The Investigate Folk Songs of Âşık Murat Çobanoğlu’s in the Context of Social Change and Values

Yıl 2023, Cilt: 33 Sayı: 3, 1389 - 1399, 26.09.2023

Damla Topçu

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1217765

Öz

Folk songs, which are an element of oral culture, are important sociological elements that contain expressions about the life style of the Turkish nation. One of the most important sources of the folk song is the sedge poets. XVI. century to the present day in the tradition of minstrelsy and, sedge poets, also referred to as folk poets (ashik), they Express what they see, know, and life experiences to the extent of their abilities. In this study, the folk songs of Murat Çobanoğlu, who is a minstel, are analyzed sociologically. Since folk songs offer important expressions about social change and values, the folk songs of Âşık Murat Çobanoğlu are discussed in the context of social change and values. In this way, it has been tried to understand the sociological importance of folk songs and to reveal important clues about social change and values. Qualitative research method was used in the study, and the data were analyzed using document analysis technique. The folk songs of Âşık Murat Çobanoğlu in the digital environment were examined by considering social change and values, and the folk songs suitable for the purpose of the study were determined for analysis. These determined folk songs were analyzed and interpreted in terms of both social change and values.

Anahtar Kelimeler

Murat Çobanoğlu, Folk Song, Social Change, Value

TOPLUMSAL DEĞİŞME VE DEĞERLER BAĞLAMINDA ÂŞIK MURAT ÇOBANOĞLU’NUN TÜRKÜLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Sözlü kültürün bir unsuru olan türküler, Türk milletinin yaşam biçimine dair ifadelere yer veren önemli sosyolojik ögelerdir. Türkülerin en önemli kaynaklarından birisi saz şairleridir. XVI. yüzyıldan günümüze kadar âşıklık geleneği içinde varlıklarını sürdüren ve halk ozanları olarak da ifade edilen saz şairleri (âşık), kabiliyetleri ölçüsünde gördüklerini, bildiklerini, yaşam deneyimlerini saz eşliğinde dile getirmektedirler. Bu çalışmada bir âşık olan Murat Çobanoğlu’nun türküleri sosyolojik olarak incelenmektedir. Türkülerin, toplumsal değişim ve değerler hakkında önemli ifadeler sunuyor olmasından dolayı Âşık Murat Çobanoğlu’nun türküleri toplumsal değişim ve değerler bağlamında ele alınmıştır. Bu şekilde hem Türkülerin sosyolojik önemi anlaşılmaya hem de toplumsal değişim ve değerlere dair önemli ipuçları ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, veriler doküman analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Âşık Murat Çobanoğlu’nun dijital ortamdaki türküleri, toplumsal değişme ve değerler göz önünde bulundurularak incelenmiş ve çalışmanın amacına uygun olan türküler analiz için belirlenmiştir. Belirlenen bu türküler hem toplumsal değişme hem de değerler bakımından incelenerek yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Murat Çobanoğlu, Türkü, Toplumsal Değişme, Değer

Kaynakça

• Abak, Ş. (2007). Karpuz Kestim Yiyen Yok. Ankara: Vadi Yayınları.
• Adıgüzel, Y. (2020). “Yarim İstanbul’u Mesken mi Tuttun?”: Sosyolojik Bir Olgu Olarak Türküler ve Türkülerde Göçün İzleri. Sosyoloji Divanı, (15), 193-208.
• Albayrak, N. (2012). Türkü. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
• Alpdoğan, F. F. ve Solmaz, F. (2022). Polat Yöresi Gelin Türkülerinde Toplumsal Cinsiyete Dair İzler. USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 4(10), 797-812.
• Alver, K. (2015). Türküler Ne Söyler. Haller Hayaller içinde (187-191). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Arvasi, S. A. (1999). Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: Burak Yayınevi.
• Avcı, N. & Topçu, D. (2021). Toplumsal Değerlerden Uzaklaşma. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 3(6), 139-151.
• Cezayirli, G. (2004). Küreselleşme, Bireyselleşme ve Toplumsallaşma. Erdem İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 14(41), 29-58.
• Dere, H. ve Çapraz E. (2021). Sait Uğur’un Türkü Derlemeleri Üzerine Bir İnceleme. Yazıt Kültür Bilimleri Dergisi, 1(2), 157-180.
• Dönmezer, S. (1990). Sosyoloji (10. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Durbilmez, B. (2005). Âşık Murat Çobanoğlu (1940-2005). Milli Folklor, 17(66), 119-122.
• Düzgüner, S. (2015). Değişen Dünyada Gençlik ve Değerler. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 3(3), 105-126.
• Giddens, A. (2005). Sosyoloji. Cemal Güzel (Yayına Hazırlayan). Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Göz, K. (2014). Toplumsal Değerler Bağlamında Yaşama Hürriyeti. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 85-101.
• Halıcı, F., (1992). Âşıklık Geleneği ve Günümüz Halk Şairleri. Ankara: Güldeste Yayınları.
• Hökelekli, H. (2010). Modern Eğitimde Yeni Bir Paradigma: Değerler Eğitimi. Eğitime Bakış: Eğitim Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 6(18), 4-10.
• Kaya, D. (2021). Türk Dünyası Anonim Halk Şiiri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kaynar, Ü. (1996). Türk Halk Kültürü ve Halk Müziği. İstanbul: Ege Yayınları.
• Kıral, B. ve Çilek, A. (2020). 2023 Vizyon Belgesi’nin Karakter Eğitimi Bakımından Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(225), 5-22.
• Kurt, B. (2016). Malatya Yöresi Türkü Söyleme Geleneği ve Malatya Türküleri. Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ozankaya, Ö. (1995). Temel Toplumbilimleri Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Özbey, Ö. (2015). Karslı Âşık Murat Çobanoğlu Merkezinde Âşıklık Geleneği ve Medya İlişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217-239.
• Özer Yürük, D. (2019). Âşık Murat Çobanoğlu’nun On Birli Hece Ölçüsü İle Yazılan Şiirlerindeki Değerler Eğitimi Unsurlarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ağrı.
• Somuncu, A. Ş. (2022). Oluşumsal Yapısalcı Yöntem Işığında Karslı Âşık Murat Çobanoğlu’nun Şiirleri Üzerine Bir İnceleme. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 53, 189-205.
• Şimşek, E. (2016). Âşık Veysel’in Âşıklık Geleneği İçerisindeki Yeri Üzerine Bir Değerlendirme. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, (9), 117-126.
• Tatlıcan, Ü. (2018). Pozitivist, Organizmacı ve Evrimci Toplumsal Değişme Anlayışı. Toplumsal Değişme Kuramları içinde (33-58). Mustafa Altunoğlu (Ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Tokel, B. B. (2002). Bağımıza Gazel Düştü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Topçu, D. (2022). Türkiye’de İç Göç ve Toplumsal Değerler (Kahramankazan Örneği). Ankara: Nobel Yayınları.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü, (2022, Ekim) Erişim adresi https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 22.10.2022).
• Türkü Dostları (2002, 16 Nisan). Erişim adresi https://www.turkudostlari.net/sor.asp?a=883 (Erişim tarihi: 18.11.2022).
• Vural, F. G. (2011). Türk Kültürünün Aynası: Türküler. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(3), 397-411.
• Vural, T. (2018). Türkülerdeki Göç Algısı. Sahne ve Müzik Eğitim-Araştırma e-Dergisi, (6), 1-12.
• Yazıcı, M. (2013). Değerler Eğitimine Gönüllü Katılan Öğretmenlerin Profili ve Görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 6(2), 995-1023.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zencirkıran, M. (2006). Sosyoloji (4. Baskı). Bursa: Dora Yayınları.