettikleri Fikirlerin Açıklanmasında Metaforların Rolü”, Gazi Türkiyat, Bahar/10, s. 63-79.
- Kök, A. (2019). Türklerin Entelektüel Mirası Kutadgu Bilig, İstanbul: Kesit Yayınları.
- Özmen, F. (2019). “Mehlika Sultan Şiirinin Arketipsel Sembolizm Yöntemiyle Çözümlenmesi”, Yazının Elinden Tutmak Prof. Dr. Tarık Özcan’a Armağan, İstanbul: Hiper Yayınları, s. 614-627.
- Ölçer, E. Ö. (2014). “Kendine Dönüşen Kahraman: Oğuz Kağan Destanı’nda İktidar ve Kut”, Milli Folklor, Yıl:26, S. 104, s.5-19.
- Reçber, G. (2016). Kutadgu Bilig’den Seçmeler, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayıncılık.
- Tatçı, M. (1990). Yunus Emre Divanı Tenkitli Metin I-II-III, C. II, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Öz
Kutadgu Bilig teaches people the way to find happiness with its philosophy that includes Turkish-Islamic culture. Under the guidance of the ruler and the wise person, an awareness journey is presented to the state power and society. It is based on correct knowledge, moral maturation and eternal happiness. The universal theme of happiness, centered on the road, passenger and guide, and its messages are handled in an allegorical narrative in the work. The concepts of knowing and knowledge in the reality of creation in the universe give man the secret of being happy in both realms. Human beings go through the cycle of rebirth with true knowledge consisting of beliefs, morals, customs and virtues. In the philosophy of rebirth, purification, renewal and spiritual fulfillment are processed by adult / learning under the guidance of knowledge. Learning is a rebirth for human beings through invention, discovery and creation. The four concepts studied in Kutadgu Bilig are the archetypes of rebirth with the learning journey of human, society and the rulers who own the kut. In the study, information was given about the wise personality and rebirth archetypes of Yusuf Khass Hajib, and the work of Kutadgu Bilig was evaluated in the context of the archetype of rebirth. The esoteric discourses in the work, the awareness of the human / society, the Turkish tradition and the concept of kut, which is an eternal image, are interpreted with the archetype of rebirth.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyol, A. (2019). “İnsanın Anlam Arayışında Akıl ve Gönül İlişkisi -Kutadgu Bilig Merkezli Bir İnceleme-”, Kutadgu Bilig Üzerine Felsefi Araştırmalar (Haz. Ayhan Bıçak), İstanbul: Dergah Yayınları, s.185-202.
- Aydemir, Ö. K. (2013). “Kutadgu Bilig’in Dilinde Bilgi Kavramı ve İşlevi”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/1, s. 803-810.
- Başer, S. (2019). Kutadgu Bilig’de Kut ve Töre, İstanbul: Post Yayıncılık.
- Bilgili, N. (2019). Türklerde 5 Element/Türk Kozmoloji Düşüncesinde Elementler, Ankara: Kripto Yayıncılık.
- Campbell, J. (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu (Çev. Sabri Gürses), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Çetinkaya, B. (2017). “Kutadgu Bilig’de Kavramsal Metaforlar”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (2), s. 377-399.
- Dönmez, S. ve Koçak, Ş. (2018). “Kutadgu Bilig’de Çocuk Eğitimi” Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 15(6) s.145-192. Ersoy, N. (2007). Semboller ve Yorumları, İstanbul: Dönence Yayınları.
- Fordham, F. (2004). Jung Psikolojisinin Ana Hatları (Çev. Aslan Yalçıner), İstanbul: Say Yayınları.
- Göksu, E. (2019). Kutadgu Bilig’e Göre Türk Hükümdarlık Sanatı, İstanbul: Kronik Yayıncılık.
- Hacib, Y. H. (2005). Kutadgu Bilig (Çev. Reşit Rahmeti Arat), İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Jung, C. G. (2005). Dört Arketip (Çev. Z. A. Yılmazer), İstanbul: Metis Yayınları.
- Kafesoğlu, İ. (1970). “Kutadgu Bilig ve Kültür Tarihimizdeki Yeri”, Tarih Enstitüsü Dergisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, S.1, s. 1-39.
- Kaya, F. (2017). “Kutadgu Bilig'e Göre Liderde Bulunması Gereken Temel Vasıflar”, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 12/33, s. 313-336.
- Koca, S. (2012). “Kutadgu Bilig’de Hükümdar, Vezir ve Sûfî Tipleri’nin Tanıtılmasında ve Bu Tiplerin Temsil Ettikleri Fikirlerin Açıklanmasında Metaforların Rolü”, Gazi Türkiyat, Bahar/10, s. 63-79.
- Kök, A. (2019). Türklerin Entelektüel Mirası Kutadgu Bilig, İstanbul: Kesit Yayınları.
- Özmen, F. (2019). “Mehlika Sultan Şiirinin Arketipsel Sembolizm Yöntemiyle Çözümlenmesi”, Yazının Elinden Tutmak Prof. Dr. Tarık Özcan’a Armağan, İstanbul: Hiper Yayınları, s. 614-627.
- Ölçer, E. Ö. (2014). “Kendine Dönüşen Kahraman: Oğuz Kağan Destanı’nda İktidar ve Kut”, Milli Folklor, Yıl:26, S. 104, s.5-19.
- Reçber, G. (2016). Kutadgu Bilig’den Seçmeler, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayıncılık.
- Tatçı, M. (1990). Yunus Emre Divanı Tenkitli Metin I-II-III, C. II, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Türk Dili ve Edebiyatı |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Mayıs 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Ekim 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 31 Sayı: 2 |
