ORTAOKUL MATEMATİK DERS KİTAPLARINDAKİ ETKİNLİKLERİN MATEMATİKSEL İLİŞKİLENDİRME BECERİSİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: 2, 677 - 689, 29.05.2024

Yağmur Şevval Tartan Zeynep Bahar Erşen

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1299586

Öz

Bu araştırmada; ortaokullarda 2021-2022 eğitim öğretim yılında kullanılan matematik ders kitaplarında yer alan etkinlikler matematiksel ilişkilendirme bağlamında incelenmiştir. Araştırmanın veri kaynaklarını her bir sınıf düzeyinden iki ders kitabı olmak üzere; biri MEB diğeri özel bir yayınevi tarafından hazırlanan sekiz matematik ders kitabı oluşturmaktadır. Ders kitabında yer alan etkinlikler, doküman analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Etkinlikler, matematiği günlük hayatla ilişkilendirme, matematiği farklı disiplinlerle ilişkilendirme, kavramlar arasında ilişkilendirme ve matematiksel kavramın farklı gösterimleri arasında ilişkilendirme kategorileri altında incelenmiştir.. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, genel olarak matematik ders kitaplarında yer alan etkinliklerin en çok günlük hayatla ilişkilendirildiği görülmektedir. Sıklıkla kullanılan bir diğer matematiksel ilişkilendirme türü ise; kavramların farklı gösterimleri arasında ilişkilendirilmesidir. Bununla birlikte; 5. sınıf ders kitaplarında kavramlar arası ilişkilendirmeye, 6. sınıf ders kitaplarında kavramlar arası ilişkilendirmeyle birlikte matematiği farklı disiplinlerle ilişkilendirmeye, 7. ve 8. sınıf ders kitaplarında matematiği farklı disiplinlerle ilişkilendirmeye az sayıda yer verildiği tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçların, ders kitaplarının yazımına, lisans düzeyinde okutulan “Matematik Öğretiminde İlişkilendirme” dersinin içeriğine ve bu konu hakkında çalışma yapacak diğer araştırmacılara yol göstereceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Günlük hayatla ilişkilendirme, Farklı disiplinlerle ilişkilendirme, Kavramlar arası ilişkilendirme, Kavramların farklı gösterimleri arasında ilişkilendirme, Matematik ders kitabı

Examining the Activities in Secondary School Mathematics Textbooks in the Context of Mathematical Connection Skills

Öz

The aim of this research is to examine the activities in the mathematics textbooks used in secondary schools in the 2021-2022 academic year in the context of mathematical connection skills. The data sources of the research consist of eight mathematics textbooks, two textbooks from each grade level. The document analysis method was used to analyze the activities in the textbook. The activities were analyzed under the categories of real life connection, connection with different disciplines, connection between concepts and connection among different presentations of the concept. To the results obtained from the research, it was seen that the activities in the mathematics textbooks are mostly associated with real life. Another frequently used type of mathematical connection is associating concepts between different representations. However, it was determined that there are few activities about connection between concepts in the 5th grade textbooks, connection between concepts and connection with different disciplines in the 6th grade textbooks and connection with different disciplines in the 7th and 8th grade textbooks. It is thought that the results will contribute to the writing of the textbooks, the content of the course of “Connections in Mathematics Education” and other researchers working on this subject.

Anahtar Kelimeler

Connection with real life, Connection with different disciplines, Connection between concepts, Connection among different presentations of the concept, Mathematics textbook

Kaynakça

• Ainsworth, S. (2008). The educational value of multiple-representations when learning complex scientific concepts. In J. K. Gilbert, M. Reiner, & M. Nakhleh (Eds.), Visualization: Theory and practice in science education. Models and modeling in science education (Vol. 3, pp. 191–203). Dordrecht: Springer.
• Akkuş, O. (2008). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematiği günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 1-12.
• Aladağ, E. ve Şahinkaya, N. (2013). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmeni adaylarının sosyal bilgiler ve matematik derslerinin ilişkilendirilmesine yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 157-176.
• Baki, A., Çatlıoğlu, H., Coştu, S. ve Birgin, O. (2009). Conceptions of high school students about mathematical connections to the real-life. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1(1), 1402-1407.
• Beswick, K. (2011). Putting context in context: An examination of the evidence for the benefits of 'contextualised' tasks. International Journal of Science and Mathematics Education, 9(2), 367-390.
• Bingölbali, E. ve Coşkun, M. (2016). İlişkilendirme becerisinin matematik öğretiminde kullanımının geliştirilmesi için kavramsal çerçeve önerisi. Eğitim ve Bilim 41(183), 233-249. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2016.4764
• Boaler, J. (1993). Encouraging the transfer of ‘school’ mathematics to the ‘real world’ through the integration of process and content, context and culture. Educational Studies in Mathematics, 25(4), 341-373.
• Bosse, M. J.(2003). The beauty of “And” and “Or”: Connections within Mathematics for students with learning differences. Mathematics and Computer Education, 37(1), 105-114.
• Businskas, A. M. (2008). Conversations about connections: How secondary mathematics teachers conceptualize and contend with mathematical connections (Doctoral Dissertation). Simon Fraser University, Faculty of Education, Canada.
• Carpenter, T. P., & Lehrer, R. (1999). Teaching and learning mathematics with understanding. In E. Fennema & T. A. Romberg (Eds.), Mathematics classrooms that promote understanding (pp. 19–32). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Chapman, O. (2012). Challenges in mathematics teacher education. Journal of Mathematics Teacher Education, 15(4), 263-270.
• Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
• Coşkun, M. (2013). Matematik derslerinde ilişkilendirmeye ne ölçüde yer verilmektedir?: Sınıf içi uygulamalarından örnekler (Yayın No. 357654) (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Delice, A. ve Sevimli, E. (2010). Matematik öğretmeni adaylarının belirli integral konusunda kullanılan temsiller ile işlemsel ve kavramsal bilgi düzeyleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 581-605.
• Deniz, S. (2016). Doğrusal denklemlerin 7. sınıflarda öğretiminde geometri sketchpad kullanımının çoklu temsil ve enstrümantal yaklaşım boyutundan incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Matematik Eğitimi Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Dilegelen, Y. (2018). 5. sınıf matematik ders kitaplarının ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Gaziantep.
• Doruk, B. K. ve Umay, A. (2011). Matematiği günlük hayatta transfer etmede matematiksel modellemenin etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(1), 124-135.
• Dreher, A., Kuntze, S., & Lerman, S. (2016). Why use multiple representations in the mathematics classroom? Views of English and German preservice teachers. International Journal Of Science and Mathematics Education, 14(2),363-382.
• Eli, J. A. (2009). An exploratory mixed methods study of prodpective middle gradesteachers’ mathematical connections while completing investiagtive tasks in geometry (Yayınlanmamış doktora tezi). University of Kentucky, USA.
• Eli, J. A, Mohr-Schroeder, M. J., & Lee, C. W. (2013). Mathematical connections and their relationship to mathematics knowledge for teaching geometry. School Science and Mathematics, 113(3), 120–134.
• Ercire, Y. E. (2022). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının sayılar ve işlemler öğrenme alanına ilişkin alan ve pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Matematik Öğretmenliği Programı, İzmir, Türkiye.
• Fitzallen, N. (2015). STEM education: What does mathematics have to offer? In M. Marshman, V. Geiger, & A. Bennison (Eds.), Mathematics education in the margins (Proceedings of the 38th annual conference of the Mathematics Education Research Group of Australasia), (pp. 237-244). Sunshine Coast: MERGA.
• Gainsburg, J. (2008). Real-world connections in secondary mathematics teaching. Journal of Mathematics Teacher Education, 11(3), 199-219.
• Garcia, J., & Dolores, C. (2017). Intra-Mathematical connections made by high school students in performing calculus tasks. International Journal of Mathematical Education, 49(2), 227-252.
• Gürbüz, R. ve Şahin, S. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin çoklu temsiller arasındaki geçiş becerileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4) , 1869-1888.
• Gürbüz, R. ve Şahin, S. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin çoklu temsiller arasındaki geçiş becerileri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(4), 1865-1884.
• Güven, B., Özmen, Z. M. ve Öztürk, T. (2012). Gerçek yaşam durumları ile ilgili veri temsil süreçlerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, (s. 192-192). Niğde.
• Hines, E. (2002). Developing the concept of linear function: One student’s experiences with dynamic physical models. Journal of Mathematical Behavior, 20, 337-361.
• Honey, M., Pearson, G., & Schweingruber, H. (2014). STEM Integration in K-12 Education: Status, prospects, and an agenda for research. Washington, DC: National Academy of Sciences.
• Ji, E. L. (2012). Prospective elementary teachers’ perceptions of real-life connections reflected in posing and evaluating story problems. Journal of Mathematics Teacher Education, 15(6), 429-452.
• Little, J. (2019). Connecting mathematics with science to enhance student achievement—A position paper. In G. Hine, S. Blackley, & A. Cooke (Eds.). Proceedings of the 42nd annual conference of the Mathematics Education Research Group of Australasia (pp. 452–459). Perth, Australia: MERGA
• MEB. (2018). Matematik dersi öğretim programı. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Morrison, J. (2006). TIES STEM education monograph series, attributes of STEM education. Baltimore, MD: TIES. Moschkovich, J. N. (2002). Chapter 1: An introduction to examining everyday and academic mathematical practices. Journal for Research in Mathematics Education. Monograph, 1-11.
• Muijs, D., & Reynolds, D. (2011). Effective teaching: Evidence and practice (3rd ed.). Los Angeles, CA: Sage. NCTM. (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: The National Council of Teachers of Mathematics.
• Orrill, C. H., & Kittleson, J. M. (2015). Tracing professional development to practice: Connection making and content knowledge in one teacher’s experience. Journal of Mathematics Teacher Education, 18(3), 273-297.
• Özdiner, M. (2021). İlkokul ve ortaokul matematik ders kitaplarındaki etkinliklerin matematiksel ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar. Özgeldi, M., & Osmanoğlu, A. (2017). Matematiğin gerçek hayatla ilişkilendirilmesi: Ortaokul matematik öğretmeni adaylarının nasıl ilişkilendirme kurduklarına yönelik bir inceleme. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi 8(3), 438-458. https://doi.org/10.16949/turk bilmat.298081
• Özgen, K. (2013a). Self-efficacy beliefs in mathematical literacy and connections between mathematics and realworld: The case of high school students. Journal of International Education Research, 9(4), 305-316. Özgen, K. (2013b). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel ilişkilendirmeye yönelik görüş ve becerilerinin incelenmesi. Turkish Studies, 8(8), 2001-2020.
• Özgen, K. (2019). The Skills Of Prospective Teachers To Design Activities That Connect Mathematics To Different Disciplines. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 20(1), 101-119. https://doi.org /10.17679/inuefd.363984
• Özturan-Sağırlı, M., Baş, F., Çakmak, Z., & Okur, M. (2016). Gerçek yaşam içerikli öğretim uygulamalarının ilköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiği günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeylerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 164-193.
• Pepin, B., & Haggarty, L. (2007). Making connections and seeking understanding: Mathematical tasks in english, French and German Textbooks. Chicago: Paper Presentation At AERA 07.
• Schwalbach, E.M., & Dosemagen, D.M. (2000). Developing student understanding: Contextualizing calculus concepts. School Science and Mathematics, 100(2), 90-98.
• Stylianides, A. J., & Stylianides, G. J. (2008). Studying the implementation of tasks in classroom settings: High-level mathematics tasks embedded in “real-life” contexts. Teaching and Teacher Education, 24, 859-875.
• Tataroğlu Taşdan, B., Uğurel, I. ve Yiğit Koyunkaya, M. (2017). Matematik öğretmen adaylarının geliştirdikleri matematik öğrenme etkinliklerinin matematik içi ilişkilendirmeye ilişkin görüşleri kapsamında incelenmesi. 3. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Sempozyumu, 17-19 Mayıs 2017, Afyon, Bildiri Özetleri, ss.537-540.
• Umay, A. (2007). Eski arkadaşımız okul matematiğinin yeni yüzü. Ankara: Aydan Web Tesisleri. Ural, A. (2012). Fonksiyon kavramı: Tanımsal bilginin kavramın çoklu temsillerine transfer edilebilmesi ve bazı kavram yanılgıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 93-105.
• Van De Walle, J. A., Karp, K. S., & Bay-Williams, J. M. (2016). İlkokul ve ortaokul matematiği: Gelişimsel Yaklaşımla Öğretim (7. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Van Den Heuvel-Panhuizen, M. (2003). The didactical use of models in realistic mathematics education: An example from a longitudinal trajectory on percentage. Educational Studies in Mathematics, 54(1), 9-35.
• Watson, A., Ohtani, M., Ainley, J., Frant, J .B., Doorman, M., Kieran, C., Leung, A., Margolinas, C., Sullivan, P., Thompson, D. & Yang, Y. (2013). Task design in mathematics education. In C. Margolinas (Ed.). Proceedings of ICMI Study 22 (1), 9-16. UK: Oxford University.
• Yavuz-Mumcu, H. (2018). Matematiksel ilişkilendirme becerisinin kuramsal boyutta incelenmesi: Türev kavramı örneği. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 9(2), 211-248. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.379891