Examination of the Relationships between Experiential Avoidance, Value Orientation and Depression-Anxiety-Stress in Homosexual and Heterosexual Individuals

Yıl 2023, Cilt: 33 Sayı: 3, 1355 - 1372, 26.09.2023

Zeynep Çakmak , İlker Aktürk , Ömer Miraç Yaman

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1287778

Öz

This study was conducted to determine the relationship between experiential avoidance, value-oriented life, and depression-anxiety-stress in individuals who identify themselves as homosexual or heterosexual and to reveal the predictive power of value orientation on depression, anxiety, and stress scores in homosexual individuals. A total of 359 people were included in the study, 184 of whom are homosexuals and 175 are heterosexuals. The data were analyzed using Independent Group's t-Test, Pearson product-moment correlation analysis, and Multiple Standard Regression analysis. The results of the study show that the progression and obstruction sub-dimensions of the VQ significantly predict depression by 46% (r = .679; p <.001), anxiety by 19% (r = .437; p<.001), and stress by 33% (r = .571; p<.001) in individuals with homosexual behavior tendency. Moreover, the Independent Groups t-Test revealed that the mean scores of the homosexual group were higher in all three scores of depression (p <.01), anxiety (p <.01) and stress (p <.05). The homosexual group scored significantly higher in the "obstruction" sub-dimension of the VQ and in the "suppression/denial" and "distress aversion" sub-dimensions of the MEAQ-30.

Anahtar Kelimeler

Homosexuality, Experiential Avoidance, Value Orientation, Depression

HOMOSEKSÜEL VE HETEROSEKSÜEL BİREYLERDE YAŞANTISAL KAÇINMA, DEĞER ODAKLILIK VE DEPRESYON-ANKSİYETE-STRES ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırma, kendini homoseksüel veya heteroseksüel olarak tanımlayan bireylerde yaşantısal kaçınma, değer odaklı yaşam ve depresyon-anksiyete-stres arasındaki ilişkiyi belirleme ve homoseksüel bireylerde değer odaklılığın depresyon, anksiyete ve stres puanlarını yordama gücünü tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma grubu 184’ü homoseksüel, 175’i heteroseksüel olmak üzere 359 kişiden oluşmaktadır. Verilerin analizi için Bağımsız Gruplar t-Testi, Pearson çarpım moment korelasyon analizi, Çoklu Standart Regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmanın bulguları; eşcinsel davranış eğilimi gösteren bireylerde değer verme ölçeği ilerleme ve tıkanma alt boyutlarının depresyonu %46 (r = .679; p <.001), anksiyeteyi %19 (r=.437; p<.001), stres puanını ise %33 (r=.571; p<.001) anlamlı şekilde yordadıklarını göstermektedir. Ayrıca yapılan Bağımsız Gruplar t-Testi sonucu depresyon (p <.01), anksiyete (p <.01) ve stres (p <.05) puanlarının her üçünde homoseksüel grubun puan ortalamasının daha fazla olduğu görülmüştür. Değer Verme Ölçeğinin “tıkanma” alt boyutunda ve Yaşantısal Kaçınma Ölçeğinin “baskılama/inkâr” ve “sıkıntıdan hoşlanmama” alt boyutlarında homoseksüel grubun anlamlı düzeyde daha yüksek puan aldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eşcinsellik, Yaşantısal Kaçınma, Değer Odaklılık

Kaynakça

• Acarlar, İ. (2011). Varyansın sağlam tahmin edicilerine dayalı cook uzaklığı istatistiği’nin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 15(1), 8-14.
• Alanko, K., Santtila, P., Witting, K., Varjonen, M., Jern, P., Johansson, A., ... ve Kenneth Sandnabba, N. (2009). Psychiatric symptoms and same-sex sexual attraction and behavior in light of childhood gender atypical behavior and parental relationships. Journal of Sex Research, 46(5), 494-504.
• Albayrak, A.S. (2005). Çoklu doğrusal bağlantı halinde en küçük kareler tekniğinin alternatifi yanlı tahmin teknikleri ve bir uygulama. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1(1), 105-126.
• Alpar R. (2000). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinde örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlilik-güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Alparslan, A.M., Yastıoğlu, S., Taş, M.A. ve Özmen, M. (2022). Yaşamın-işin anlam kaynakları ve iyi oluş ilişkisi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(33), 14-33.
• Amanat, Ç. (2011). Erkek homoseksüel ve heteroseksüellerde depresyon ve suçluluk-utanç düzeylerinin cinsiyet rolüne göre karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• American Psychiatric Association. (1980). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (3rd ed.). Washington, DC: Author.
• American Psychiatric Association. (2008). Understanding sexual orientation and homosexuality, 19 Nisan 2023 tarihinde apa.org sitesi: https://www.apa.org/topics/lgbtq/orientation adresinden alındı.
• American Psychological Association. (2015). Guidelines for psychological practice with transgender and gender nonconforming people. American psychologist, 70(9), 832-864.
• Astan, K. (2019). Eşcinsel, biseksüel ve heteroseksüel bireylerin ebeveyn tutumu algılarının karşılaştırılması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Aydın, Y. ve Aydın, G. (2017). Değer verme ölçeğini (Valuing Questionnaire) Türk Kültürüne uyarlama çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 64-77.
• Bahraini, N. H., Devore, M. D., Monteith, L. L., Forster, J. E., Bensen, S. ve Brenner, L. A. (2013). The role of value importance and success in understanding suicidal ideation among veterans. Journal of Contextual Behavioral Science, 2(1-2), 31-38.
• Bailey, J. M., Dunne, M. P. ve Martin, N. G. (2000). Genetic and environmental influences on sexual orientation and its correlates in an Australian twin sample. Journal of personality and social psychology, 78(3), 524-536.
• Bardeen, J. R. ve Fergus, T. A. (2016). The interactive effect of cognitive fusion and experiential avoidance on anxiety, depression, stress and posttraumatic stress symptoms. Journal of Contextual Behavioral Science, 5(1), 1-6.
• Bayraktar, Z. (2022). İnterseks- hermafrodit ve eşcinsel norm ve norm dışı cinsellik farklar, nedenler, öneriler. İstanbul:Motto.
• Bearman, P.S. ve Brueckner, H. (2002). Opposite-sex twins and adolescent same-sex attraction. American Journal of Sociology, 107: 1179-205.
• Berman, N. C., Wheaton, M. G., McGrath, P. ve Abramowitz, J. S. (2010). Predicting anxiety: The role of experiential avoidance and anxiety sensitivity. Journal of anxiety disorders, 24(1), 109-113.
• Bos, H. M., Sandfort, T. G., De Bruyn, E. H. ve Hakvoort, E. M. (2008). Same-sex attraction, social relationships, psychosocial functioning, and school performance in early adolescence. Developmental psychology, 44(1), 59.
• Bostwick, W. B., Boyd, C. J., Hughes, T. L. ve McCabe, S. E. (2010). Dimensions of sexual orientation and the prevalence of mood and anxiety disorders in the United States. American journal of public health, 100(3), 468-475.
• Brubaker, M. D., Garrett, M. T. ve Dew, B. J. (2009). Examining the relationship between internalized heterosexism and substance abuse among lesbian, gay, and bisexual individuals: A critical review. Journal of LGBT Issues in Counseling, 3(1), 62-89.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Camenker, B. (2020). Eşcinsel hayat tarzının sağlık tehlikeleri. (G. Aktaş, Çev.) İstanbul:Kaknüs.
• Chawla N, Ostafin B. (2007). Experiential avoidance as a functional dimensional approach to psychopathology: an empirical review. Journal of Clinical Psychology, 63(9), 871-90. doi: 10.1002/jclp.20400. PMID: 17674402.
• Corliss A. (2007.) Research, curricula, and resources related to lesbian, gay, bisexual, and transgender health in US Schools of Public Health. American Journal of Public Health, 97, 1023-1027.
• Creswell, J. W. (2017b). Eğitim araştırmaları: nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. (H. Ekşi, Çev.Ed.). Edam:İstanbul.
• Cribb, G., Moulds, M. L. ve Carter, S. (2006). Rumination and experiential avoidance in depression. Behaviour Change, 23(3), 165-176.
• Doğan, S. (2009). Cinsel kimlik ve cinsel yönelimle ilişkili sorunlarda psikoterapötik yaklaşımlar. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10(Ek 1), 33-34.
• Doll, L. S., Joy, D., Bartholow, B. N., Harrison, J. S., Bolan, G., Douglas, J. M., vd. (1992). Self-reported childhood and adolescent sexual abuse among adult homosexual and bisexual men. Child Abuse and Neglect, 16, 855–864.
• Donahue, J. J., Huggins, J. ve Marrow, T. (2017). Posttraumatic stress symptom severity and functional impairment in a trauma-exposed sample: A preliminary examination into the moderating role of valued living. Journal of Contextual Behavioral Science, 6(1), 13-20.
• Ekşi, H., Kaya, Ç. ve Kuşcu, B. (2018). Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma Ölçeği-30’un Türkçe’ye uyarlanması ve psikometrik özellikleri. In 8th International Conference on Research in Education, Manisa, Turkey.
• Erdoğan, A. (2016). Türkiye’nin ihracatını etkileyen faktörler: çoklu regresyon analizi. Social Sciences Research Journal, 5(2), 1-8.
• Eskin, M., Kaynak-Demir, H. ve Demir, S. (2005). Same-sex sexual orientation, childhood sexual abuse, and suicidal behavior in university students in Turkey. Archives of sexual behavior, 34, 185-195.
• Fergusson, D. M., Horwood, L. J., Ridder, E. M. ve Beautrais, A. L. (2005). Sexual orientation and mental health in a birth cohort of young adults. Psychological medicine, 35(7), 971-981.
• Ferssizidis, P., Adams, L. M., Kashdan, T. B., Plummer, C., Mishra, A. ve Ciarrochi, J. (2010). Motivation for and commitment to social values: The roles of age and gender. Motivation and Emotion, 34(4), 354-362.
• Freud, S. (2017). Three essays on the theory of sexuality: The 1905 edition. Verso Books.
• Freud, S. (2018). Cinsellik üzerine. (A. Öneş, Çev.) İstanbul:Say.
• Frisch, M. ve Hviid, A. (2006). Childhood family correlates of heterosexual and homosexual marriages: A national cohort study of two million Danes. Archives of Sexual Behavior, 35(5), 533-547.
• Ganna, A., Verweij, K. J., Nivard, M. G., Maier, R., Wedow, R., Busch, A. S., ... ve Zietsch, B. P. (2019). Large-scale GWAS reveals insights into the genetic architecture of same-sex sexual behavior. Science, 365(6456), eaat7693.
• Graham, J. R., West, L. ve Roemer, L. (2015). A preliminary exploration of the moderating role of valued living in the relationships between racist experiences and anxious and depressive symptoms. Journal of Contextual Behavioral Science, 4(1), 48-55.
• Gross, J. J. (1998a). The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of General Psychology, 2, 271–299.
• Harris R (2017) ACT’i Kolay Öğrenmek (Çeviri Eds H T Karatepe, K F Yavuz). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Hatzenbuehler, M. L. (2011). The social environment and suicide attempts in lesbian, gay, and bisexual youth. Pediatrics, 127(5), 896-903.
• Hatzenbuehler, M.L., Nolen-Hoeksema, S. ve Dovidio, J. (2009). How does stigma “get under the skin”?: The mediating role of emotion regulation. Psychol Sci, 20(10), 1282-1289.
• Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour research and therapy, 44(1), 1-25.
• Hayes, S. A., Orsillo, S. M. ve Roemer, L. (2010). Changes in proposed mechanisms of action during an acceptance-based behavior therapy for generalized anxiety disorder. Behaviour research and therapy, 48(3), 238-245.
• Hayes, S. C., Strosahl, K. D. ve Wilson, K. G. (2012). Acceptance and commitment therapy: The process and practice of mindful change (2. Baskı). New York: Guilford Press
• Hayes, S. C., Strosahl, K. ve Wilson, K. G. (1999). Acceptance and Commitment Therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford Press.
• Hayes, S. C., Wilson, K. G., Gifford, E. V., Follette, V. M. ve Strosahl, K. (1996). Experiential avoidance and behavioral disorders: A functional dimensional approach to diagnosis and treatment. Journal of consulting and clinical psychology, 64(6), 1152.
• Herek, G. M. (2007). Confronting sexual stigma and prejudice: Theory and practice. Journal of Social İssues, 63(4), 905-925.
• Hökelekli, H. (2010). Modern eğitimde yeni bir paradigma: Değerler eğitimi. Eğitime Bakış Dergisi, 6 (18), 4-10.
• Hughes, T. L. ve Eliason, M. (2002). Substance use and abuse in lesbian, gay, bisexual and transgender populations. Journal of Primary Prevention, 22, 263-298.
• Jacobson, N.S., Martell, C.R. ve Dimidjian, S. (2001). Behavioural activation treatment for depression: Returning to contextual roots. Clinical Psychology: Science and Practice, 8, 255–270.
• Jones, S. L. ve Yarhouse, M. A. (2000). Homosexuality: The use of scientific research in the church's moral debate. Downers Grove, IL: InterVaristy Press.
• Jung, CG. (2015). Feminen. (TV, Soylu, Çev.) İstanbul:Pinhan.
• Kashdan, T. B., Barrios, V., Forsyth, J. P. ve Steger, M. F. (2006). Experiential avoidance as a generalized psychological vulnerability: Comparisons with coping and emotion regulation strategies. Behaviour research and therapy, 44(9), 1301-1320.
• Kelleher, C. (2009). Minority stress and health: Implications for lesbian, gay, bisexual, transgender, and questioning (LGBTQ) young people. Counselling Psychology Quarterly. 22(4), 373-379.
• Kılıç, S. (2013). Doğrusal regresyon analizi. Journal of Mood Disorders, 3(2), 90-22.
• Meyer, I. H. (2003). Prejudice, social stress, and mental health in lesbian, gay, and bisexual populations: conceptual issues and research evidence. Psychological bulletin, 129(5), 674.
• Milic, J. H. ve Crowne, D. P. (1986). Recalled Parent—Child Relations and need for approval of homosexual and heterosexual men. Archives of sexual behavior, 15(3), 239-246.
• Moberly, E. R. (1983). Homosexuality: A new Christian ethic. James Clarke & Co.
• Morandini, J. S., Blaszczynski, A., Ross, M. W., Costa, D. S. ve Dar-Nimrod, I. (2015). Essentialist beliefs, sexual identity uncertainty, internalized homonegativity and psychological wellbeing in gay men. Journal of counseling psychology, 62(3), 413.
• Morsümbül, Ş. (2014). Değerlerin kuşaklar arası değişimi: Ankara örneği (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Needham, B. L. ve Austin, E. L. (2010). Sexual orientation, parental support, and health during the transition to young adulthood. Journal of youth and adolescence, 39, 1189-1198.
• Newcomb, M. D. (1985). The role of perceived relative parent personality in the development of heterosexuals, homosexuals, and transvestites. Archives of sexual behavior, 14(2), 147-164.
• Nicolosi, J. (2022). Onarım terapisi vaka öyküleri. (Ü. Yavuz, Çev). İstanbul:Ayık.
• Nicolosi, J., Nicolosi, LA. (2011). Anne babalar için gençlerde homoseksüelliği önleme rehberi. (F.M. Arıkan, Çev). İstanbul:Kaknüs.
• Oswalt, S. B. ve Wyatt, T. J. (2011). Sexual orientation and differences in mental health, stress, and academic performance in a national sample of US college students. Journal of homosexuality, 58(9), 1255-1280.
• Öztürk, EY. (2020). Panik bozukluk ve sağlıklı kontrollerde kabul ve kararlılık modelinin (ACT) incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Öztürk, P. ve Kindap, Y. (2011). Lezbiyenlerde içselleştirilmiş homofobi ölçeğinin psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 14(28), 24-35.
• Paul, J. P., Catania, J., Pollack, L. ve Stall, R. (2001). Understanding childhood sexual abuse as a predictor of sexual risk-taking among men who have sex with men: The Urban Men’s Health Study. Child Abuse ve Neglect, 25(4), 557-584.
• Pavlacic, J. M., Dixon, L. J., Schulenberg, S. E. ve Buchanan, E. M. (2022). Examining daily-level associations between nightly alcohol use and next-day valued behavior in college students. Journal of American College Health, 70(4), 963-967.
• Perloff, W. H. (1965). Hormones and homosexuality. In J. Marmor (Ed.), Sexual inversion. New York: Basic Books.
• Roemer, L., Salters, K., Raffa, S. ve Orsillo, S. M. (2005). Fear and avoidance of internal experiences in GAD: Preliminary tests of a conceptual model. Cognitive Therapy and Research, 29, 71–88. doi:/10.1007/s10608-005-1650-2.
• Rokeach, M.S. (1973). The nature of human value. New York: Free Press.
• Romero-Moreno, R., Gallego-Alberto, L., Márquez-González, M., & Losada, A. (2017). “Psychometric Properties of The Valued Living Questionnaire Adapted to Dementia Caregiving”, Aging & Mental Health, 21(9), 983-990.
• Ruiz, F. J., Odriozola-González, P., Suárez-Falcón, J. C. ve Segura-Vargas, M. A. (2022). Psychometric properties of the Valuing Questionnaire in a Spaniard sample and factorial equivalence with a Colombian sample. PeerJ, 10, e12670.
• Sandfort, T. G., Bakker, F., Schellevis, F. ve Vanwesenbeeck, I. (2009). Coping styles as mediator of sexual orientation-related health differences. Archives Sexual Behaviour, 38, 253–263.
• Santanello, A. W. ve Gardner, F. L. (2006). The role of xxperiential avoidance in the relationship between maladaptive perfectionism and worry. Cognitive Therapy and Research, 31(3), 319–332. doi:10.1007/s10608-006-9000-6.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretic al advances and empirical tests in 20 countries. Advances in Experimental Social Psychology, 25, 1‐65.
• Smout, M., Davies, M., Burns, N. ve Christie, A. (2014). Development of the valuing questionnaire (VQ). Journal of Contextual Behavioral Science, 3(3), 164-172.
• Stewart, S. H., Zvolensky, M. J. ve Eifert, G. H. (2002). The relations of anxiety sensitivity, experiential avoidance, and alexithymic coping to young adults’ motivations for drinking. Behavior Modification, 26, 274–296.
• Swannell, S., Martin, G. ve Page, A. (2016). Suicidal ideation, suicide attempts and non-suicidal self-injury among lesbian, gay, bisexual and heterosexual adults: Findings from an Australian national study. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 50(2), 145-153.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. ve Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics . Boston, MA: Pearson.
• Tomeo, M. E., Templer, D. I., Anderson, S. ve Kotler, D. (2001). Comparative data of childhood and adolescence molestation in heterosexual and homosexual persons. Archives of Sexual Behavior, 30, 535–541.
• Tull, M. T., Gratz, K. L., Salters, K. ve Roemer, L. (2004). The role of experiential avoidance in posttraumatic stress symptoms and symptoms of depression, anxiety, and somatization. The Journal of nervous and mental disease, 192(11), 754-761.
• Uysal, M. ve Günay, S. (2001). Durbin-watson ölçütüne göre kararsızlık bölgesinde bulunan negatif otokorelasyon için bazı testler. Anodulu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(2), 277-284.
• Van Wyk, P. H. ve Geist, C. S. (1984). Psychosocial development of heterosexual, bisexual, and homosexual behavior. Archives of Sexual Behavior, 13, 505-544.
• Whitead, N., Whitead, B. (2022). Genlerim yüzünden eşcinsellik ve bilimsel kanıtlar. (M. Saraylı, Çev.) İstanbul:Ayık.
• Wilson, H. W. ve Widom, C. S. (2010). Does physical abuse, sexual abuse, or neglect in childhood increase the likelihood of same-sex sexual relationships and cohabitation? A prospective 30-year follow-up. Archives of Sexual Behavior, 39, 63-74.
• Wilson, K. G., Sandoz, E. K., Kitchens, J. ve Roberts, M. (2010). The Valued Living Questionnaire: Defining and measuring valued action within a behavioral framework. The Psychological Record, 60(2), 249-272.
• Yalçınoğlu, N. ve Önal, A. (2014). Eşcinsel ve biseksüel erkeklerin içselleştirilmiş homofobi düzeyi ve sağlık üzerine etkileri . Turkish Journal of Public Health , 12 (2) , 100-112 . DOI: 10.20518/thsd.51979
• Yavuz, K. F. (2015). Kabul ve kararlılık terapisi (ACT): Genel bir bakış. Türkiye Klinikleri Journal of Psychiatry Special Topics, 8(2), 21-27.
• Yektaş, Ç. (2020). Kabul ve Kararlılık Terapisi. Ercan, E. S., Bilaç, Ö., Perçinel Yazıcı, I., Kütük, M. Ö., Işık, Ü., Kılıçoğlu, A. G.,Durak, F. S. (Ed). Çocuk ve ergen psikiyatrisi – güncel yaklaşımlar ve temel kavramlar (ss. 1231-1240). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Yıldırım, N. (2010). En küçük kareler, ridge regresyon ve robust regresyon yöntemlerinde analiz sonuçlarına aykırı değerlerin etkilerinin belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Yılmaz, Ö., Hakan, B. O. Z. ve Arslan, A. (2017). Depresyon anksiyete stres ölçeğinin (DASS 21) Türkçe kısa formunun geçerlik güvenirlik çalışması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 78-91.