ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ İÇİN GELİŞTİRİLEN KARİYER PLANLAMAYA YÖNELİK ÇEVRİMİÇİ MÜDAHALE PROGRAMININ ETKİLİLİĞİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 33 Sayı: 3, 1281 - 1298, 26.09.2023

Muhammet Tortumlu Kıvanç Uzun

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1262883

Öz

Bu araştırmanın amacı, araştırmacılar tarafından hazırlanan kariyer planlamaya ve geliştirmeye yönelik çevrimiçi müdahale programının, üniversite öğrencilerinin kariyer planlama becerileri üzerinde etkili olup olmadığını incelemektir. Araştırma, deney ve kontrol gruplu, ön-test, son-test ve izleme ölçümlü, deneme koşullarından ise karışık desenin kullanıldığı yarı deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubu, 2022-2023 eğitim ve öğretim döneminde bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 20’si deney ve 20’si de kontrol grubunda yer alan toplamda 40 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Deney grubunun yaş ortalaması 20.47, kontrol grubunun yaş ortalaması ise 20.34’tür. Araştırmada veri toplama araçları olarak demografik bilgi formu ve Kariyer Planlama Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmaya katılmaya gönüllü olan 147 üniversite öğrencisine yapılan ön-test uygulamasında, grup ortalamasının altında puan alan kırk öğrenci, deneklerin eşleştirilmesi (ön-test puanları ve cinsiyetlerine göre) yöntemiyle deney ve kontrol gruplarına atanmıştır. Deney grubunda yer alan öğrencilere on hafta boyunca, kariyer planlama becerilerini artırmaya yönelik müdahale programı çevrimiçi olarak uygulanmıştır. Kontrol grubunda yer alan öğrencilere ise herhangi bir müdahale yapılmamıştır. Araştırmanın sonucuna göre kariyer planlamaya yönelik çevrimiçi müdahale programına katılan üniversite öğrencilerinin kariyer planlama puanları, kontrol grubuna göre pozitif yönde anlamlı bir farklılık göstermiştir. Deney grubundaki üniversite öğrencilerinin kariyer planlama puanları üzerindeki bu farklılık, yapılan izleme ölçümünde de kalıcılığını korumuştur.

Anahtar Kelimeler

Kariyer, Kariyer Planlama, Çevrimiçi Müdahale Programı, Üniversite Öğrencileri

Investigation of the Effectiveness of the Online Intervention Program for Career Planning Developed for University Students

Öz

The aim of this study is to examine whether the online intervention program for career planning and development prepared by the researchers is effective on the career planning skills of university students. The research is a quasi-experimental study with experimental and control groups, with pre-test, post-test and follow-up measurements, and in the experimental conditions, mixed design was used. The study group of the research consists of 40 university students, 20 of whom are in the experimental group and 20 of them in the control group, studying at a state university in the 2022-2023 academic year. Demographic information form and Career Planning Scale were used as data collection tools in the study. The intervention program to increase career planning skills was applied online to the students in the experimental group for ten weeks. The students in the control group did not receive any intervention. According to the results of the study, the career planning scores of university students who participated in the online intervention program for career planning showed a positive significant difference compared to the control group. This difference in the career planning scores of the university students in the experimental group was also maintained in the follow-up measurement.

Anahtar Kelimeler

Career, Career Planning, Online Intervention Program, University Students

Kaynakça

• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (19.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Chambers, R. (2005). Career planning for everyone in the NHS: The toolkit. Oxford Seattle: Radcliffe Publishing.
• Cohen, S. (1980). Aftereffects of stress on human performance and social behavior: A review of research and theory. Psychological Bulletin, 88(1), 82-108. https://doi.org/10.1037/0033-2909.88.1.82
• Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi [CBİKO] (2023). Kariyer planlama dersi. Erişim adresi: https://www.cbiko.gov.tr/projeler/kariyer-planlama-dersi
• Çakır, M. A. ve Uzun, K. (2021). Mesleki grup rehberliği programına katılan lise öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerinin incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 442-456. https://doi.org/10.53506/egitim.918375
• Çetin, C., Arslan, M. L. ve Dinç, E. (2015). İnsan kaynakları yönetimi (4.Basım). İstanbul: Beta Yayınları.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (3.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Dalkılıç, S., Ata, A. Ç., Dalkılıç, E. ve Ataç, A. İ. (2022). Kariyer planlama dersinin kariyer kararı verme yetkinliğine etkisi: Lisans öğrencileri üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(3), 935-960. http://dx.doi.org/10.16953/deusosbil.1106927
• Doran, G. T. (1981). There’sa SMART way to write management’s goals and objectives. Management Review, 70(11), 35-36.
• Fried, Y. ve Slowik, L. H. (2004). Enriching goal-setting theory with time: An integrated approach. Academy of Management Review, 29(3), 404-422. https://doi.org/10.5465/amr.2004.13670973
• Gardner, H. (1983). Frames of minds: The theory of multiple intelligence. New York: Basic Books.
• Gardner, H. ve Hatch, T. (1989). Educational implications of the theory of multiple intelligences. Educational Researcher, 18(8), 4-10. https://doi.org/10.3102/0013189X018008004
• Gati, I., Krausz, M. ve Osipow, S. H. (1996). A taxonomy of difficulties in career decision making. Journal of Counseling Psychology, 43(4), 510-526. https://doi.org/10.1037/0022-0167.43.4.510
• Gati, I., Gadassi, R., Saka, N., Hadadi, Y., Ansenberg, N., Friedmann, R. ve Asulin-Peretz, L. (2011). Emotional and Personality-related Aspects of Career Decision-making Difficulties: Facets of career indecisiveness. Journal of Career Assessment, 19(1), 3-20. https://doi.org/10.1177/1069072710382525
• Gould, S. (1979). Characteristics of career planners in upwardly mobile occupations. The Academy of Management Journal, 22(3), 539-550. https://doi.org/10.5465/255743
• Greenhaus, J. H., Callanan, G. A. ve Kaplan, E. (1995). The role of goal setting in career management. International Journal of Career Management, 7(5), 3-12. https://doi.org/10.1108/09556219510093285
• Holland, J. L. (1959). A theory of vocational choice. Journal of Counseling Psychology, 6(1), 35-45. https://doi.org/10.1037/h0040767
• Holland, J. L. (1996). Exploring careers with a typology: What we have learned and some new directions. American Psychologist, 51(4), 397-406. https://doi.org/10.1037/0003-066X.51.4.397
• Jackson, N. (2001). Personal development planning: What does it mean?. The Higher Education Academy. Erişim adresi (01.01.2023): https://www.researchgate.net/profile/Norman-Jackson-2/publication/265158472_Personal_development_planning_what_does_it_mean/links/5674382408ae502c99c78171/Personal-development-planning-what-does-it-mean.pdf
• Kleinknecht, M. K. ve Heferin, E. A. (1982). Assisting nurses toward professional growth: A career development model. Journal of Nursing Administration, 12(7-8), 30-36. https://doi.org/10.1097/00005110-198207000-00008
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling (4.Basım). New York: Guilford Publications.
• Magnuson, C. S. ve Starr, M. F. (2000). How early is too early to begin life career planning? The importance of the elementary school years. Journal of Career Development, 27(2), 89-101. https://doi.org/10.1023/A:1007844500034
• McCrae, R. R. ve Costa, P. T., Jr. (2008). The five-factor theory of personality. O. P. John, R. W. Robins, & L. A. Pervin (Ed.), Handbook of personality: Theory and research içinde (ss. 159-181). New York: The Guilford Press.
• Middleton, E. B. ve Loughead, T. A. (1993). Parental influence on career development: An integrative framework for adolescent career counseling. Journal of Career Development, 19(3), 161-173. https://doi.org/10.1007/BF01353275
• Monks, K., Conway, E. ve Dhuigneain, M. N. (2006). Integrating personal development and career planning: The outcomes for first year undergraduate learning. Active Learning in Higher Education, 7(1), 73-86. https://doi.org/10.1177/1469787406063216
• Papini, D. R., Farmer, F. F., Clark, S. M., Micka, J. C. ve Barnett, J. K. (1990). Early adolescent age and gender differences in patterns of emotional self-disclosure to parents and friends. Adolescence, 25(100), 959-976.
• Pinder, C. C. (2008). Work motivation in organizational behavior (2.Basım). New York, NY: Psychology Press.
• Quick, J. C. (1979). Dyadic goal setting and role stress: A field study. Academy of Management Journal, 22(2), 241-252. https://doi.org/10.5465/255587
• Rottinghaus, P. J., Jenkins, N. ve Jantzer, A. M. (2009). Relation of depression and affectivity to career decision status and self-efficacy in college students. Journal of Career Assessment, 17(3), 271-285. https://doi.org/10.1177/1069072708330463
• Rubin, R. S. (2002). Will the real SMART goals please stand up. The Industrial-Organizational Psychologist, 39(4), 26-27.
• Saltiel, J. (1985). A note on models and definers as sources of influence in the status attainment process: Male–female differences. Social Forces, 63(4), 1069-1075. https://doi.org/10.2307/2578608
• Sebald, H. (1989). Adolescents' peer orientation: Changes in the support system during the past three decades. Adolescence, 24(96), 937-946.
• Seçer, H. (2013). Bireysel kariyer planlama ve kişisel başarı algısı arasındaki ilişki ve Pamukkale Üniversitesi’nde bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Sunman, G. ve Oruç, Ş. (2022). Öz saygının bireysel kariyer planlama ve akademik güdülenme üzerine etkisi: Üniversite öğrencileri üzerine bir çalışma. İşletme Akademisi Dergisi, 3(2), 229-247. https://doi.org/10.26677/TR1010.2022.1029
• Taşçı, D. (2004). Kariyer yönetimi. R. Geylan (Ed.), İnsan kaynakları yönetimi içinde (ss. 119-138). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Touchton, J. G., Wertheimer, L. C., Cornfeld, J. L. ve Harrison, K. H. (1977). Career planning and decision-making: A developmental approach to the classroom. The Counseling Psychologist, 6(4), 42-47. https://doi.org/10.1177/001100007700600417
• Tunç, A. ve Uygur, A. (2001). Kariyer yönetimi, planlaması ve geliştirme. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ulaş, Ö. ve Yıldırım, İ. (2016). Kariyer kararı verme yetkinliği ölçeği’nin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(45), 77-90.
• Uzun, K. ve Karataş, Z. (2023). The examination of the mediator role of optimism, self-compassion, altruism and gratitude in the relationship between cognitive distortions and forgiveness of emerging adults. Emerging Adulthood, 11(4), 845-868. https://doi.org/10.1177/21676968231171200
• Vurucu, F. (2010). Meslek lisesi öğrencilerinin meslek seçimi yeterliliği ve meslek seçimini etkileyen faktörler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Waddell, J. ve Bauer, M. (2005). Career planning and development for students: Building a career in a professional practice discipline. Canadian Journal of Career Development, 4(2), 4-13.
• Waddell, J., Donner, G. J. ve Wheeler, M. (2009). Building your nursing career: A guide for students (3.Basım). Toronto, Canada: Mosby.
• Walker, J. V. III ve Peterson, G. W. (2012). Career thoughts, indecision, and depression: Implications for mental health assessment in career counseling. Journal of Career Assessment, 20(4), 497-506. https://doi.org/10.1177/1069072712450010