Ege Bölgesi’nde Buğdayda Septorya Yaprak Lekesi Hastalığı (Zymoseptoria tritici)’nın Yaygınlığının Belirlenmesi ve Moleküler Tanılanması

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 3, 63 - 67, 22.12.2020

Yeşim Eğerci M Ömer Öztürk Hakan Hekimhan Ayşe Uysal

Öz

Buğday dünyada en çok üretilen ve pek çok ülkenin beslenme, ticaret ve ekim nöbeti sistemlerinde vazgeçilmez bir kültür bitkisidir. Buğday yetiştiriciliğinde verim ve kaliteyi olumsuz yönde etkileyen unsurların en önemlilerinden biri, fungal hastalıkların neden olduğu kayıplardır. Septorya yaprak lekesi hastalığı, buğday üretimini etkileyen önemli bir fungal hastalıktır. Ege Bölgesi’nin önemli buğday ekilişine sahip olan Balıkesir, Çanakkale, Denizli, Kütahya ve Manisa illerinde; 2015-2016 yılları arasında survey çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Surveyler sonucunda hastalık etmeninin yaygınlık oranı; 2015 yılında % 33.29, 2016 yılında ise % 25.02 ile en yüksek Manisa ilinde belirlenmiştir. Bunu sırasıyla 2015 yılında, %24.51, %22.83, %16.25 ve %11.90 ile Balıkesir, Çanakkale, Kütahya ve Denizli, 2016 yılında ise % 21.32, %18.67, %14.35 ve %8.62 ile Kütahya, Çanakkale, Balıkesir ve Denizli illeri takip etmiştir. Yapılan surveyler sonucunda, 185 hastalık belirtisi gösteren örnekten, 70 adet Z. tritici izolatı elde edilmiştir. Zymoseptoria tritici izolatlarının moleküler tanısı ITS-1 ve ITS-4 primer çifti ile yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Septorya Yaprak Lekesi, Zymoseptoria tritici, Buğday, ITS, Tanılama

Destekleyen Kurum

Tarım ve Orman Bakanlığı/TAGEM

Proje Numarası

TAGEM–BS–14/12- 06/02- 01(2)

Ege Bölgesi’nde Buğdayda Septorya Yaprak Lekesi Hastalığı (Zymoseptoria tritici)’nın Yaygınlığının Belirlenmesi ve Moleküler Tanılanması

Öz

Wheat is the most produced in the world and it is indispensable in culture plant that according to nutrition, trade and rotation systems in many countries. One of the most important agents in the wheat cultivation yield and quality of adversely affecting fungal diseases are caused losses. Septoria leaf blotch disease is an important fungal disease affecting wheat production. Surveys were carried out between 2015 and 2016 in Balıkesir, Çanakkale, Denizli, Kütahya and Manisa provinces, which have important wheat cultivation in the Aegean Region. In 2015 and 2016, the prevalence of the disease as a result of survey was highest in Manisa province with 33.29% and 25.02%, followed by Balıkesir, Çanakkale, Kütahya, Denizli with 24.51%, 22.83%, 16.25% and 11.90% in 2015, Kütahya, Çanakkale, Balıkesir and Denizli with 21.32%, 18.67%, 14.35% and 8.62%, respectively in 2016. In this surveys, 70 Z. tritici isolates were obtained from 185 samples which had disease symptoms. In the molecular diagnosis of Zymoseptoria tritici using primers ITS-1 and ITS-4.

Anahtar Kelimeler

Septoria Leaf Blotch, Zymoseptoria tritici, Wheat, ITS, Identification

Proje Numarası

TAGEM–BS–14/12- 06/02- 01(2)

Kaynakça

• Anonim, 2020. Buğday, bitkisel üretimin en önemli ürünü. https://www.millermagazin+e.com/bugday-bitkisel-uretimin-en-onemli-urunu/.html Erişim tarihi: 23.07.2020.
• Altın, N., Güngör, H. and Yıldırım, İ. 2017. Batı Karadeniz Bölgesi Düzce koşulları altında bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin yaprak hastalıklarına karşı reaksiyonlarının belirlenmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi 5(6):653-659. Aktaş, H. 2001. Önemli hububat hastalıkları ve survey yöntemleri. TAGEM ANKARA, Sayfa: 11-36.
• Bruns, T.D., White, T. J. and Taylor, J. L. 1991. Fungal molecular systematics. Annual Review of Ecological System 22:525-564pp.
• Bora, T. and Karaca, I. 1970. Bitki Hastalıkları Surveyi, Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yardımcı Ders Kitabı, Yayın No: 167, Ege Üniversitesi Matbaası, Bornova. 43s.
• Canıhoş, Y., Yağbasanlar T., Kurt, Ş. and Toklu F. 1997. Çukurova Bölgesi’nde bazı önemli buğday çeşit ve hatlarının sarı pas ve septorya yaprak lekesi hastalıklarına karşı reaksiyonları, Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 1997, 12, (3):89-98.
• Eyal, Z., Scharen, A. L., Prescott, J. M. and Ginkel, M. 1987. The Septoria Diseases of Wheat: Concepts and methods of disease management. Mexico, D. F.: CIMMYT. 11-20.
• Finci, S. 1981. Marmara Bölgesinde Buğday Ekim Alanlarında Görülen Septoria fungusunun türleri, yayılışları ve çeşit reaksiyonları üzerinde çalışmalar. Bitki Koruma Bülteni 22 (2) :72-88.
• Finci, S. and Yılmazdemir, Y. 1982. Buğdayda yaprak leke hastalığı etmeni (Septoria tritici (Rob. in Desm.)’ nin yapay üretim ve uygun inokulasyon yöntemlerinin saptanması üzerinde çalışmalar. Bitki Koruma Bülteni 22 (1): 21-40.
• Garcia, C. and Marshall, D. 1992. Observations on the Ascogenous Stage of Septoria tritici in Texas. Mycological Research, 96, 65–70.
• İren, S. 1962. Tarla Bitkileri Hastalıkları. Ayyıldız Matbaası, Ankara, 3-94.
• Liew, E. C. Y., Maclean, D. J. andc Irwin, J.A.G. 1998. PCR based detection of Phytophthora medicagini using the intergenic spacer region of the ribosomal DNA. Mycological Research 102:73-80.
• Medini, M. and Hamza, S. 2008. Pathotype and Molecular Characterization of Mycosphaerella graminicola isolates collected from Tunisia, Algeria and Canada. Journal of Plant Pathology, 90 (1), 65-73.
• Roelfs, A.P., Singh, R. P. and Saari, E.E. 1992. Rust Diseases of Wheat: Concepts and Methods of Disease Management. Mexico, D.F. CIMMYT. 81 pp.
• Schena, L., Nigro, F., Ippolito, A. and Gallitelli, D. 2004. Real-time quantitative PCR: a new technology to detect and study phytopathogenic and antagonistic fungi. European Journal of Plant Pathology 110:893-908.
• Scott, P. R., Sanderson, F. R., Benedikz and P. W. 1988. Occurrence of Mycosphaerella graminicola, teleomorph of Septoria tritici, on wheat debris in the UK. Plant pathology, Volume 37, Issue 2, 285-290.
• Tanno, K. and Willcox, G. 2006. How fast was wild wheat domesticated. https://www.sciencemag.org
• Tüik, 2020. Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tüik.gov.tr Erişim tarihi: 23.07.2020.
• Ünal, G., Kayım, M., Ay, T. and Yones, M. (2017). Evaluation of disease intensity and molecular identification of Zymoseptoria tritici causing Septoria leaf blotch on wheat in the Eastern Mediterranean Region of Turkey. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, Vol 41:405-413.
• Vavilov, N.I. 1987. Origin and Geography of Cultivated Plants. The University Press, Cambridge
• White, T.J., Bruns, T., Lee, S. and Taylor, J. 1990. Amplification and direct sequencing of fungal ribosomal RNA genes for phylogenetics. PCR Protocols:A guide to Methods and Applications. New York, NY, USA: Academic Press, 315-332pp.
• Wiese, M.W. 1987. Compendium of wheat diseases. St. Paul, Minnesota, USA. American Phytopathology, 112p.
• Zillinsky, F. 1983. Cereal Diseases, Centro Internacional De Mejoramiento De Maizy Trigo, Mexico, DF, 35-42.