MİHAİL ŞOLOHOV’UN DURGUN DON ROMANI ÜZERİNE TEMATİK BİR İNCELEME

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 3, 1141 - 1147, 16.09.2021

Selin Tekeli

https://doi.org/10.18069/firatsbed.954177

Öz

Bir toplumun kültürel değerlerini ortaya çıkarmada temel kaynak söz varlığının incelenmesinden geçer. Özellikle yazılı kaynakların, edebi eserlerin söz varlığı açısından incelenmesi ve edebi metinlerde kullanılan sözcüklerin tespit edilmesi, ait olduğu toplumun kültürel unsurlarını ve tarihsel gelişim sürecini yansıttığı için dilin önemli bir kaynağı niteliğindedir. Çalışmanın konusunu 20. Yüzyıl Sovyet Rus yazarı Mihail Aleksandroviç Şolohov’un Durgun Don adlı romanında geçen sözcüklerin tematik incelemesi oluşturmaktadır. Ancak araştırmanın hacmini ve amacını aşmaması için çalışmamızda tematik sınıflandırma başlığı altında sadece ad soylu sözcükler incelenmiş diğer sözcük türlerine yer verilmemiştir. Eser boyunca kullanılan ve tekrar edilen bu sözcükler birçok madde başı altında toplanarak sözlüksel alan çalışması yapılmıştır. Don Kazak yaşamının açıkça gözler önüne serildiği bu eserde tespit edilen temalardan da anlaşılacağı üzere Don Kazaklarının gelenek, görenekleri, bakış açıları, kültürleri, sosyal hayatları, toplumsal ilişkileri, maddi ve manevi değerleri gibi birçok konuda önemli bilgiler edinmek mümkündür. Eserdeki temaların çeşitliliği ve zenginliği Şolohov’un üslubu ve dili ile ilgili de önemli tespitlerde bulunulmasını sağlamıştır. Araştırma sonucunda yazarın bu eserinden hareketle aynı kavram grubu içinde tespit edilen sözcükleri tematik olarak sınıflandırarak eserin tematik sözlüğünü oluşturmak ve Rusçanın sözcük hazinesine katkıda bulunmak amaçlarımız arasındadır.

Anahtar Kelimeler

DON KAZAKLARI, DURGUN DON, ESER VE YAZAR SÖZLÜĞÜ, TEMATİK SINIFLANDIRMA, TEMATİK SÖZCÜKLER

A Thematic Examination On Mikhail Sholokhov's Novel And Quiet Flows The Don

Öz

The essential resource in revealing the cultural values of a society is the examination of its vocabulary. Particularly, the examination of written sources in terms of the vocabulary of literary works and the determination of the words used in literary texts are significant sources of language, as it reflects the cultural elements and historical development process of the society it belongs to. The topic of the study consists of the thematic examination of the words included in the novel And Quiet flows the Don by Mikhail Aleksandrovic Sholokhov, the 20th century Soviet Russian author. However in order not to exceed the frame and the target of the research, only the noun words are examined while the other types of words are excluded. The words used and repeated from the beginning to the end of the novel have been collected under the various titles and lexicographical field survey has been done. As understood from the themes identified in this Work, in which the life of the Don Kazakhs is obviously displayed, it is possible to obtain important information on many subjects such as the traditions, customs, perspectives, cultures, social lives, social relations, material and spiritual values of the Don Kazakhs. The variety and plentifulness of the themes in the novel provide us to make on observation on Sholokhov’s style and language. As a result of the research, creating the thematic dictionary of the Work by classifying the words determined in the same concept group based on this Work of the author and contributing to the vocabulary of the Russian language are among our goals.

Anahtar Kelimeler

Don Kazakhs, And Quiet Flows the Don, Work and author dictionary, Thematic classification, Thematic words

Kaynakça

• Aksan, D. (2015a). Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim). Ankara: TDK Yayınları.
• Aksan, D. (2015b). Türkçenin Söz Varlığı. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aksan, D. (2011). Dil, Şu Büyülü Düzen… Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksan, D. (2004). Dilbilim ve Türkçe Yazıları, İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Demiriz, E. N. (2009). Rusça ve Türkçe: İki Dil, İki Kültür. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Guiard, P. (1999). Anlambilim (Çev. B. Vardar). İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Hacızade, N. (2015). Türkçede ve Rusçada ‘Ev’ Kavramı ve Bu Kavramın Dildeki Yeri, s.731-740, Erişim adresi http://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads.
• Hengirmen, M. (2009). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Engin Yayınevi.
• Huber, E. (2008) Dilbilime Giriş. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Pekacar, B. Y. (2012). Divânü Lügati’t-Türk’teki Kültür Kelimeleri İle Saha Türkçesinin Kelime Hazinesinin Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Soydan, C. (2003). Urdu Dilinde Akrabalık Terimleri ve Müslüman Hint Toplumunda Aile Yapısı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Ankara 43-56.
• Şolohov, M. (2018). Durgun Don I-II-III-IV (Çev. M. Ergin, G. Yener). İstanbul: Yordam Edebiyat.
• Uzun, N.E. (2006). Biçimbilim. Ankara: Papatya Yayıncılık.
• Бабенко, Л. Г. (2008). Лексикология русского языка. Екатеринбург. (Babenko, L. G. (2008). Leksikologiya russkogo yazıka. Yekaterinburg.)
• Диброва, Е. И. (2014). Словарь языка Михаила Шолохова. Москва: Словари.ру. (Dibrova, E.İ. (2014). Slovar’ yazıka Mihaila Şolohova. Moskva: Slovari. ru.)
• Каменская, Е.В. (2013). Колоративная и одорическая лексика в романе М.А. Шолохова “Тихий Дон”. Литературоведение, Филологические Науки, 1, c. 27-37, Erişim adresi https://cyberleninka.ru/article/n/kolorativnaya-i-odoricheskaya-leksika-v-romane-m-a-sholohova-tihiy-don/viewer. (Kamenskaya, E.V. (2013). Kolorativnaya i odoriçeskaya leksika v romane M.A. Şolohova “Tihiy Don”. Literaturovedeniye, Filologiçeskiye Nauki, 1, s. 27-37)
• Караулов, Ю. Н. (1997). Энциклопедия. Русский язык. Москва: Дрофа. (Karaulov, Yu. N. (1997). Entsiklopediya. Russkiy yazık. Moskva: Drofa.)
• Коваленко, Е. Г. (2009). Русский язык: лексикология и фразеология. Краснодар: Кубанский гос. ун-т. (Kovalenko, E. G. (2009). Russkiy yazık: leksikologiya i frazeologiya. Krasnodar: Kubanskiy ros. un-t.)
• Мансурова, О.Ю. (2008). Большой турецко- русский, русско-турецкий тематический словарь (Büyük Türkçe- Rusça Rusça- Türkçe Dizinler Sözlüğü). Moсква: ACT. ( Mansurova, O. Yu. (2008). Bol’şoy turetsko-russkiy, russko-turetskiy tematiçeskiy slovar’ ((Büyük Türkçe- Rusça Rusça- Türkçe Dizinler Sözlüğü). Moskva:AST.
• Русско-турецкий тематический словарь. 9000 слов. (2014) Москва: T&P Books Publishing. (Russko-turetskiy tematiçeskiy slovar’. 9000 slov. (2014) Moskva: T&P Books Publishing.
• Рыбальченко, Е. А. (2010). Поэтика цвета в романе М.А. Шолохова “Тихий Дон”. Лингвистика, Филологические науки, ЮФУ. Ростов-на-Дону, c. 74-81. (Rıbal’çenko, E. A. (2010). Poetika tsveta v romane M.A. Şolohova “Tihiy Don”. Lingvistika, Filologiçeskiye nauki, YUFU. Rostob-na-Donu, s. 74-81)
• Шолохов, М. А. (1945). Тихий Дон (1-2-3-4). Ленинград. (Şolohov, M.A. (1945). Tihiy Don (1-2-3-4). Leningrad.)
• Якименко, Л. (1954). Тихий Дон М. Шолохова. Москва: Советский писатель. (Yakimenko, L. (1954). Tihiy Don M. Şolohova. Moskva: Sovetskiy pisatel’.)