Migration Process and Routes of Syrian Immigrants: the Example of Kilis

Yıl 2025, Cilt: 35 Sayı: 1, 157 - 174, 24.01.2025

Ömer Faruk İncili

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1546798

Öz

Studies on Syrian immigrants have diversified and increased in number in recent years. The aim of the study is to reveal the dynamics and processes that are effective in the migration experiences and structure of Syrian immigrants in Kilis. In this context, first of all, the pre-migration situation and the push and pull factors that constitute the migration motivation were addressed. Then, in terms of the migration experience, the source points of migration, its form, the border crossing method, its duration, its cost, and illegal organizers were evaluated. In addition, the thoughts of returning to migration and the possibility of migration cascading were determined based on the statements made by the immigrant participants in terms of the future of the migration process. The qualitative research method, which is one of the important data collection techniques and allows for in-depth information to be obtained about the subject under investigation, was used in the study. A semi-structured interview form prepared in advance was applied to 40 Syrian immigrant participants. The texts obtained were subjected to content analysis with simultaneous coding. As a result, this migration, which is defined as mass, sudden, unplanned and forced, has dramatic aspects and aspects reflected in the space.

Anahtar Kelimeler

Migration, Kilis, Syrian Migrants

Suriyeli Göçmenlerin Göç Süreci Ve Rotaları: Kilis Örneği

Öz

Suriyeli göçmenlerle ilgili çalışmalar gün geçtikçe çeşitlenmekte ve sayıca artış göstermektedir. Bu çalışmada Suriye’deki iç savaşla beraber meydana gelen göç sürecinde etkili olan motivasyonlar, deneyimler, rotalar ve planlanan diğer göç düşünceleri ele alınmıştır. Bu çalışmadaki amaç Kilis’teki Suriyeli göçmenlerin göç deneyimleri ve yapısında etkili olan dinamikleri ve süreçleri ortaya koymaktır. Bu kapsamda öncelikle göç öncesi durum ve göç motivasyonunu oluşturan itici ve çekici etkenler ele alınmıştır. Sonrasında göç deneyimi açısından göçün kaynak noktaları, biçimi, sınır geçiş şekli, süresi, maliyeti, yasadışı organizatörler değerlendirilmiştir. Ayrıca göç rotaları olarak sınır geçişinde kullanılan kilit noktalar katılımcı ifadelerinden yola çıkılarak belirlenmiş ve haritalandırılarak coğrafi ilişkiler kurulmuştur. Ayrıca göç sürecinin geleceği açısından geriye dönüş göç düşünceleri ve göçün basamaklanma olasılıkları göçmen katılımcıların belirtmiş olduğu ifadelerden hareketle belirlenmiştir. Çalışmadaki amaç doğrultusunda 40 Suriyeli göçmen katılımcıya daha önceden hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu yüz yüze uygulanmıştır. Çalışmada önemli veri toplama tekniklerinden biri olan ve araştırılan konu hakkında derinlemesine bilgi elde edilmesini sağlayan nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen metinler eş zamanlı kodlama ile içerik analizine tabi tutulmuştur. Sonuç olarak kitlesel, ani, plansız ve zorunlu olarak tanımlanan bu göçün dramatik yönleri ve mekâna yansıyan yönleri bulunmaktadır. Türkiye’de en yoğun göçmen nüfusunun yaşadığı Kilis bu yönüyle bir göç laboratuvarı durumundadır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Kilis, Suriyeli Göçmenler

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (1977). Dış göç akımının Türk kadınının `özgürleşme` ve `sözde özgürleşme` sürecine etkisi. Amme İdaresi Dergisi, 10(1), 107-132.
• Abadan-Unat, N. (2002). Bitmeyen göç: Konuk işçilikten ulus-ötesi yurttaşlığa. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Acar, T. (2021). Türkiye’de Suriyeli sığınmacılara yaklaşımlar: Temas ve tehdit kuramlarının analizi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 24(3), 185-236
• Adıgüzel, Y. (2016). Göç sosyolojisi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ağır, O. & Sezik, M. (2015). Suriye’den Türkiye’ye yaşanan göç dalgasından kaynaklanan güvenlik sorunları. Birey ve Toplum Dergisi, 5(9), 95-123.
• Akyıldız, İ. E. (2016). Göç teorilerinin karşılaştırmalı analizi. Uludağ Journal of Economy and Society / B.U.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35(2), 127-176.
• Bal Kızılhan, S. (2019). ‘Yerli’lerin gözüyle Suriyeli mülteciler: Ankara Örnek Mahallesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayır, K. D. & Aksu, F. (2020). Açık kapı politikasından güvenlik tehdidine: Türkiye’de Suriyeli sığınmacılar olgusu. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 8(2), 324-356.
• Beyaz, C. (2020). Son durağı olmayan hayatlar: Kırsal göçmen, geriye göç ve çoklu mekân pratiği. Journal of Humanity and Society (İnsan & Toplum Dergisi), 10(1), 145–175.
• Bulut, Y. & Akın, S. (2020). Göçe ilişkin kavram ve kuramlar. Y. Bulut & S. Akın (Ed.), Yerel, Ulusal ve Küresel Boyutlarıyla Göç ve Mülteci Sorunu içinde (71-110). Çizgi Yayınevi.
• Castles, S. & Miller, M. J. (2008). Göçler çağı: Modern dünyada uluslararası göç hareketleri B. U. Bal & İ. Akbulut (Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Cengiz, D. (2020). Antakya’daki Suriyeli mültecilerin mekânsal toplanması/ayrışması: Örüntüler, süreçler ve sonuçlar. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çağlayan, S. (2008). Göç ve yoksulluk: Mutlak ve doğrusal olmayan bir ilişki. N. Oktik (Ed.), Türkiye’de yoksulluk çalışmaları içinde (301-324). Yakın Kitabevi Yayınları.
• Çağlayan, S. (2015). Suriye savaşı ve Suriyeli göçmenler: Teorik ve kavramsal anlama çabası. Sosyoloji Divanı, 6, 193-208.
• Çatır, G. (2015). Zorunlu göç tecrübesinin devlet politikalarındaki yansıması: Bulgaristan’dan Türkiye’ye kitlesel göçün analizi. S. G. Ihlamur-Öner & N. A Şirin Öner (Edl.), Küreselleşme çağında göç: kavramlar, tartışmalar içinde (217-232). İletişim Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2018). Suriyeliler barometresi-2017: Suriyelilerle uyum içinde yaşamanın çerçevesi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2020). Suriyeliler barometresi 2019, Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi. Orion Kitabevi.
• Faist, T. (2000), The volumes and dynamics of ınternational migration and transnational social spaces. Oxford University Press.
• Faist, T. (2003). Uluslararası göç ve ulusaşırı toplumsal alanlar. A.Z. Gündoğan & C. Nacar (Çev.). Bağlam Yayınları.
• Giddens, A. (2008). Irk, etniklik, göç. Ş. Pala Güzel (Çev.), Sosyoloji içinde (528-575). Kırmızı Yayınları.
• Gül, H. & Ergun, C. (2012). Kent ve göç sosyolojisi. M. Tuna (Ed.) Sosyolojiye giriş, sosyolojinin temel tartışmaları içinde (278-298). Detay Yayıncılık.
• Gülerce, H. & Demir, E. (2021). Zorunlu göç sürecinde sosyal ağlar; Şanlıurfa’daki Suriyeli sığınmacılar. Journal of Social Policy Conferences, 81(0), 185-211 https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 Erişim Tarihi: 09.09.2024
• Ihlamur-Öner, S. G. (2014). Türkiye’nin Suriyeli mültecilere yönelik politikası. Ortadoğu Analiz, 6(61), 42-45.
• İçduygu, A. & Ünalan, T. (1998). Türkiye’de içgöç, sorunsal alanları ve araştırma yöntemleri. Türkiye’de içgöç içinde (38-55). Tarih Vakfı Yayınları.
• İnce, C. (2019). Göç kuramları ve Suriye göçü üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Toplum Araştırmaları (OPUS) Dergisi, 11(18), 2579-2615
• İncili, Ö. F. & Akdemir, İ. O. (2016). Yerinden edilmişliğin coğrafi analizi: Kilis’te Suriyeli sığınmacılar. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 118-133.
• İncili, Ö. F. (2023). Yer seçiminde kaynak hedef bağıntısı: Gaziantep örneği. Ö.F. İncili & M. Kuzgun (Edl.). Savaş-Göç-Kadın Cumhuriyet’in 100. Yılına Armağan içinde (13-50). Kriter Yayınevi.
• Kap, D. (2014). Suriyeli mülteciler: Türkiye’nin müstakbel vatandaşları. Akademik Perspektif, Aralık 2014.
• Karpat, K. H. (2013). Osmanlı’dan günümüze etnik yapılanma ve göçler. B. Tırnakçı (Çev.). Timaş Yayınları.
• Keleş, R. (1998). Kentbilim terimleri sözlüğü. İmge Kitabevi Yayınları.
• Korkmaz, M. (2017). Geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin Türkiye işgücü piyasasına etkileri ve değerlendirmeler. Sosyal Güvence Dergisi, 7(13), 57-83.
• Kunz, E. (1981). Exile and resettlement: Refugee theory. The International Migration Review, 15(1/2), 42-51.
• Laczko, F. & Rudolf, A. (2013). World migration report 2013. International Organization for Migration Press. https://publications.iom.int/system/files/pdf/wmr2013_en.pdf
• Lee, E. S. (1966). A theory of the migration. Demography, 3(1), 47-57.
• Massey, D., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A. & Taylor, J. E. (1993). Theories of international migration: A review and appraisal. Population and Development Review, 19(3), 431-466.
• Neccar, M. Ş. M. & Erkut, T. (2016). Suriye’den Türkiye’ye göç: Nedenler, sonuçlar ve umutlar. İlahiyat Akademi Dergisi, 4, 185-198.
• Nonneman, W. & Kaizen, J. (2007). Irregular migration in Belgium and organized crime: An overview. International Migration, 45(2), 121-146.
• Orhan, O. & Gündoğar, S. S. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye etkileri. Rapor. No: 195, TESEV-ORSAM. http://tesev.org.tr/wp-content/uploads/2015/11/Suriyeli_ Siginmacilarin_Turkiyeye_Etkileri.pdf (Erişim Tarihi: 5.12.2023).
• Özaslan, K. (2023). Dış’tan iç’e evrilen bir kitlesel göç: Türkiye’nin Suriyelileri. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 14(1) , 115-143.
• Özbey, K. (2022). Açık kapı politikasından sınır duvarı projesine: Türkiye’nin sınır politikasının dönüşümü. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(43), 709-741.
• Özgür, E. M. & Yasak, Ü. (2009). Şehir içi ikametgâh hareketliliğine kuramsal bir bakış. Coğrafi Bilimler Dergisi, 7(1), 39-50.
• Ravenstein, E. G. (1885). The laws of migration. Journal Of The Statistical Society, 48(2), 167–235.
• Sayın, Y., Usanmaz, A. & Aslangiri, F. (2016). Uluslararası göç olgusu ve yol açtığı etkiler: Suriye göçü örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(31), 1-13.
• Sezen, İ., Turan, M. & Kaya, A.A. (2018). Türkiye’deki Suriyeli misafirler ve ilişkilendirilen bulaşıcı hastalıklar. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(4), 119-127
• Stouffer, S. A. (1940). Intervening opportunities: A theory relating mobility and distance. Sociological Review, 6(5), 845-867.
• Şahin, İ. & Düzgün, O. (2015). Türkiye’ye gerçekleştirilen Ortadoğu kaynaklı zorunlu göçlerin sosyo-ekonomik etkileri: 1979–2014 arası. Tesam Akademi Dergisi, 2(2), 167–195.
• Tümertekin, E. & Özgüç, N. (2002). Beşeri coğrafya, insan-kültür-mekân. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Tümtaş, M. S. & Ergun, C. (2016). Göçün toplumsal ve mekânsal yapı üzerindeki etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(4), 1347-1359.
• Türkoğlu, E. & Elmastaş, N. (2023). Suriyeli sığınmacıların mekânı dönüştürücü etkisi: Gaziantep kenti örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(1), 65-81.
• Uzun, Z. (2019). Türkiye’deki Suriyeli göçmenlerin girişimcilik deneyimleri: Gaziantep örneği. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünalan, T. (1998). Türkiye’de içgöçe ilişkin veri kaynaklarının değerlendirilmesi. Türkiye’de içgöç içinde (91-103). Tarih Vakfı Yayınları.
• Wood, W. B. (1994). Forced migration: Local conflict and international dilemmas. Annals of the Association of American Geographers, 84(4), 607- 634.
• Yılmaz, A. (2014). Uluslararası göç: Çeşitleri, nedenleri ve etkileri. Electronic Turkish Studies, 9(2), 1685-1704.